Του Νίκου Καρδούλα*
Πόσοι από εμάς άραγε, όταν κατέρρευσε το Χρηματιστήριο, όταν εφαρμόσθηκε ο ΕΝΦΙΑ στα ακίνητα, όταν επιβλήθηκαν τα Capital Control στις Τράπεζες, όταν έγινε η υπερφορολόγηση των επιχειρήσεων, των ελεύθερων επαγγελματιών και των αγροτών, δεν ακούσαμε σε δημόσιες ή ιδιωτικές συζητήσεις τοποθετήσεις όπως «Τι με νοιάζει εμένα, δεν έχω ούτε μετοχές, ούτε ακίνητα, ούτε καταθέσεις στην τράπεζα, δεν κάνω αγορές από το εξωτερικό, δεν είμαι ούτε επιχειρηματίας, ούτε ελεύθερος επαγγελματίας, ούτε αγρότης, αλλά μισθωτός και πρέπει να πληρώσουν οι έχοντες και κατέχοντες».
Στις παραπάνω όμως τοποθετήσεις υπάρχει και ο αντίλογος που λέει ότι ακίνητα, καταθέσεις και μετοχές δεν έχουν μόνο το «μεγάλο κεφάλαιο» και οι εργοδότες, που μερικοί λόγω της ιδεοληψίας τους θα ήθελαν να καταστραφούν, αλλά και τα Ασφαλιστικά Ταμεία και το Κράτος και αν αυτά καταρρεύσουν, δεν θα υπάρχει ούτε εισόδημα, ούτε μισθός, ούτε σύνταξη για κανέναν.
Κάποιοι επίσης οι οποίοι στο παρελθόν διατυμπάνιζαν συνθήματα όπως «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» ή «Έξω από την Ευρώπη των μονοπωλίων», αλλά έπαιρναν τις επιδοτήσεις των Ευρωπαίων, παρακάλεσαν γονυπετώς τους κακούς! Ευρωπαίους για δανεικά. Ωστόσο σήμερα βλέπουμε ότι απογυμνώθηκε το «ηθικό πλεονέκτημα», πίσω από το οποίο κρυβόταν η Αριστερά στην Ελλάδα μετά την μεταπολίτευση και η άσκηση της διακυβέρνησης από αυτή έκανε διακριτές τις πολύ ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των δύο βασικών πόλων του πολιτικού συστήματος.
Από τα παραπάνω διαπιστώνουμε ότι σαν λαός ποτέ δεν προτάξαμε το κοινό συμφέρον, αλλά το ευκαιριακό ατομικό ή μικροκομματικό μας συμφέρον και την αυτοπροβολή και δεν έχουμε μάθει να βλέπουμε τα πράγματα με προοπτική, αλλά εφήμερα και όλα αυτά αντικατοπτρίζουν την κουλτούρα μας, η οποία διαιωνίζεται από γενιά σε γενιά και είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αλλάξει.
Οι παράγοντες που συντελούν στη διαμόρφωση της κουλτούρας ενός λαού είναι τα ιστορικά βιώματα και οι εμπειρίες ενός λαού, καθώς και οι ιστορικές συγκυρίες μέσα σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον, που οδηγούν στη διαμόρφωσή του τρόπου σκέψης του λαού.
Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της κουλτούρας του σύγχρονου Έλληνα, θα μπορούσαν σε γενικές γραμμές να είναι:
• Η αντίδραση, η στείρα αντιπαράθεση χωρίς συναίνεση και η μη εποικοδομητική κριτική.
• Η απαισιοδοξία, η συνεχής γκρίνια και οι υπεραπλουστεύσεις.
• Το «εγώ» το οποίο δεν υποχωρεί ενώπιον του «εμείς».
• Η διεκδίκηση των ατομικών μας δικαιωμάτων, ο μη σεβασμός των δικαιωμάτων των άλλων και η μη τήρηση των υποχρεώσεών μας.
• Η αρχή της ήσσονος προσπάθειας σε όλα τα επίπεδα.
• Ο διορισμός στο δημόσιο.
• Η δαιμονοποίηση της υγιούς επιχειρηματικότητας και του κέρδους.
Από τη άλλη μεριά, κάποιοι χρησιμοποιούν την έννοια της κουλτούρας του λαού μας σαν δικαιολογία, στο να μην αλλάξει τίποτα. Όλοι έχουμε ακούσει φράσεις όπως, «έτσι ήταν πάντα οι Έλληνες» ή «είναι θέμα παιδείας που δεν έχουμε» ή «τίποτα δεν θα αλλάξει» και έτσι συγκεκριμένες ατομικές ευθύνες μετατρέπονται σε συλλογικές και αφηρημένες και σε δικαιολογίες των βολεμένων και των επιτήδειων.
Υπάρχει όμως τρόπος να αλλάξει η κουλτούρα μας; Όπως προαναφέρθηκε η έννοια της κουλτούρας είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων συνθηκών, οι οποίες διαμορφώνονται σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον και μπορούν να αλλάξουν όταν το περιβάλλον αυτό αλλάξει.
Συγκεκριμένα, οι αλλαγές του περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε θα μπορούσαν να είναι:
• Η εθνική ομοψυχία η οποία απαιτεί υπερβάσεις και υποχώρηση του «εγώ» έναντι του «εμείς».
• Η αγάπη για την Πατρίδα, ο διάλογος, ο αμοιβαίος σεβασμός, η συνεργασία, η αυτοκριτική και η αυτοπειθαρχία. Για τις αρετές αυτές μεγάλο μερίδιο φέρει η παιδεία μας, η οποία ακόμα και από το νηπιαγωγείο θα πρέπει να τις διδάσκει, ώστε να νοιώθουμε υπόλογοι στον εαυτό μας, στα παιδιά μας και στην κοινωνία μας και όχι στους ξένους.
• Η κατανόηση ότι δεν μπορεί όλοι να βρούμε δουλειά στο δημόσιο, διότι αυτό δεν μπορεί να γίνει.
• Η αποδαιμονοποίηση της υγιούς επιχειρηματικότητας και του κέρδους, γιατί μόνο μέσα από την επιχειρηματικότητα μπορεί να στηριχθεί η ανάπτυξη της οικονομίας και η δημιουργία θέσεων εργασίας.
Πώς μπορεί όμως να γίνουν όλα αυτά;
Πρώτιστα πρέπει να υπάρχει μία κυβέρνηση, η οποία να έχει τη βούληση, να πιστεύει στις μεταρρυθμίσεις και να εμπνέει εμπιστοσύνη, αξιοπιστία και σταθερότητα. Μία κυβέρνηση με τολμηρά μεταρρυθμιστικά μέτρα και όχι με αποσπασματικές και εφήμερες ενέργειες, η οποία θα δώσει κίνητρα στην υγιή επιχειρηματικότητα και όχι στην αισχροκέρδεια, θα προσελκύσει επενδύσεις, θα δημιουργήσει νέες δουλειές, θα δώσει κίνητρα στους νέους ώστε να μην εγκαταλείπουν την πατρίδα μας και θα παράγει πλούτο για όλους.
Απαιτείται επίσης ένα ισχυρό αλλά και αποτελεσματικό κράτος, απαλλαγμένο από τα βαρίδια της πελατειακής λογικής, που θα μπορεί να διευκολύνει την όσον το δυνατόν πιο δίκαιη κατανομή του πλούτου και την ανάδειξη των αξιών της αξιοκρατίας, της διαφάνειας, της σκληρής δουλειάς, της δημιουργικής φιλοδοξίας, της εμπιστοσύνης στους θεσμούς, της αλληλεγγύης, της αριστείας, της επιβράβευσης της επιχειρηματικής ανάληψης κινδύνων και της καινοτόμου επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Εμείς οι υπόλοιποι οφείλουμε να αποβάλουμε τις πιο επιζήμιες συμπεριφορές μας και κυρίως τον ατομικισμό και να διαμορφώσουμε μία τέτοια νέα κουλτούρα, η οποία θα απομυθοποιεί την μέχρι σήμερα νοοτροπία μας, που ενώ μπορεί να είναι βολική για τους λίγους, δεν συμφέρει τους πολλούς.
Συμπεραίνοντας, μόνο οι αλλαγές στην κουλτούρα μας μπορούν να βγάλουν την Ελλάδα από το τέλμα και να εξασφαλίσουν ευημερία για τους πολίτες σε ένα περιβάλλον ασφάλειας και ειλικρίνειας.
*Ο κ. Νίκος Καρδούλας είναι Τομεάρχης Οργανωτικού ΝΔ Τρικάλων, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός Ε.Μ.Π., Σχης ε.α. – MSc Τηλεπισκόπισης UK.
Οι απόψεις των αρθρογράφων είναι προσωπικές και δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις της συντακτικής ομάδας του «Ε.Κ.».
