Στο Ηράκλειο και σ’ όλη την Κρήτη τιμούν ιδιαίτερα τον Άγιο Μηνά. Ο Μητροπολιτικός ναός του Ηρακλείου, που είναι ένας από τους επιβλητικότερους Ναούς των Βαλκανίων
και της Μέσης Ανατολής, είναι κτισμένος στο όνομα του Αγίου Μηνά. Την Τρίτη δε του Πάσχα γίνεται μεγάλη πανήγυρης και συρρέουν σε αυτόν πλήθη λαού από παντού.
Κατά παλαιόν μάλιστα έθιμο, μοιράζουν στον κάθε προσκυνητή και από ένα κερί, που το ανάβει την ώρα του ευαγγελίου. Και τούτο εις ένδειξη ευγνωμοσύνη, για το μεγάλο
θαύμα, που έκανε ο Άγιος Μηνάς την ημέρα του Πάσχα του 1826, την ώρα ακριβώς, που διαβάζανε το Ευαγγέλιο και τους έσωσε όλους. Ιδού πώς συνέβη το καταπληκτικό
αυτό θαύμα:
Οι Τούρκοι τότε, επειδή άκουγαν τις επιτυχίες των επαναστατημένων Ελλήνων από παντού, ξεσπούσανε εκεί εναντίον των Ελλήνων και προβαίνανε σε σφαγές και λεηλασίες. Η ζωή των Ραγιάδων κρεμότανε στο καπρίτσιο ή στα κακούργα ένστικτα του κάθε Τούρκου. Την ημέρα του Πάσχα στις 18 Απριλίου 1826 νομίσανε, πώς ήτανε η καταλληλότερη ευκαιρία να τους χτυπήσουν. Θα τους εύρισκαν όλους μαζεμένους να παρακολουθούν την Ακολουθία της Αναστάσεως μέσα στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά.Ο Ναός του Αγίου Μηνά ήτανε τότε μικρότερος από τον σημερινό. Είχε κτιστεί κατά το 1600 περίπου. Σώζεται μάλιστα μέχρι σήμερα. Σ’ αυτόν τον Ναό επεχείρησαν και άλλοτε σφαγή οι Τούρκοι: στις 24 Ιουνίου το 1821. Τότε έσφαξαν έξη επισκόπους και πολλούς άλλους κληρικούς και λαϊκούς!
Και τώρα επεχείρησαν να σφάξουν όλους μαζεμένους τους Χριστιανούς. Ουδείς θα τους ξέφευγε, διότι τα φανατισμένα στίφη των Τούρκων, με σπαθιά και μαχαίρια και με κάθε είδους φονικών όπλων, είχανε περικυκλώσει το Ναό. Άλλες δε γραμμές είχανε σχηματιστεί σε όλες τις παρόδους και τις κατευθύνσεις. Για να παραπλανήσουν δήθεν τη προσοχή της ντόπιας διοικήσεως (καίτοι με την υποκίνηση αυτών τα έκαναν), βάλανε φωτιές σε διάφορες απομεμακρυσμένες συνοικίες της πόλεως. Το σχέδιο είχε καταστρωθεί και στη παραμικρή του λεπτομέρεια.
Την ώρα, ακριβώς, που διάβαζε το ιερό Ευαγγέλιο ο Μητροπολίτης Καλλίνικος, ξαφνικά ακούστηκε η κλαγγή των όπλων. Τα μανιασμένα στίφη των βαζιβιζούκων πλησίασαν τις πόρτες. Ήταν έτοιμα να αρχίσουν τη σφαγή των Χριστιανών, που ήτανε ανύποπτοι και απροετοίμαστοι. Κρίσιμη ώρα!...
Μα ξαφνικά βλέπουν ένα αστραφτερό φώς, γιομάτο από αίγλη, που πλημμύρισε την Εκκλησία, από την μια άκρη ως την άλλη. Ένας δε ασπρομάλλης γέρος αξιωματικός με σεβάσμια μορφή φάνηκε καβάλα στο άσπρο περήφανο άλογο του, κραδαίνοντας το ξεγυμνωμένο σπαθί του. Ήταν αγριεμένος και έμοιαζε καταπληκτικά με τον αρχηγό των εκεί Τούρκων, τον Αγιά Αγά. Το άλογό του είχε χρυσοποίκιλτα χάμουρα και σέλλα στολισμένη με πολύτιμα πετράδια. Ήταν αγριεμένος και η ματιά του, όταν έπεφτε στους Χριστιανούς, ήταν γλυκιά και θεϊκή, όταν όμως ρίχνετε στους βαρβάρους, πού είχαν ζωσμένη την Εκκλησία, άλλαζε και πετούσε αστραπές, που προμηνούσαν όλεθρο σε αυτούς οι οποίοι δεν σεβάστηκαν την άγια μέρα και τον Ιερόν Ναό του. Οι Τούρκοι τότε, που ήταν έτοιμοι να εξαπολύσουν την αλύπητη σφαγή, κατατρομαγμένοι και πανικόβλητοι το έβαλαν στα πόδια και διαλύθηκαν. Πήγανε δε και διαμαρτυρηθήκαν στο Διοικητή τους, διότι τους έστειλε τον Αγιά Αγά και τους διέλυσε, ώστε να μη φέρουν σε πέρας το έργον τους. Αλλά ο διοικητής τους είπε, ότι δεν γνώριζε τίποτε και ότι δεν έστειλε κανέναν. Ο δε Αγιά Αγάς κοιμότανε εκείνο το βράδυ μακαρίως ήσυχος στο σπίτι του. Τότε κατάλαβαν οι Τούρκοι, ότι ήταν ο Άγιος Μηνάς, που φάνηκε να σώσει τους Χριστιανούς.
Και πράγματι, τους έσωσε! Δεν έπαθε κανείς τίποτε, εκτός από μία γυναίκα, η οποία επάνω στη σύγχυση έπεσε και πέθανε. Όλο μάλιστα το Εκκλησίασμα φοβήθηκε και έφυγε. Έμεινε μόνος του ο Μητροπολίτης Καλλίνικος και συνέχισε την θεία Λειτουργία. Του έφυγε και αυτός ο διάκος του.
Ο Μητροπολίτης για να επισημοποίηση περισσότερο το θαύμα και να εξευτελίσει τους Τούρκους, επισκέφτηκε την άλλη μέρα τον Τούρκο Διοικητή, για να τον ευχαριστήσει
δήθεν, διότι έστειλε τον αξιωματικό Αγιά Αγά και τους έσωσε από τον συρφετό εκείνον. Ο Διοικητής όμως του είπε, ότι δεν έστειλε κανέναν Άγαν Αγιά. Και έτσι οι ίδιοι οι
Τούρκοι διέδωσαν το θαύμα. Μερικοί δε μάλιστα από δαύτους κάθε χρόνο, από ευλάβεια και σεβασμό στον Άγιο, πήγαιναν διάφορα δώρα στην Εκκλησία του Αγίου Μηνά.
Έπειτα από αυτήν την θαυμαστή διάσωση τους, όλοι οι Επίσκοποι της Κρήτης ομοφώνως, αποφάσισαν να γιορτάζεται το θαύμα αυτό μεγαλοπρεπώς κάθε χρόνο την Τρίτη της Διακαινησίμου. Τότε εκτίθεται εις κοινή προσκύνηση και ένα κομμάτι από τα ιερά λείψανα του Αγίου Μηνά, που φυλάσσεται εκεί από το 1700 μ.Χ. Την ημέρα αυτή ο Ναός μοιράζει στους πολυπληθείς προσκυνητές από ένα κόκκινο αυγό και ένα κερί. Τώρα μοιράζουν μόνον το κερί. Το ανάβουν οι πιστοί την ώρα, που λέγεται το μεγαλυνάριο του Αγίου και όταν διαβάζεται το Ευαγγέλιο, εις ένδειξη ευγνωμοσύνης, διότι την ώρα αυτή τους έσωσε ο Άγιος. Ίσως μάλιστα, γι αυτό και μερικοί Χριστιανοί σε πολλά μέρη ανάβουν προ του Ευαγγελίου, στον Απόστολο κερί.
Ο ΑΓΙΟΣ ΜΗΝΑΣ ΣΩΖΕΙ ΤΟΥΣ ΚΡΗΤΙΚΟΥΣ ΑΠΟ ΟΜΑΔΙΚΗ ΣΦΑΓΗ
