Γράφει ο Χρήστος Τσαντής
Η διαχρονική αξία του έργου του Μενέλαου Λουντέμη
Βρέθηκε στο επίκεντρο της εκδήλωσης που διοργάνωσαν οι Εκδόσεις Ραδάμανθυς στον αυτοδιαχειριζόμενο κοινωνικό-πολιτιστικό πολυχώρο «Ξύλινη Tabya»
Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Δαμασκηνού «Τα πλοία άραξαν στην όχθη της καρδιάς μας. Ένα δοκίμιο-μελέτη για τη ζωή και το έργο του Μενέλαου Λουντέμη».
Το παλιό όνομα της γειτονιάς της Αγίας Τριάδας στο Ηράκλειο ήταν «Kizil Tabya» που σημαίνει «Κόκκινο Οχυρό», γράφουν σε μία ανακοίνωσή τους τα παιδιά της συντονιστικής επιτροπής αυτού του ελπιδοφόρου κοινωνικού και πολιτιστικού εγχειρήματος που ριζώνει σε μία παλιά συνοικία της πόλης του Ηρακλείου.
Η πρώτη γνωριμία που είχα με την περιοχή ήταν όταν διάβασα το ιστορικό μυθιστόρημα του συγγραφέα-ηθοποιού Γιώργου Ηλιάδη «Τα δυο πουγκιά». Ένα τμήμα της ιστορίας του βιβλίου (αμέσως μετά από την Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 καθώς και η περίοδος της Κατοχής στο Ηράκλειο) διαδραματίζεται στην περιοχή της Αγίας Τριάδας στο Ηράκλειο, στην περιοχή όπου έχει ανοίξει τις πύλες της η «Ξύλινη Tabya».
Οι αλλαγές στη φυσιογνωμία της γειτονιάς και τα έργα που διεξάγονται στην πόλη αυτή την περίοδο δεν εμπόδισαν πάντως τους φίλους του βιβλίου να ανταμώσουν, με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Δαμασκηνού για τη ζωή και το έργο του Μενέλαου Λουντέμη.
«Λέγεται ότι το όνομα της συνοικίας (Kizil Tabya-Κόκκινο Οχυρό), σχετίζεται με το χρώμα με το οποίο βάφτηκε το χώμα της γειτονιάς κατά την εισβολή των Οθωμανών. Οι μαρτυρίες αναφέρουν ότι ήταν τέτοια η έκταση της σφαγής που το χώμα βάφτηκε κόκκινο και έτσι δόθηκε αυτή η ονομασία ώστε να μην ξεχαστεί το συμβάν. Όμως, το «kizil» σταδιακά έγινε «ξύλινη» από τους ντόπιους μέσω της παραφθοράς: Κιζίλ, κζιλ, κζιλι, ξιλι, ξύλινη… Κάποτε οι λαοί χρησιμοποιούν τις παραφθορές λυτρωτικά. Για να ξεπεράσουν μία άσχημη ανάμνηση, να αφήσουν πίσω τους το παρελθόν και να προχωρήσουν μπροστά. Ίσως το όνομα της γειτονιάς να είναι μία τέτοια περίπτωση και ίσως και το όνομα του χώρου να θέλει να συμβολίσει την ανάγκη που έχουμε όλοι μας για ένα νέο ξεκίνημα», γράφουν στην ανακοίνωσή τους οι υπεύθυνοι της λειτουργίας του χώρου. Ένα νέο ξεκίνημα, θα προσθέταμε εμείς, που έχει ανάγκη από το λυρισμό, την ποίηση, την κριτική και τη σκέψη του Μενέλαου Λουντέμη.
Στην εκδήλωση μίλησαν οι: Ελπίδα Γρηγοράκη, φιλόλογος, Γεωργία Συσκάκη, φιλόλογος και ο συγγραφέας του βιβλίου Δημήτρης Δαμασκηνός, επίσης φιλόλογος. Από αυτή τη «χειμερινή σύναξη των φιλολόγων», ξεκίνησε μια μεγάλη σε διάρκεια και πλούσια συζήτηση με τους φίλους τους βιβλίου – κυρίως φοιτητές και εκπαιδευτικοί, απ’ ό,τι μπόρεσα να διακρίνω – για τη διαχρονική αξία του έργου του Μενέλαου Λουντέμη, για τις αιτίες εξοβελισμού του από τα «επίσημα λογοτεχνικά κανάλια» της χώρας μας, τη χρόνια απουσία του από τα εκπαιδευτικά προγράμματα, την ίδια στιγμή που με διάφορους τρόπους και αφορμές αποτυπώνεται η αγάπη των βιβλιόφιλων και των νέων για το έργο του, και για πολλά ακόμα – σχετικά με τον Λουντέμη – ζητήματα.
Η Ελπίδα Γρηγοράκη και η Γεωργία Συσκάκη δούλεψαν σε βάθος με το βιβλίο του Δημήτρη Δαμασκηνού και κατάφεραν με σύντομο τρόπο και περιεκτικό να δώσουν τα βασικά σημεία, τις αφορμές για τη συζήτηση που πυροδοτήθηκε. Η ματιά τους διεισδυτική, εντόπισε τα κρίσιμα σημεία στη ζωή και το έργο του μεγάλου δημιουργού και φώτισε άγνωστες πλευρές, σημαντικές για την ιστορία και τον ερευνητή, οι οποίες περιέχονται στο εμπεριστατωμένο έργο του Δημήτρη Δαμασκηνού, το οποίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ραδάμανθυς. Στη συνέχεια ο συγγραφέας του βιβλίου απάντησε σε πλήθος ερωτήσεων και αντάλλαξε σκέψεις με το κοινό, ενώ από όλους τους συμμετέχοντες εκφράστηκε η επιθυμία για τη διοργάνωση μίας ακόμα εκδήλωσης-συζήτησης-παρουσίασης του βιβλίου στο Ηράκλειο.
Το στοιχείο αυτό, δηλαδή η ανάγκη για ακόμη περισσότερη συζήτηση με αφορμή το βιβλίο του Δημήτρη Δαμασκηνού για τη ζωή και το έργο του Μενέλαου Λουντέμη, είναι κοινό σε όλες τις εκδηλώσεις που έγιναν μέχρι σήμερα, γεγονός που από τη μια δείχνει την αγάπη με την οποία περιβάλλει ο κόσμος τον μεγάλο δημιουργό, και από την άλλη επιβεβαιώνει τη σημαντική λογοτεχνική, ιστορική και ερευνητική αξία του βιβλίου του Δημήτρη Δαμασκηνού. Γεγονός που αποτυπώνεται και στο γεγονός πως η 1η έκδοση του βιβλίου ήδη εξαντλήθηκε και ήδη βρίσκεται στο τυπογραφείο η 2η έκδοσή του, με προσθήκες από τις σημαντικές παρεμβάσεις που έγιναν στις εκδηλώσεις.
