Η Άννα Μουσογιάννη* μιλά για το βιβλίο της Χαρίκλειας Ντερμανάκη
*Η Άννα Μουσογιάννη είναι πολιτισμολόγος-αρθρογράφος
«Ιστορίες που δεν ήθελαν να μεγαλώσουν»
22 αυτοτελείς ιστορίες που μας καθηλώνουν!
«Τα όνειρα είναι η ζάχαρη στον κουραμπιέ! Η ζάχαρη, σκέτη δεν τρώγεται, ο κουραμπιές, όμως, τρώγεται και χωρίς ζάχαρη!» – όπου κουραμπιές βάλε εσύ τη ζωή σου. Κι ακούς τη φωνή σου ξαφνικά να λέει: «Αφήστε ήσυχους τους…κουραμπιέδες μου, μωρέ! Όλοι σας! Και εγώ σας αγαπώ αλλά για το καλό και το κακό μου, εγώ είμαι υπεύθυνη πια».
Οι «Ιστορίες που δεν ήθελαν να μεγαλώσουν» από τις εκδόσεις ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ είναι το πρώτο συγγραφικό εγχείρημα της Χαρίκλειας Ντερμανάκη. Αποτελείται από 22 αυτοτελείς ιστορίες που μας καθηλώνουν! Η γραφή της μεστή και άκρως ρεαλιστική καταφέρνει να μας μεταφέρει μέσα σε κάθε ιστορία. Οι ήρωες της, είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Σε ορισμένους από αυτούς αναγνωρίζουμε και δικά μας στοιχεία. Κάποια από τα γεγονότα θα μπορούσαν να αφορούν και εμάς τους ίδιους ή δικούς μας ανθρώπους, ακόμα και κάποιον γείτονα μας. Οι ήρωες της μας συστήνονται και γίνονται φίλοι μας. Συμπάσχουμε μαζί τους και μας γεννάται η επιθυμία να βρεθούμε δίπλα τους και να ακουμπήσουμε το χέρι μας στον ώμο τους ή και ακόμα να χαμογελάσουμε μαζί τους.
Νιώθουμε τόσο οικεία με τους ήρωες του βιβλίου που πίνουμε τον καφέ της παρηγοριάς στο καφενείο του χωριού με τον Νικολή με αυτό που του έτυχε. Αν το καλοσκεφτεί κάποιος η περίπτωση του Νικολή μας μεταφέρει σε μια άλλη εποχή, τότε που η γυναίκα δεν είχε δικαίωμα να επιλέξει τον άνδρα που θα παντρευτεί.
Έπειτα με μια σφουγγαρίστρα αφορμή γνωρίζουμε την κυρα-Αννέζα που μας μιλάει για τον ανεκπλήρωτο έρωτας της. Οι μεγάλοι έρωτες για την κυρα-Αννέζα δε φοράνε νυφικό! Γι’ αυτήν… «Η αγάπη μετριέται μόνο με τα αγγίγματα και με τα μάτια: μηδέ με τα λόγια μηδέ με τα στεφάνια και η δύναμη της μετριέται με την απουσία, πόσο μπορείς να τη νιώθεις παντού και μέσα σου και όταν είσαι μοναχός σου…».
Και λίγο πριν τελειώσει η ιστορία, λιγωμένοι μυρίζουμε τον ζεστό μελωμένο μπακλαβά της Αννέζας και μοιραζόμαστε τα μυστικά της συνταγής της ενώ την ακούμε να μας λέει :
«Να βρεις αγάπες που θα σε γλυκαίνουν χωρίς να σε λιγώνουν που θα σε χορταίνουν χωρίς να σε μπουχτίζουν».
Και καθώς οι σελίδες προχωράνε, και οι ιστορίες διαδέχονται η μια την άλλη, εμείς δε θέλουμε να αφήσουμε το βιβλίο κάτω αλλά να προχωρήσουμε και στην επόμενη ιστορία. Γνωρίζουμε την γιαγιά Χαρίκλεια και τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο που έχει να αγαπάει. Έπειτα κρυφοκοιτάζουμε πίσω από τα κλειστά παντζούρια και συναντάμε την κυρα-Δέσποινα, την κυρα-Λουίζα και την κυρα-Φρόσω. Γυναίκες που η κάθε μια έχει τη δική της ιστορία, τη δική της ζωή, τα δικά της μυστικά, χαρές και βάσανα.
Συνεχίζουμε την ανάγνωση και συναντάμε την Αιμιλία και τον Σπύρο. Χαμογελάμε αμυδρά για τον αγνό έρωτα τους και τη σπίθα που άναψε λίγο πριν τελειώσει η εφηβεία τους, που κράτησε και επισφραγίστηκε με μια όμορφη οικογένεια πέρα από κάθε αντιξοότητα και τις αντιδράσεις που προκάλεσε η απόφαση τους. Και εμείς λιώνουμε διαβάζοντας τα λόγια του Σπύρου στην αγαπημένη του μετά από χρόνια γάμου:
«Ξέρεις πώς σε φέρνω στο νου μου όταν δεν είσαι δίπλα μου; Έτσι όταν σε πρωτοείδα όταν σοβάντιζα, εσύ με πουά φουστάνι να σκουπίζεις το πεζοδρόμιο του ραφτάδικου»…για να καταλήξει να της πει ότι το μόνο που τον ένοιαζε ήταν να είναι ο τελευταίος άνδρας στη ζωή της.
Και εδώ δε θα μπορούσα να μην αναφέρω την Στέλλα. Την φαινομενικά ανέμελη. Την Στέλλα που κέρδισε με το σπαθί της την κάθε στιγμή της. Την συνειδητοποιημένη Στέλλα που γνωρίζει ότι η ζωή είναι στιγμές και μάχη. Που δυσκολία σημαίνει αναγέννηση. Που τα εμπόδια είναι δύναμη. Η Στέλλα που έχει το θάρρος της γνώμης της και δεν επιτρέπει σε κανέναν να πάρει το τιμόνι της ζωής της στα χέρια του. Η Στέλλα που τα λόγια της στην ηρωίδα είναι μάθημα για εμάς. (Τι της είπε; Δεν έχετε παρά να διαβάσετε το βιβλίο να το διαπιστώσετε). Δε θέλω να σας μιλήσω για όλους τους ήρωες. Σας γνωρίζω λίγους, ίσα για να σας κεντρίσω την περιέργεια και να εξάψω τη φαντασία σας.
Η Χαρίκλεια Ντερμανάκη πλάθει ήρωες και ιστορίες που δεν ήθελαν να μεγαλώσουν. Προτίμησαν να μείνουν στο στάδιο της προεφηβικής ηλικίας και να δώσουν στους αναγνώστες την επιλογή να συνδράμουν στην πιθανή ενηλικίωση τους και το τέλος τους. Πηγή έμπνευσης της η ίδια η ζωή, μας παρασύρει με τις ιστορίες της γεννώντας μας ποικίλα συναισθήματα. Κάποιες φορές στενοχωριόμαστε, κάποιες άλλες χαμογελάμε, κάποιες θυμώνουμε. Σκαμπανεβάσματα όπως η ίδια η ζωή και κυματισμοί που μας παρασύρουν μαλακά μέχρι και την ολοκλήρωση της ανάγνωσης του βιβλίου.
Στο βιβλίο αυτό, θίγονται θέματα όπως η αγάπη, η φιλία, ο έρωτας, η μοναξιά, τα λάθη, ο γάμος, η συντροφικότητα, η ανθρωπιά. Η συγγραφέας περιγράφει με γλαφυρότητα απλές καθημερινές ιστορίες δίνοντας μας συνάμα ένα μάθημα ζωής. Ο Νικολής, η Αννέζα, η Αιμιλία, ο Σπύρος, η Στέλλα, η Ελευθερία, ο Λευτέρης, η Αλεξάνδρα, η Μαργαρίτα και οι υπόλοιποι ήρωες του βιβλίου μας προκαλούν απροκάλυπτα να τους γνωρίσουμε και να αφουγκραστούμε τις πιο μύχιες σκέψεις τους.
Ο συγγραφέας Στίβεν Πρέσσφιλντ στο βιβλίο του «Ο πόλεμος της τέχνης» αναφέρει ότι: «Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε δύο ζωές. Τη μία, που τη ζούμε και την άλλη που υπάρχει μέσα μας και δεν τη ζούμε. Ανάμεσα στις δύο βρίσκεται η Αντίσταση». Η Χαρίκλεια Ντερμανάκη με αυτή τη συλλογή διηγημάτων της πραγματεύεται ακριβώς αυτό. Μερικοί ήρωες της είναι στη μια όχθη παραμένοντας εκεί. Ενώ άλλοι παλεύουν να φτάσουν στην απέναντι πλευρά, να ζήσουν το όνειρο τους παλεύοντας με τη δική τους αντίσταση. Τους φόβους τους αλλά και τις αντιλήψεις της κοινωνίας. Υπάρχουν και εκείνοι όμως που κατάφεραν να περάσουν στον κόσμο των ονείρων τους και να κατακτήσουν αυτό που αγαπούν γνωρίζοντας καλά ότι τίποτα δεν τους χαρίστηκε.
Αν με ρωτούσε κάποιος ποιος είναι ο συνδετικός κρίκος των αυτοτελών ιστοριών του βιβλίου θα απαντούσα με μια λέξη και αυτή είναι η «Γυναίκα». Η γυναίκα μάνα, η γυναίκα φίλη, η γυναίκα σύζυγος, η γυναίκα ερωμένη, η γυναίκα πεθερά, η γυναίκα γιαγιά.
Η αίσθηση που αφήνει το βιβλίο είναι όπως εκείνη που μόλις έχουμε γευτεί έναν κουραμπιέ και έχει μείνει λίγη ακόμη ζάχαρη άχνη στα χείλη μας και προσπαθούμε με την άκρη της γλώσσας να γλυκαθούμε λίγο ακόμα, τόσο όσο.
Οι «Ιστορίες που δεν ήθελαν να μεγαλώσουν» είναι ένα βιβλίο που πρέπει να μπει λίστα για βιβλία προς ανάγνωση. Διαβάζεται όπως ένα δροσερό κοκτέιλ ενώ είναι ένα βιβλίο με πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης καθώς κάθε φορά που το διαβάζει κάποιος παίρνει και κάτι διαφορετικό.
Εσείς δεν έχετε παρά να το διαβάσετε και να το επιβεβαιώσετε.
Καλή ανάγνωση!
