Το χωριό Κυριάννα του Δήμου Αρκαδίου απέχει 15 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο σ? ένα δρόμο δεξιά στο 5ο χιλιόμετρο της εθνικής οδού Ρεθύμνου - Ηρακλείου. Είναι στο δρόμο προς Άδελε και Μονής Αρκαδίου.
Στο κέντρο του χωριού Κυριάννα βρίσκεται η Βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας με σταυροειδή αρχιτεκτονική, ένα πολύ μεγάλο νάρθηκα μπροστά, στον ίδιο άξονα με το κεντρικό κλίτος και με μια ακόμα προέκταση στο πλάι. Ένας μεγάλος θόλος στηριγμένος στη διατομή των κλιτών διαμορφώνει το σταυρό. Μπροστά από την εκκλησία υπάρχει ένα καμπαναριό με τρεις καμάρες, μοναδικό σε ομορφιά και αριστοτεχνικό στη λεπτομέρεια.
Μέσα στην εκκλησία ένα μάρμαρο διακοσμημένο με παραστάσεις απεικονίζει τη ζωή του Χριστού και των Αγίων.Την κεντρική Βυζαντινή εκκλησία του χωριού την έφτιαξε ο Αγιος ιωάννης ο Ξένος.
Όπως μαρτυρεί η ετυμολογία του χωριού , το όνομα προέρχεται από κάποια «Κυρία Άννα». Άλλοι πάλι πιστεύουν πως ανάγεται στο προσωνύμιο «Αη Κυρ Γιάννης» που ανήκε στον Άγιο Ιωάννη τον Ξένο, ο οποίος περιηγήθηκε στον περιοχή κατά τον 11ο αι. Στα αρχεία του 16ου αι. αναφέρεται ως Chirianna και αργότερα ως Kyriana.
Ολόκληρη η περιοχή αποτελούσε κατά το 16ο αι. φέουδο του Ματθαίου Καλλέργη, ενός βαθύπλουτου φεουδάρχη που ήλεγχε σχεδόν όλα τα ΒΑ χωριά του Ρεθύμνου συμπεριλαμβανομένου και του Αρκαδιού. Ο ίδιος συνεργάστηκε με τον ηγούμενο Κλήμη Χορτάτζη για την ανακαίνιση της πρόσοψης του καθολικού της Ι. Μ. Αρκαδίου. Λέγεται μάλιστα πως κάποιο μέγαρο μέσα στο χωριό ήταν χτισμένο με βάση τα σχέδια των ίδιων των αρχιτεκτόνων του μοναστηριού. Αυτό το αναγεννησιακό «Palazzo» θα πρέπει να ήταν η αγροτική έπαυλη του μεγαλοκτηματία. Ο Καλλέργης δολοφονήθηκε το 1572 και η οικογένειά του μετακόμισε στην Βενετία, στο μεγαλόπρεπο κτήριο Palazzo Calergi.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
ΚΕΙΜΕΝΑ - http://www.rnews.gr