Από τα πρώτα τηλεγραφεία μέχρι τις σύγχρονες δορυφορικές τηλεπικοινωνίες και το Internet, ο ΟΤΕ σήκωσε το κύριο βάρος της ανάπτυξης της τηλεπικοινωνιακής διασύνδεσης της χώρας. Μέσα από ιστορικά στοιχεία και σπάνιο οπτικό υλικό, σας παρουσιάζουμε τα ορόσημα αυτής της πορείας.
Ήταν 1856 όταν το πρώτο τηλεγράφημα από τη Χίο έφτασε στη Σύρο, εγκαινιάζοντας τη νέα εποχή στις ελληνικές τηλεπικοινωνίες. Το 1859 Βαυαροί μηχανικοί ένωσαν τα ταχυδρομεία της Αθήνας και του Πειραιά μέσω εναέριας τηλεγραφικής γραμμής και αρκετά χρόνια αργότερα, το 1892, η κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη ψήφισε το νόμο «περί τηλεφωνικής συγκοινωνίας» -ο οποίος κατοχύρωνε το μονοπώλιο των ταχυδρομικών, τηλεγραφικών και τηλεφωνικών υπηρεσιών (τα πασίγνωστα τότε τρία Τ)- και ταυτόχρονα αποφασίστηκε η εγκατάσταση τηλεφώνων στην Ελλάδα. Τις παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 λειτουργούσαν 90 τηλεφωνικές γραμμές, εκ των οποίων μία στα ανάκτορα. Η διείσδυση όμως του τηλεφώνου παρέμενε αργή σε σχέση με την τηλεγραφία. Μέχρι το 1922 οι συνδρομητές τηλεφωνικών γραμμών δεν ξεπερνούσαν τις 2.000, ενώ το 1925 ανταλλάχθηκαν 5,5 εκατ. τηλεγραφήματα, δηλαδή περίπου ένα για κάθε κάτοικο της χώρας. Η ανάπτυξη όμως των τηλεφωνικών υπηρεσιών στην Ελλάδα ξεκίνησε πρακτικά το 1930, οπότε δημιουργήθηκε η Ανώνυμος Ελληνική Τηλεφωνική Εταιρεία (ΑΕΤΕ). Στη δεκαετία αυτή τοποθετήθηκαν αστικά τηλεφωνικά κέντρα σε μεγάλες πόλεις, τηλεφωνικοί θάλαμοι και συνδέσεις με άλλες γειτονικές χώρες, με αποτέλεσμα η έναρξη του πολέμου, το 1940, να βρει την Ελλάδα με 45.000 συνδρομητές τηλεφωνικών υπηρεσιών.
Η λαμπρότητα με την οποία τελέστηκαν τα εγκαίνια του ΟΤΕ στις 10 Νοεμβρίου 1949, παρουσία των υψηλόβαθμων καλεσμένων του, ήταν αντιστρόφως ανάλογη με το ενδιαφέρον που επέδειξε το ευρύ κοινό της χώρας. Οι αναφορές στον Τύπο είναι ενδεικτικές: «Χθες, την 12ην μεσημβρινήν, εγένοντο παρουσία του Βασιλέως Παύλου τα εγκαίνια του Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών. Παρέστησαν ο Πρόεδρος Αλ. Διομήδης και τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Σπυρίδων, ο στρατηγός Βαν Φλητ, ο Βρετανός υποναύαρχος κ. Ντίξον και πολλοί επίσημοι... Τον λόγον ακολούθως έλαβεν ο κ. Βουδουμπάς (υπουργός ΤΤΤ), ο οποίος, αφού εξήρε την σημασίαν και σκοπιμότηταν της εγκαταστάσεως εν Ελλάδι Οργανισμού Τηλεπικοινωνίας... Εν τέλει, ο κ. Γουναράκης (πρόεδρος του Δ.Σ. ΟΤΕ) προέβη εις την δήλωσιν ότι ο ΟΤΕ προσφέρει αντί κυλικείου δραχμάς 25.000.000 υπέρ του εράνου της Βασιλίσσης» (εφημερίδα «Εμπρός», 11/11/1949).
Η ελληνική κοινωνία, μόλις ένα μήνα μετά τη λήξη του εμφύλιου πολέμου, ακόμα δεν είχε συνέλθει από το σοκ. Οι πολίτες της χώρας πολύ λίγο ενδιαφέρονταν για τις πρωτοβουλίες του ελληνικού κράτους στις τηλεπικοινωνίες. Αυτό που τους ενδιέφερε ήταν να εδραιωθεί η ειρήνη και τους ανησυχούσαν περισσότερο ειδήσεις όπως η ρήξη του Τίτο με τη Σοβιετική Ένωση και οι ατομικές βόμβες που αυτή κατείχε. Έτσι, η είδηση της δημιουργίας του ΟΤΕ πέρασε μάλλον στα ψιλά.
Ενδεικτικό της εισβολής του τηλεφώνου στα τέλη της δεκαετίας του ’50 είναι το περίφημο τραγούδι «Πάρε με στο τηλέφωνο...», το οποίο έγραψε ο Μανώλης Χιώτης το 1959. Η συσκευή άρχισε να μαζικοποιείται και να αποτελεί μέρος της καθημερινότητας και της κοινωνικής συναναστροφής. Μάλιστα, το «Δελτίον Πληροφοριών του ΟΤΕ» του 1962 συνέστηνε τρόπους ευγενείας στις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις (η ορθογραφία είναι της εποχής): «Εκείνος που καλεί είναι υποχρεωμένος να δηλώση το όνομά του πριν ερωτήση ποιος τον ακούει από την άλλη άκρη του σύρματος. Αν εφαρμόσετε αυτό το σύστημα, αποφεύγετε πολλούς εκνευρισμούς και φασαρίες και συντομεύετε τις συνδιαλέξεις...» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ομως, το μεγαλύτερο μέρος της επαρχίας παρέμενε αποκομμένο από τις τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες και οι άνθρωποι ανέμεναν καρτερικά στα τηλεφωνεία της πόλης ή του χωριού, όπου υπήρχαν, για να επικοινωνήσουν με τους δικούς τους που βρίσκονταν μακριά - εκείνη την περίοδο εκδηλώθηκε το μεγάλο ρεύμα εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης. Οι επιστολές και τα τηλεγραφήματα συνέχιζαν να αποτελούν τον βασικό τρόπο επικοινωνίας, καθώς την εποχή εκείνη η χωρητικότητα του δικτύου του ΟΤΕ δεν ξεπερνούσε τις 100.000 τηλεφωνικές γραμμές, τις περισσότερες εκ των οποίων διαχειριζόταν ο ίδιος ο ΟΤΕ στα τηλεφωνεία του.
Στην Κρήτη οι τηλεφωνικές γραμμές στήθηκαν την δεκαετία του 1950.
Αξίζει να αναφερθεί ότι μέχρι και πρίν απο 20 χρόνια έκανες αίτηση τηλεφώνου στον ΟΤΕ μιάς και δεν υπήρχε άλλη εταιρεία και περίμενες έως και 7 χρόνια για να σου τοποθετήσουν τηλέφωνο.
Χρειαζόταν συνήθως να βάλεις κάποιο μέσο ή τον βουλευτή του τόπου σου ή ακόμα και να επικαλεστείς ότι έχεις άρρωστο άνθρωπο στο σπίτι που τον φιλοξενείς και είναι αναγκαίο.
