Η γεύση της ζωής
Ο τέως πρόεδρος του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης μίλησε για το βιβλίο του παιδοψυχίατρου Γιώργου Βαγιωνή στην παρουσίαση του βιβλίου, που έγινε από τις Εκδόσεις Ραδάμανθυς στον Ιστιοπλοϊκό Όμιλο Χανίων
«Πέρα από τις κριτικές και τις αναλύσεις, το απλούστερο και το ασφαλέστερο κριτήριο αξιολόγησης ενός βιβλίου θεωρώ πως είναι η θελκτικότητά του. Και το «Νεραντζάκι με αγκάθια» είναι ακριβώς αυτό: ένα βιβλίο που δεν σε αφήνει να το βάλεις στην άκρη πριν το τελειώσεις κι ένα βιβλίο που σε ακολουθεί μέσα σου και αφού το τελειώσεις. Ένα βιβλίο σαν τη ζωή και σαν το νεραντζάκι, γλυκό και πικρό μαζί…».
Νεραντζάκι με αγκάθια
Γιώργος Βαγιωνής – Νεραντζάκι με αγκάθια
Χαίρομαι ιδιαίτερα που έχω την ευκαιρία απόψε να κάνω την παρουσίαση του πρώτου βιβλίου του Γιώργου Βαγιωνή. Αφενός μεν γιατί δεν είναι μικρό πράγμα να ανακαλύπτεις ότι ένας άνθρωπος, τον οποίο γνωρίζεις από μια άλλη ιδιότητα, έχει ταλέντο λογοτεχνικό κι, εκτός των άλλων του δραστηριοτήτων, έχει ήδη πάρει το χρίσμα του συγγραφέα – αφετέρου γιατί το βιβλίο που κρατώ απόψε στα χέρια μου είναι πραγματικά ένα αξιόλογο βιβλίο. Και αυτή τη στιγμή μιλάω ως «αναγνώστης». Ως αναγνώστης που γοητεύτηκε από την ευρηματικότητα αλλά και την απλότητα μιας ρέουσας και παραστατικής αφήγησης που μαρτυρά – όπως εγώ το ένιωσα διαβάζοντας – την πληθωρική ευαισθησία του συγγραφέα και την αφοσίωσή του στον άνθρωπο και τις συναισθηματικές του ανάγκες.
Όταν ο Χρήστος μου ζήτησε να παρουσιάσω το βιβλίο με τον ομολογουμένως πρωτότυπο τίτλο «Νεραντζάκι με αγκάθια», τίτλος που κινεί το ενδιαφέρον εξαρχής για να αποκαλυφθεί στην πορεία της ανάγνωσης ότι αποτελεί, τουλάχιστον σύμφωνα με τη δική μου αντίληψη, ένα αφηγηματικό τέχνασμα πάνω στο οποίο βρίσκουν κοινή συνισταμένη οι διηγήσεις των ηρώων, του ζήτησα να μου αφήσει μερικές ημέρες μέχρι να του απαντήσω και αυτό γιατί πιστεύω ότι υπάρχουν δύο κανόνες που πρέπει να τηρούνται πριν παρουσιάσεις ένα βιβλίο. Ο πρώτος είναι: Διάβασε το βιβλίο και ο δεύτερος: Ας μην παρουσιάζουμε βιβλία που δεν μας άρεσαν. Και το βιβλίο του Γιώργου είναι ένα βιβλίο που πραγματικά μου άρεσε.
Έχω τη γνώμη ότι όταν ο εκάστοτε συγγραφέας παραδίδει το βιβλίο του στον αναγνώστη, είναι σαν να του παραδίδει ένα εισιτήριο, κλείνοντάς του συνθηματικά κι ανυπόμονα το μάτι, για ένα ταξίδι, με την προτροπή – ευχή – επιθυμία – κρυφή λαχτάρα; – να το απολαύσει.
Όταν, εσύ, ο αναγνώστης, καθίσεις στη θέση σου αναπαυτικά, όλα γίνονται αμέσως εύκολα και συναρπαστικά και ξεκινά ένα ταξίδι με άγνωστο μυθοπλαστικό προορισμό, το οποίο κανείς δεν ξέρει να σου πει εκ των προτέρων, αν θα είναι μακρύ ή πολύ σύντομο, πότε και πώς θα τελειώσει, τι είναι όλοι εκείνοι οι χαρακτήρες που θα γνωρίσεις στη διάρκεια του ταξιδιού και αν εσύ θα καταφέρεις να βρεις κοινά σημεία επαφής μαζί τους. Ταυτόχρονα θα πρέπει να μην χάσεις τίποτα από όλα όσα θα περνούν μπροστά από τα μάτια σου ενώ θα βιώνεις συναισθήματα ποικίλων ειδών παρατηρώντας τους χαρακτήρες που θα σε συνοδεύουν στα διπλανά καθίσματα.
Άτομα των οποίων τις φυσιογνωμίες πλάθουμε μέσα από σφυρηλατημένες περιγραφές στο μυαλό μας και μόνο εκεί, γίνονται κοινωνοί νέων ξεκινημάτων και μας προκαλούν να τους ακολουθήσουμε σε κάθε μονοπάτι που επιλέγουν να βαδίσουν, να γίνουμε συνοδοιπόροι στη μαγεία των ιστοριών, στις οποίες, ακόμη κι εμείς, διαδραματίζουμε έναν ιδιόμορφο ρόλο, αυτόν του παρατηρητή, που, πολλές φορές, θα μπορούσε να γίνει ενοχλητικός λόγω της αδιακρισίας του. Αλλά αυτή είναι η φύση του αναγνώστη και κανείς δεν πρέπει να τον αποπαίρνει ή να τον παρεξηγεί επειδή ζει ανέξοδα, ακίνδυνα, αμετανόητα και ατίθασα τόσες πολλές ζωές και περιπέτειες χωρίς καν να σηκώνεται από τον καναπέ του.
Πολλοί ισχυρίζονται πως για να ζήσεις πολλές ζωές, χρειάζεται να διαβάσεις πολλά βιβλία. Άλλοι πάλι λένε ότι για να ζήσεις πολλές ζωές, πρέπει να κλείσεις τα μάτια, να μετρήσεις από μέσα σου ένα, δύο, τρία, να κρατήσεις την ανάσα σου και να βουτήξεις με όλο το θάρρος και την εσωτερική σου δίψα σε πολυπρόσωπα βιβλία, να μπεις στο πετσί των ρόλων χωρίς όμως να εγκαταλείψεις τη μοίρα τους μέσα στην ίδια ιστορία. Ένα πολυπρόσωπο βιβλίο, με δύο πρωταγωνιστές αλλά με πληθώρα δεύτερων ρόλων, ένα ανάγνωσμα γεμάτο ανατροπές, μα και γεγονότα που συγκλονίζουν, πλεγμένα δεξιοτεχνικά πάνω στο υφαντό της ανθρώπινης ύπαρξης, αποτελεί και το «Νεραντζάκι με αγκάθια» που κυκλοφορεί από τις φιλόξενες εκδόσεις Ραδάμανθυς.
Δεν πρόκειται για ένα απλό γεωμετρικό σχήμα πεζογραφίας, δεν πρόκειται για ένα αφηγηματικό όχημα, αλλά για έναν συρμό σκηνών, βιωμάτων, συναισθημάτων, χαρακτήρων και πλοκής που δεν σου επιτρέπουν να κατέβεις πριν τον τελευταίο σταθμό του ταξιδιού, πριν διαβάσεις και την τελευταία σελίδα.
Διαβάζοντας το βιβλίο παρατήρησα ότι ο συγγραφέας έχει μια πολύ ιδιαίτερη ικανότητα, κι αυτό είναι ότι εκεί που λες ότι πλησιάζεις στο τέλος και τώρα θα ξεκαθαρίσουν όλα, μέσα από τους ήρωές του αναδύονται νέες δυνάμεις και προοπτικές. Και αυτό, γιατί πρόκειται για ήρωες καλοστημένους, για όντα πραγματικά που περιδιαβαίνουν μπροστά μας όσο εμείς τους μελετάμε και ας μην τους καταλαβαίνουμε πάντα. Πρόκειται για ανθρώπους κανονικούς με όλα τα ζωτικά όργανα στη σωστή θέση μέσα στο κορμί τους, με την καρδιά τους να χτυπάει ως τα αυτιά του αναγνώστη και ας αποστρέφουμε τη ματιά μας από επάνω τους, κάποιες στιγμές ή ας θέλουμε να ξεχάσουμε την ύπαρξή τους, κάποιες άλλες.
Μέσα στο «Νεραντζάκι με αγκάθια», θα διακρίνετε χαρακτήρες που μοιάζουν σε πρόσωπα που έχουμε συναντήσει, πρόσωπα της καθημερινότητάς μας. Άλλοι από αυτούς περνούν αδιάφοροι και άλλοι μας συγκλονίζουν τα πάθη τους και οι ιστορίες τους ενώ για άλλους ευχόμαστε ενδόμυχα να μη βρεθούμε ποτέ στη θέση τους.
Ναι, όλα τείνουν να μας απασχολούν και κάθε μέρα που ξημερώνει σωρεύονται οι αναποδιές, οι αρρώστιες, οι απώλειες, πέφτει πάνω μας βαριά η μοναξιά και μας πληγώνει η αποξένωση, αλλά τι αξίζει εντέλει από τούτο το σύντομο πέρασμά μας στη γη; Μα ο έρωτας κι η αγάπη φυσικά. Αυτά τα δύο, ξεχωριστά ή συνδυαστικά, είναι εκείνα που μπορούν να μας κρατήσουν στη ζωή και να μας δώσουν εκείνη την αχνή αναλαμπή ελπίδας ότι μπορεί να ξεπεράσουμε τους προσωπικούς μας δαίμονες.
Στο βιβλίο ο Γιώργος Βαγιωνής παρουσιάζει μεν προβλήματα υπαρκτά και σοβαρά, αλλά εμείς, οι αναγνώστες, πάντα ξέρουμε πως όσα αναφέρονται στα βιβλία αποτελούν ξένα μπερδέματα. Ο τρόπος και η μαστοριά που τα παραδίδει ο συγγραφέας στο κοινό, απαιτούν ιδιαίτερη τεχνική και μυθοπλαστική τριβή. Πρέπει να γίνουν αληθινές σπαζοκεφαλιές για τον αναγνώστη, αλλά ταυτόχρονα μέσω της απόστασης που διατηρεί, να μπορεί να έχει μια ισορροπημένη μεταχείριση για αυτά. Κι εδώ έγκειται το ταλέντο του συγγραφέα που ξέρει καλά να ενεργοποιεί το ενδιαφέρον, να παίζει με συναισθηματικές και γλωσσικές αποχρώσεις και μέσα από τα γραπτά του να αφήνει μια γλυκόπικρη γεύση. Τη γεύση της ζωής.
Και μη μου πείτε πως η ζωή είναι είτε γλυκιά είτε πικρή. Αυτό ισχύει για όσους αποφεύγουν το σοβαρό στοχασμό πάνω της. Ξέρετε, τίποτα δε μπορεί να είναι είτε μαύρο, είτε άσπρο. Κοιτάξτε προσεκτικά το μαύρο κάτω από το φως, γκρι θα σας βγει, και αναλόγως, εξετάστε το λευκό στο σκοτάδι. Πάλι γκρι θα σας δώσει. Έτσι και η ζωή. Ούτε γλυκιά, ούτε πικρή. Ή μάλλον και τα δύο μαζί. Και γλυκιά και πικρή. Τη ζεις μια φορά και για λίγο, αλλά αν τη ζήσεις σωστά σού φτάνει και σού περισσεύει.
Πέρα από τις κριτικές και τις αναλύσεις, το απλούστερο και το ασφαλέστερο κριτήριο αξιολόγησης ενός βιβλίου θεωρώ πως είναι η θελκτικότητά του. Και το «Νεραντζάκι με αγκάθια» είναι ακριβώς αυτό: ένα βιβλίο που δεν σε αφήνει να το βάλεις στην άκρη πριν το τελειώσεις κι ένα βιβλίο που σε ακολουθεί μέσα σου και αφού το τελειώσεις. Ένα βιβλίο σαν τη ζωή και σαν το νεραντζάκι, γλυκό και πικρό μαζί.
Σας ευχαριστώ.
Ο Γιώργος Βαγιωνής γεννήθηκε, ζει και εργάζεται στα Χανιά της Κρήτης. Ιατρός – Παιδοψυχίατρος στο επάγγελμα, είναι μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Προστασίας Ανηλίκων Χανίων, της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδας και του Διατομεακού Συμβουλίου Τομέων Ψυχικής Υγείας της 7ης Υ.ΠΕ. Επιμελείται και παρουσιάζει την εβδομαδιαία ραδιοφωνική εκπομπή «Παιδολογώντας», ενώ άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και εφημερίδες.
