Απο το πολύ ενδιαφέρον site του Συγγραφέα, ιστορικού και δημοσιογράφου Νίκου Ψιλάκη ΚΑΡΜΑΝΩΡ αντλούμε το άρθρο .
Περπατούσαν για ώρες προκειμένου να βγάλουν μιαν αναμνηστική φωτογραφία. Φόρεσαν τα καλά τους, δεν χρειάζονταν ούτε κρουσάτα μαντήλια ούτε μαύρα πουκάμισα, δεν χρειάζονταν πειστήρια "κρητικοσύνης". Η φωτογραφία και το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε στο τελευταίο τεύχος του ΥΠΕΡ Χ. Την αναρτώ κι εδώ ύστερα από μια σύντομη συζήτηση που είχα με καλό φίλο για τις μόδες που έρχονται, παρέρχονται, ενίοτε μάλιστα κατασκευάζονται κιόλας!
ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ (ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΨΙΛΑΚΗ):
Είδα τη φωτογραφία κορνιζωμένη σ' ένα καφενείο στη Βόνη Πεδιάδας και τη... φωτογράφισα. Δεν εικονίζει πολιτικούς. Ούτε πρόσωπα «λαμπερά» κατά την ορολογία του συρμού (σελέμπριτυς στην κολοβή γλώσσα των τηλεοπτικών κουτσομπολιών). Είναι απλοί άνθρωποι, χωρικοί, που βρέθηκαν σε φωτογραφικό στούντιο του Μεγάλου Κάστρου και στήθηκαν μπροστά στο φακό. Το συνήθιζαν τότε στην Κρήτη· έκαναν πολύωρα ταξίδια για να γνωρίσουν τη μαγεία της φωτογραφίας, να δουν κι αυτοί τις μορφές τους τυπωμένες στο χαρτί.
Δεν ξέρω ποιος ήταν ο φωτογράφος. Ίσως ο Μπεχαεντίν, ίσως ο Μαραγιάννης, ίσως κάποιος από τους λιγοστούς φωτογράφους που εργάζονταν στο Κάστρο κατά την πρώτη (ή και τη δεύτερη) δεκαετία του 20ου αιώνα.
Η διακόσμηση λιτή. Τρεις γλάστρες όλες κι όλες, μια δεξιά, μια αριστερά, ένα χαλί κι ένα σκηνικό που δεν φαίνεται καλά (πέφτει σαν κουρτίνα πίσω από τους ανθρώπους). Στούντιο μάλλον πρόχειρο, ίσως το κανονικό να μη χωρούσε οκτώ νοματαίους, άντρες καλούς κατά πως φαίνεται.
Αξίζει να προσέξει κανείς μερικές λεπτομέρειες της αμφίεσης:
Κούκοι και μαντήλια (κανένα κρουσάτο!), βράκες, γιλέκα και πουκάμισο (κανένα μαύρο).
Αντέγραψα τη φωτογραφία για τις ωραίες πληροφορίες που μεταφέρει. Και κυρίως, για να δούμε και πάλι πως αλλάζουν οι μόδες και πως βαφτίζονται «παραδόσεις» επινοήσεις κι εφευρήματα που μας προέκυψαν τις τελευταίες δεκαετίες!
Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα Karmanor.gr (http://karmanor.gr/el/article/oyte-kroysata-mantilia-oyte-mayra-poykamisa-0)
ΣΗΜ. Ο νεοφανής όρος "κρητικοσύνη" χρησιμοποιήθηκε, αν δεν κάνω λάθος, για πρώτη φορά από τον καθ. Π. Τζερμιά. Λίαν επιτυχημένος, νομίζω. Μ' όποιον τρόπο κιαν τον εκφέρει κανείς. Ακόμη κι αν προσπαθήσει να περιγράψει τις κάθε λογής σύχρονες κατασκευές (κυρίως αυτές που βαφτίζονται "παραδόσεις").
