Η εικαστική τέχνη έχει την ιδιότητα να προσπερνάει, ενίοτε και να δυναμώνει, να πεισμώνει ίσως από τις δυσκολίες, ώστε να επικοινωνήσει όλα τα ανείπωτα, λέει στις Διαδρομές η μουσειολόγος, ιστορικός Τέχνης, Μυρτώ Κοντομιτάκη που επιμελήθηκε την έκθεση“Εικαστικοί των Χανίων ερμηνεύουν τον Πύργο της Βαβέλ” η οποία εγκαινιάζεται τη Δευτέρα 5/2 στις 8 το βράδυ Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων. Πρόκειται για μια, εν μέρει, έκθεση κοινωνιολογικής Τέχνης που λειτουργεί ως σύγχρονη μορφή ουσιαστικής επικοινωνίας με τον εαυτό μας και με τους γύρω μας.
H επίκαιρη αυτή έκθεση, στάθηκε αφορμή να μιλήσουμε με την επιμελήτρια για το μεγάλο αυτό εγχείρημα με τη συμμετοχή 56 εικαστικών από τα Χανιά οι οποίοι με τα έργα τους προχωρούν με έμμεσες ή άμεσες αναφορές στην εννοια της “Βαβέλ” της σημερινής μας ζωής. Μια έκθεση, που όπως η ίδια επισημαίνει, είναι αποδοχή και ύμνος στον Άνθρωπο.
«Εικαστικοί των Χανίων ερμηνεύουν τον Πύργο της Βαβέλ». Πόσο εύκολο ήταν να συντονιστούν 56 εικαστικοί μεταξύ τους χωρίς να χαθούν στην… ασυνεννοησία της Βαβέλ; Είναι η εικαστική γλώσσα που ενώνει;
Σαφώς η εικαστική γλώσσα είναι αυτή που προσέφερε τα “εργαλεία” για να δουλέψουμε μαζί. Διότι όχι επέτρεπε, αλλά προϋπέθετε να δουλέψει καταρχήν ο καθένας μόνος του, ώστε να αποτελέσει δομικό στοιχείο στον πύργο μας. Το θέμα της του Πύργου της Βαβέλ, αυτόματα έγινε δεκτό ως θέμα, λόγω της ανοιχτής ερμηνείας του. Δεν ήταν σκοπός να αναλύσουμε όσα έχουν γραφτεί ή υποτεθεί.
Γιατί περιγράφεται ως μια έκθεση ανατρεπτική και ποια είναι η επικαιρότητα της;
Ο ενθουσιασμός γύρω από το θέμα έχει να κάνει με το ότι οι περισσότεροι από εμάς νιώθουμε ότι το σήμερα δεν ανταποκρίνεται στις προσπάθειές μας. Κάποιοι επέλεξαν τη Βαβέλ ως σύμβολο της περίπλοκης προσωπικής τους ζωής, άλλοι μιλάνε για μια επιβεβλημένη πολυπολιτισμικότητα, άλλοι πάλι εστίασαν στο μάταιο των ανθρωπίνων προσπαθειών για το καλύτερο. Ένα μεγάλο μέρος αναφέρεται στην πολυγλωσσία, την ασυδοσία, την καθημερινή πολιτική της αναπόφευκτης λιτότητας και των θυσιών μας, ηθικά και υλικά.
Υπήρξε κάποιο κοινό σημείο αναφοράς πάνω στο οποίο δούλεψαν οι 56 εικαστικοί για αυτό το εγχείρημα;
Το κοινό σημείο είναι ότι η έκθεση, ήταν μια πρόσκληση-πρόκληση για κάτι πολύ καλό, αναγνωρίζοντας ότι η εικαστική τέχνη έχει την ιδιότητα να προσπερνάει, ενίοτε και να δυναμώνει, να πεισμώνει ίσως από τις δυσκολίες, μέσω της υποκειμενικής και δυναμικής χρήσης της ύλης και της τεχνολογίας, ώστε να επικοινωνήσει όλα τα ανείπωτα.
Σήμερα η Ελλάδα που αποτελεί τη γενέτειρα του ευρωπαϊκού πολιτισμού «ελάχιστα μεριμνά για τους σημερινούς καλλιτέχνες και συγκεκριμένα τους εικαστικούς καλλιτέχνες» γράφετε στο σημείωμα της έκθεσης. Θεωρείτε ότι η Τέχνη αντιμετωπίζεται ως πολυτέλεια σε καιρούς κρίσης;
Κανείς δεν είναι υπεράνω χρημάτων, συνεπώς και οι δύσκολοι οικονομικά καιροί που ζούμε ενδυναμώνουν αυτήν την εσφαλμένη εντύπωση ότι η τέχνη είναι πολυτέλεια. Δεν είναι πολυτέλεια, γλώσσα είναι και ήδη από την αρχαιότητα ο Άνθρωπος προσπαθούσε να την μάθει όλο και καλύτερα. Και ναι, η Ελλάδα μας και προ κρίσης δεν μεριμνούσε και δεν συστηματοποιούσε την προστασία, την ανάδειξη, την διάδωση της εικαστικής γλώσσας. Κάποια έργα τέχνης κοστίζουν περισσότερο από άλλα, αυτό όμως συμβαίνει με τα πάντα. Το θέμα είναι να δημιουργηθεί ένα νομοθετικό πλαίσιο που να βοηθάει τους εικαστικούς να μας προσεγγίσουν με την τέχνη τους, να διδάξουν τα παιδιά μας στα σχολεία, να μας εξασφαλίσουν έτσι την καθημερινή τριβή μας με την ποιότητα, τη γενναία εξοικείωσή μας με το καλύτερο.
«Δεν μπορείς για έναν πίνακα να πεις ένα ξερό μου αρέσει ή δεν μου αρέσει. Πρέπει να έχεις κουλτούρα για να τον διαβάσεις» έλεγε ο Δημ. Μυταράς. Υπάρχει αυτή η κουλτούρα, δηλαδή πολιτισμός και παιδεία, στην Ελλάδα του σήμερα;
Όλο και λιγότερο δυστυχώς δίνεται βάση στη σημασία ανάγνωσης ενός πίνακα πχ. το “πάντρεμα” της ύλης με το άπειρο των συνειρμών μας το επιτυγχάνει άριστα η εικαστική γλώσσα, οπότε είναι γλώσσα περίπλοκη. Σε όσο πιο πολλές σύγχρονες εκθέσεις πηγαίνει κανείς (εννοώντας το συγχρονισμό με τα όσα μας κόπτουν σήμερα), τόσο καλύτερα μαθαίνει να διαβάζει στη γλώσσα την εικαστική, ανεξάρτητα με το εάν έχει σπουδάσει/ επισταμένα μελετήσει ή όχι κάτι σχετικό.
Η Τέχνη μπορεί να αφυπνίσει συνειδήσεις;
Η Τέχνη γενικότερα ανέκαθεν μπορούσε να αφυπνίσει συνειδήσεις. Μπορεί ακόμη και να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα της ζωής μας, να μας μάθει τα υψηλά ιδανικά και αυτό είναι το ζητούμενο κατά τη γνώμη μου. Συγκεριμένα η εικαστική τέχνη είναι κατά κάποιο τρόπο ο ενδιάμεσος μεταξύ της καθημερινής μας, υλικής ζωής και υπόστασης και μιας μεγαλύτερης, πιο ελπιδοφόρας πραγματικότητας, πιο συμπαντικής. Εκεί ανάμεσα “μπαίνει” ο εικαστικός, για να μετουσιώσει την ύλη σε μέσο επικοινωνίας και σύνδεσης μεταξύ των δύο αυτών κόσμων.
Θα τα καταφέρουμε να βγούμε, τελικά, από την κρίση της… βαβελικής ζωής μας;
Καλό είναι να μάθουμε να κολυμπάμε και όχι να περιμένουμε να κοπάσει η καταιγίδα. Είναι εξουθενωτικό, αλλά ρεαλιστικό. Πάντα ήταν και θα είναι βαβελική η ζωή, αλλά όσο πιο πολλές γλώσσες γνωρίζει κανείς, τόσο πιο πολλές πιθανότητες έχει να συνεννοηθεί, συνεπώς και να ευτυχήσει, να κάνει ό,τι καλύτερο για τον εαυτό του και για τους άλλους. Και η αγάπη για τη ζωή, προϋποθέτει μια καθημερινή αναθεώρηση της υλικής μας υπόστασης, καθότι είμαστε θνητοί, πολύπλοκοι, ικανοί για το καλύτερο, αλλά και για το χειρότερο. Η επιλογή είναι δική μας.
Τα εγκαίνια της έκθεσης με τίτλο: “Εικαστικοί των Χανίων ερμηνεύουν τον Πύργο της Βαβέλ / Artists of Hania interpret the Tower of Babel”, σε επιμέλεια της μουσειολόγου, ιστορικού Τέχνης, Μυρτώς Κοντομιτάκη, που διοργανώνει η Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, θα πραγματοποιηθούν τη Δευτέρα 5 Φεβρουαρίου στις 8 μ.μ. και η έκθεση θα διαρκέσει έως και την Δευτέρα 21 Μαΐου 2018.Παρουσιάζουν οι εικαστικοί: Αμπελικάκη Αυγή, Αναστασάκης Γιώργος, Αυγέρος Γιώργος, Βερυκάκη Oλγα, Βλαβογιλάκης Αντώνης, Βογιατζή Μαγδαληνή, Γιατρουδάκη Καλλιόπη, Διαλινός Γιάννης, Ζερβουδάκης Σπύρος, Ζυμβραγός Ανδρέας, Κακατσάκης Νικόλαος, Καλαϊτζάκης Μιχάλης, Καρλάιλ Φιόννα, Κελαϊδή Μαρία, Κόης Σάββας, Κορακάκη Τόνια, Κουκουράκη Χριστίνα, Κουκουράκης Γιάννης, Κουνάλης Γ. Κωνσταντίνος, Λειβαδιωτάκη Μαρία, Λιλικάκης Κοσμάς, Λιοδάκη Τζαν, Μακφάρλαν Ντέιβιντ, Μακφάρλαν Σου, Μανουσάκης Μιχάλης, Μανωλαράκη Ελένη, Μαρκαντωνάκης Γιάννης, Ματσαμάκη Γεωργία, Μπαρούνης Δημήτρης, Μποβιάτσου Λαμπρινή, Μπολιεράκη Κωνσταντίνα, Μπραουδάκη-Νικολακάκη Ρένα, Νιόλης Γρηγόρης, Ξενάκη Παγώνα, Ξενάκη Σοφία-Μαρία, Ξενάκης Πέτρος, Παλλήκαρης Ευτύχης, Περράκη Αγλαϊα, Περράκης Νίκος, Πετσούρα Σύλβια, Πολυχρονάκης Μιχάλης, Ρούσσος Ευάγγελος, Σγουρόπουλος Θεόφιλος, Σκρέτης Γιώργος, Σκυλουράκη Μιράντα, Σπανάκης Κώστας, Τζεγιαννάκης Γιώργος, Τζωρτζάκης Γιάννος, Τσαβαρή Καίτη, Τσακρακλίδου Eφη, Τσεμπελή Κατερίνα, Χαλκιαδάκης Μανούσος, Χατζηδάκη Πέπη, Χιωτάκη Αλίκη, Χουδαλάκης Αντώνης, Χουρδάκης Δημήτρης.
