Ο φόβος και οι πιέσεις της
ιδιόμορφης οικονομικής κατοχής αποκτούν δυναμική και ξαναδίνουν με κυνικό
ρεαλισμό τις εκλογές του Σετέμβρη του 2015, στις ίδιες πολιτικές δυνάμεις. Η
αβεβαιότητα για το μέλλον, οι εκβιασμοί και οι απειλές από τα διεθνή κέντρα, ωθούν
τον κόσμο να στηρίξει την κατάσταση που δημιουργήθηκε με τους επώδυνους
συμβιβασμούς. Αντί όμως ο αμοιβαίος φόβος να δημιουργήσει εσωτερικές συμμαχίες,
τα κόμματα του παλαιού κατεστημένου υιοθετούν ρητορικά σχήματα ακραίων
αντιλήψεων με απερίσκεπτες φιλοδοξίες . Το πάθος για επάνοδο στην εξουσία και
οι σχέσεις με την παλαιά διαπλοκή, οδηγούν στο χειρότερο παρά στο καλύτερο. Σε
γενικές γραμμές κατηγορούν, καταγγέλουν και κάνουν προσπάθειες για αντίσταση,
χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους την αβεβαιότητα για το μέλλον και την εύθραυστη
οικονομία της χώρας. Οι ακραίες αφηγήσεις μοιάζουν ελκυστικές αλλά η
καταστροφολογία είναι πραγματική, με κάκιστα ηθικά αποτελέσματα. Η υιοθέτηση,
αντί την καταδίκη των φασιστικών αντιλήψεων, δηλητηριάζουν την κοινωνική ζωή και
οι ακραίοι παίρνουν θάρρος. Η κατασυκοφάντηση και η προσπάθεια ενοχοποίησης των
κυριότερων αντιπάλων πολώνει το κλίμα.
Με τολμηρή ματιά στο μέλλον
θα διακρίνομε ότι περισσότερο θα βλάψει τους ίδιους τους εκφραστές, αυτή η
πολιτική, παρά τους κυριότερους αντιπάλους. Ενώ παρουσιάζουν τους εαυτούς σαν
θύματα και υπερασπιστές της τάξης , ενοχοποιούνται στην κοινωνία. Βέβαια πρόβλημα
δημιουργείται και στην κοινωνική συνοχή κι αντοχή της κοινωνίας. Οι εσωτερικές
διχόνοιες και η παραπλάνηση επιφέρει άσκοπες εσωτερικές διαμάχες ενώ οι
κερδοσκόποι καιροφυλαχτούν. Υπάρχει κρίση στο παλιό κομματικό κατεστημένο.
Κυριαρχούν οι εγωιστικές αντιπαραθέσεις και διαμάχες αντί του έντιμου αντίλογου
που λαμβάνει χώρα για το κοινό καλό και τους δημοκρατικούς θεσμούς. Συχνά οι
υποθέσεις αλλάζουν χαρακτήρα. Οι διάσπαρτες αναλύσεις και ιδέες αποχτούν συνοχή
για τα κίνητρα της νέας πολιτικής της κυβέρνησης , που είναι βέβαια πιο σύνθετη
σε επίπεδα στρατηγικής, τακτικών ελιγμών και συμμαχιών, οικονομικών
προγραμμάτων και θεσμικών αλλαγών. Βέβαια, όλα αυτά συμβαίνουν με μια κοινωνία,
στριμωγμένη στα βάρη της μνημονιακής πολιτικής, που αισθάνεται πληγωμένη από
τους συμβιβασμούς και τα νέα βάρη. Οι συμβιβασμοί αποδεικνύονται ιδιαίτερα
βαρείς και οι συνέπειες έντονες. Έτσι διαμορφώνονται νέες τάσεις στην ψυχολογία
των κοινωνικών ομάδων.
Ο επιφυλακτικός χαρακτήρας
κυριαρχεί και ο νοήμονας θέτει νέους προβληματισμούς. Αποκτούν διαφορετική
υπόσταση. Δίπλα σε αυτούς υπάρχουν οι εύπιστοι, οι ασυνείδητοι, οι
διαπλεκόμενοι, οι πρόθυμοι, οι νοσταλγοί κτλ . Στις νέες συνθήκες, η παλιά
κάστα εξουσίας, αδρανεί σε ότι έπρεπε να την ανανεώσει, να την απαλλάξει από τα
βαρίδια του παρελθόντος και τα ακροδεξιά βάρη ώστε να γίνει πιο έξυπνη, πιο
δημοκρατική, πιο διορατική και θαρραλέα. Δυστυχώς προκαλεί δέος στους
επιφυλακτικούς και νοήμονες χαρακτήρες, ενώ έρχεται σε κόντρα με το φόβο της
επιβίωσης μεγάλων κοινωνικών ομάδων. Ο υπολογισμός του θράσους της αντίδρασης
των διαπλεκόμενων ατόμων και ομάδων αλλά και θεσμικών εκπροσώπων καταπλήσσει
αρνητικά τη κοινή γνώμη! Επιμένουν να δείχνουν απροκάλυπτα ότι δρουν και
αντιδρούν! Μεταθέτουν ευθύνες ανατρέχοντας στο παρελθόν με αυθαδέστατη
προκλητικότητα. Υποβάλλουν τους χαρακτήρες τους σε μεταβολές πιο γρήγορες και
από αυτές του χαμαιλέοντα! Είναι όμως νόμος, ότι τίποτα δεν αλλάζει το
παρελθόν, που τόσο πολύ έχει χαρακτηρίσει την ιστορία της χώρας. Η πάλε ποτέ
πολιτική δύναμη που εξουσίασε τα περισσότερα χρόνια από την μεταπολίτευση και
μετά, συνεχίζει να διακατέχεται από το σύνδρομο της εξουσίας. Παραμένει πιστή
στο δόγμα ότι αυτή θα παίξει το παιγνίδι, παραγνωρίζοντας τα βαρίδια που
κουβαλεί. Το ήθος πρέπει να διακρίνει το κομματικό φορέα που όμως αρνείται να
αλλάξει. Τα κομματικά δάνεια, το θράσος, τα αιχμηρά λόγια και η επιθυμία της
εξουσίας χαρακτηρίζουν το φορέα, κι ενισχύουν τις αρνητικές εντυπώσεις . Η
ηγεσία του, με ελιγμούς ,πιστεύει, ότι παρά τις ευθύνες που φέρει για την δύσκολη
κατάσταση της χώρας, η κοινωνία της χώρας, δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτήν.
Όμως πολλοί φόβοι συνδέονται με το φορέα και η διάψευση των προσδοκιών και της
ελπίδας είναι ακόμη νωπή.
Συνεχίζει να προκαλεί φόβους
στις κοινωνικές ομάδες αφού δεν αυτοκαθορίζεται σε νέες πολιτικές, σε
στρατηγικές ουσιαστικών συμμαχιών και δεν απαλλάσσεται από τους πρωταγωνιστές
του σκληρού παρελθόντος. Οι εξελίξεις τρέχουν και η κάθαρση δεν έρχεται, ενώ ο
πολιτικός χρόνος είναι ελάχιστος. Βέβαια οι ευρύτερες συμμαχίες στηρίζονται
στις συνθέσεις αλλά και στις αντιθέσεις. Η διαμάχη των αντιθέσεων προκαλεί
δημιουργικές αλλά και φθοροποιές δυνάμεις. Αποτελούν αιτίες δημιουργίας αλλά
και διάλυσης των κοινωνικών ισορροπιών . Η υπερβολή τιμωρείται από τις Ερινύες.
Κι επειδή η αρμονία είναι παιδί της Αφροδίτης και του Άρη, δηλαδή του Έρωτα και
της Έριδας, ας ελπίσομε, ότι οι ευαίσθητες κοινωνικές συμμαχίες, που θα
προκύψουν μέσα από συνθέσεις και αντιθέσεις, θα είναι προς όφελος της κοινωνίας
και όχι εναντίον των λαϊκών συμφερόντων. Διαφορετικά ο χώρος θα μείνει κενός
και θα επιτρέψει την κίνηση και κάλυψη του, από τους γειτονικούς χώρους.
Οι νέες καταστάσεις απαιτούν
ευλύγιστες πολιτικές, νέες προοπτικές, τολμηρές και καινοτόμες ιδέες αλλά και
ικανές να λύσουν θέματα χωρίς να επαναφέρουν τη χώρα σε παρόμοια κατάσταση με
αυτήν που οδήγησε στην κρίση. Η ψυχή και ο νους του ανθρώπου είναι ζωντανοί και
αποκτούν νέες διαστάσεις. Οι δραματικές στιγμές που έζησε η χώρα και οι
δυσκολίες που αναμένουν στο δρόμο, δεν βοηθούν παρορμητικές καταστάσεις. Η
ψυχολογία της κοινωνίας, δεν μπορεί να αποδεχτεί κι άλλες μειώσεις στους
χαμηλοσυνταξιούχους, στους μισθωτούς η νέες φορολογικές πιέσεις. Το δημογραφικό
πρόβλημα αποκτά τεράστια σημασία και το θέμα της υπογεννητικότητας απαιτεί
λύσεις, κίνητρα κι ενισχύσεις. Η ανεργία , οι επενδύσεις, η μετανάστευση των
νέων, τα οικολογικά θέματα, η υγεία και η παιδεία με το πολιτισμό κ.α. πρέπει
να βρουν διεξόδους επίλυσης και στήριξης. Η πολιτεία και η κοινωνία πρέπει να
δείξουν αλληλεγγύη και ανθρωπιά στους πρόσφυγες. Οι έννοιες δίνουν νόημα σε
συγκρούσεις αλλά και σε προσπάθειες. Οι απαιτήσεις είναι σταθερές. Η πορεία
προς την έξοδο από τα μνημόνια και την ιδιότυπη οικονομική «κατοχή» είναι
πάνδημη απαίτηση. Η πορεία προς νέες κοινωνικές σχέσεις, χωρίς πισωγυρίσματα
στις ίδιες αμαρτωλές ταχτικές του παρελθόντος είναι σταθερή απαίτηση. Τα
κίνητρα μιας υγιούς κοινωνίας βρίσκονται σε αληθινές αξίες που στηρίζονται σε
αρετές και τόλμη, θυσίες και ελπίδες. Το λογικό πρέπει να κυριαρχήσει σε
παράλογες αυταπάτες, με κριτικό πνεύμα, φρόνηση και σεμνότητα. Η Δημοκρατία και
η ανανέωση των θεσμών είναι απαίτηση. Δεν θρέφει μια κοινωνία και μια
Δημοκρατία, πνιγάρηδες σκύλους, γιατί αύριο θα πρέπει να υποκύψει στα χούγια
τους. Το κοινωνικό συμφέρον για τη θέση της χώρας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι είναι
σταθερή απαίτηση.
Ο φόβος για τα χειρότερα και
ο φόβος του φασισμού πρέπει να δώσει χώρο και χρόνο στην αυτοπεποίθηση και σε
στοιχειοθετημένες προβλέψεις, αποφεύγοντας την τύχη εκείνων που παραφέρονται σε
πρόσκαιρες επιτυχίες και τυχαίες συγκυρίες. ! Η διπλή σημασία της τιμής και της
οργής ωθεί στο να επαινούμε το φίλο της τιμής με λογική, σωφροσύνη, συστολή και
σεμνότητα! Κι επειδή ο περίσσιος έπαινος ενοχλεί, πρέπει η πολιτική σκέψη να
προσανατολιστεί στην ορθή κρίση, το διάλογο, τις συνεργασίες, δηλαδή σε
διαδικασίες που ανεβάζουν τη ψυχολογία των κοινωνικών ομάδων, χωρίς να
προδίνεται ο γενικός προσανατολισμός. Η περιέργεια για τον άνθρωπο, την
κοινωνία και την σχέση ηθικής και πολιτικής προκαλεί όμορφες αναλύσεις. Επειδή
οι εσωτερικές συγκρούσεις χωρίς όρια οδηγούν σε ήττες, ας μην παραδίνεται η
πολιτεία και η κοινωνία, στα πάθη που δεν γνωρίζουν μέτρο. Τα λάθη προέρχονται
από λανθασμένους υπολογισμούς, καμιά φορά υπερφίαλους, που οδηγούν σε ήττες κι
επώδυνους συμβιβασμούς. Είναι σοφή η ρήση που διδάσκει ότι ο ίδιος δρόμος πάει
και πάνω, πάει και κάτω! Κι ακόμη περισσότερο και από την πυρκαγιά πρέπει να
κατασβήνει κανείς την έπαρση! όπως έλεγε και ο Ηράκλειτος.
