ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥΣΤΟ ΒΕΝΙ

Ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος στό Βένι εἶναι Μετόχιον τῆς Ἱερᾶς Πατριαρχικῆς καί Σταυροπηγιακῆς Μονῆς Ἀρκαδίου. Γι' αὐτό, ἄν και βρίσκεται στά γεωγραφικά ὅρια τῆς ἐπαρχίας Ἀμαρίου, ὑπάγεται ἐκκλησιαστικά στήν Ἱερά Μητρόπολη Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου.
Σε μία από τις πιο πράσινες περιοχές της Κρήτης στην καρδιά του Αμαρίου Ρεθύμνου στην κορυφή του λόφου Βένι βρίσκεται το έρημο σήμερα μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου με τον ομώνυμο σπηλαιώδη ναό του αγίου των σπηλαίων που τιμάται στις 17 Ιανουαρίου. Για να φτάσουμε ως εκεί ακολουθούμε χωματόδρομο από το χωριό Βολιώνες Αμαρίου ο οποίος σε 3.5 χιλιόμετρα και 4 χιλιόμετρα από το χωριό μου Παντάνασσα Αμαρίου μας οδηγεί εκεί. 

Χτισμένο σε περίοπτη θέση με μοναδική θέα στον Ψηλορείτη το Βένι Ἡ ὀνομασία "Βένι" στήν κρητική διάλεκτο σημαίνει (ανηφόρα στο κρητικό ιδίωμα) Μετόχιον ὀνομάστηκε ἔτσι ἐπειδή γιά νά φθάσει κανείς σέ αὐτό πρέπει νά ἀνηφορίσει στήν κορυφή τοῦ λόφου Βένι, ὅπου εἶναι κτισμένο. Ἀποτελεῖ κτίσμα τῶν βυζαντινῶν χρόνων χρησιμοποιήθηκε από τη Μινωική εποχή σα λατρευτικό σπήλαιο και παντού συναντά κανείς ακόμα και σήμερα όστρακα. Μέσα στο αρκετά βαθύ σπήλαιο που χωρίζεται σε δυο τμήματα υπάρχει θαυματουργό αγίασμα και οστά μοναχών παλαιότερων εποχών, πολύ παλιές εντυπωσιακές πήλινες λεκάνες οι οποίες επίσης γεμίζουν με θαυματουργό άγιασμα από τη συνεχή σταγονοροή της οροφής, απομεινάρι της μινωικής λατρείας που ενσωμάτωσε ο Χριστιανικός πολιτισμός. Στον ίδιο χώρο του σπηλαίου διατηρείται η αρχαία συνήθεια οι χωρικοί να προσφέρουν στον ιερέα λαχανικά ή αυγά προκειμένου να τα αγιάσει.

Στον εξωτερικό χώρο του σπηλαίου υπάρχει περίβολος με κελιά που διατηρούνται σε άριστη κατάσταση. Το μοναστήρι χτίστηκε κατά το Βυζάντιο ενώ αργότερα στην Ενετοκρατία υπήρξε η έδρα της οικογένειας των επαναστατών Χορτάτζηδων. Στο λιθόστρωτο καλντερίμι που οδηγεί στη μονή βλέπουμε κρήνες με τρεχούμενο νερό ενώ υπάρχουν πολλά πλατάνια που προσφέρουν τη σκιά τους. Ένα από αυτά ήταν στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ο χώρος στον οποίο συναντιότανε οι προεστοί της περιοχής και λάμβαναν σημαντικές αποφάσεις. Για το λόγο αυτό αποκαλείται και η ‘Πνύκα της Κρήτης’. Οι Τούρκοι έκαψαν το μοναστήρι 3 φορές στην προσπάθεια τους να αποτρέψουν τις συγκεντρώσεις των επαναστατών εκεί και να περιορίσουν τη δράση τους.

Εγκρίθηκε από την 28η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων η μελέτη για την αποκατάσταση του Ηγουμενείου, της Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Αρκαδίου Μετόχιο του Οσίου Αντωνίου στο Βένι. Πολύ σύντομα, και αφού ορισθούν από την Μονή τα μέλη της Επιτροπής Αναστηλώσεως, θα ξεκινήσουν οι εργασίες της αποκαταστάσεως.