Ανατρέχοντας σε καταγεγραμμένα ιστορικά στοιχεία αλλά και από τις ανέκδοτες ιστορίες που ακούμε ακόμα και σήμερα από τους παλαιότερους βλέπουμε ότι το χωριό είναι πλούσιο σε θρύλους και παραδόσεις.
Από τους σπουδαιότερους θρύλους του χωριού είναι τα θαύματα που κατά γενική ομολογία των χωριανών, στα παλαιότερα χρόνια, έχουν συντελεστεί στο πηγάδι, που βρίσκεται έξω από την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου και από το οποίο προήλθε το όνομα της σαν Παναγία η Πηγαδιώτισσα (αναφέρεται πολλές φορές στη διαθήκη του Ανδρ. Κορνάρου).
Στο πηγάδι αυτό, από το οποίο έπαιρναν νερό παλαιότερα οι κάτοικοι έχουν πέσει πολλοί άνθρωποι, αλλά κατά ένα υπερφυσικό τρόπο το πηγάδι υπερχειλίζει και τους βγάζει έξω χωρίς να πνιγούν.
Η τελευταία αναφορά που μνημονεύεται σε φυλλάδιο με τα "Θαύματα της Παναγίας της Πηγαδιώτισσας" είναι του Αντώνη Μαυραντωνάκη κάτοικου του χωριού που το 1914 σε ηλικία 10 ετών έπεσε στο πηγάδι και το πηγάδι υπερχειλίζοντας τον έβγαλε έξω.
Αναφέρεται επίσης ότι και ο Ανδρέας Κορνάρος που δεν πίστευε στο θαύμα αλλά κάποτε βρέθηκε εκεί, όταν είχε πέσει μια γυναίκα, και είδε, λέει ο ίδιος, το νερό που την έβγαλε πάνω σώα, μετανόησε για την απιστία του και μπήκε στην εκκλησία, ζητώντας από την Παναγία συγχώρηση, για την απιστία του. (βλ. Αγάπιου Λάνδου, "Αμαρτωλών Σωτηρία", Αθήναι 1908, σ.478).
Το νερό του πηγαδιού θεωρείται επίσης θαυματουργό σύμφωνα με πολλές νεώτερες μαρτυρίες.
Σύμφωνα με μια παράδοση, όταν έχτιζαν το πηγάδι, για να σταματήσουν τη ροή του νερού, τοποθέτησαν μέσα το εικόνισμα της Παναγίας. Όταν κτίστηκε το πηγάδι οι κάτοικοι μετέφεραν την εικόνα στην εκκλησία. Την άλλη, όμως, μέρα το εικόνισμα βρέθηκε και πάλι μέσα στο πηγάδι χωρίς να το έχει μεταφέρει εκεί κανείς.
Στην ίδια εκκλησία της Παναγίας της Πηγαδιώτισσας κατά την Τουρκοκρατία ζούσε κάποιος ιερομόναχος που λέγεται ότι ίδρυσε το πρώτο κρυφό σχολειό της περιοχής. Σε ένα κελί μαζεύονταν οι μαθητές και μάθαιναν στοιχειώδη γραφή και ανάγνωση από το ψαλτήρι. Επειδή δεν είχαν, όμως, τετράδιο και μολύβι, πήγαιναν στα ποτάμια που πέταγαν συνήθως ψόφια ζώα, έπαιρναν τη σπάλα και πάνω της έγραφαν με ένα χαλίκι.
Τη μακάβρια αυτή εφευρετικότητα των μικρών μαθητών την εξιστορούσε στους παλιότερους ο Νιριανομιχάλης, που ήταν μαθητής την εποχή εκείνη.
Στην περιοχή που βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου στη θέση όπου παλιότερα υπήρχε το χωριό Νυμφοδώρα (σήμερα την λέμε Υποδώρα) που λέγεται ότι ονομάστηκε έτσι γιατί η περιοχή ήταν δώρο μιας Νύφης.
Άλλοι πιστεύουν ότι εκεί υπήρχε εκκλησία που ήταν αφιερωμένη σε τρεις γυναίκες μάρτυρες, τη Νυμφοδώρα, τη Μητροδώρα και τη Μηνοδώρα.
Λέγεται ότι στις Λιβάδες στην μικρή λίμνη στο Θραψανό που ήδη έχουμε αναφέρει, το βράδυ έβγαιναν νεράιδες και χόρευαν με όποιον έβρισκαν μπροστά τους, μέχρι την ώρα που λαλούσε ο πετεινός. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή εξαφανίζονταν.
Γράφτηκε από τον Γιώργος Εμμ Πλουμάκης
ΠΗΓΗ: http://www.e-thrapsano.gr/
