Το σταμναγκάθι ή "κιχωριον το ακανθωδες" είναι ουσιαστικά μια άγρια ποικιλία ραδίκι. Η φύση έχει βάλει όλη της την τέχνη και όλη της την σοφία για να δημιουργήσει αυτό το φυτό με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να επιβιώσει στις ποιο αντίξοες καιρικές συνθήκες, αλλά και από τις ορέξεις των χορτοφάγων θηλαστικών της Γης.
Έτσι μπορούμε να το βρούμε στα χιονισμένα δύσβατα μέρη των ορεινών όγκων του νομού Χανίων, αλλά και σε απόκρημνες ακρογιαλιές να το χτυπάει το κύμα και να το θρέφει η αλμύρα της θάλασσας.
Την ονομασία σταμναγκάθι την απόκτησε από το αγκάθι που το περιβάλλει και από την χρήση που είχε αυτό στο στόμιο της στάμνας με το νερό τα παλαιότερα χρόνια.
Διότι τον παλιό καλό καιρό που οι άνθρωποι καθημερινά πήγαιναν σε φυσικές πηγές ή σε πηγάδια για να εφοδιαστούν με το νερό της ημέρας, η μεταφορά γίνονταν με πήλινες στάμνες. Επειδή πολλών ειδών ζωύφια πήγαιναν να δροσιστούν και αυτά από το νερό της στάμνας, οι άνθρωποι έκοβαν το αγκάθι και το εφάρμοζαν “σαν καπάκι” στο στόμιο της στάμνας απωθώντας με αυτόν τον τρόπο τους παρείσακτους επισκέπτες.Έτσι έγινε γνωστό στην κοινωνία σαν στάμνα-αγκάθι, το αγκάθι της στάμνας δηλαδή. Το σταμναγκάθι είναι γνωστό ως τροφή αλλά και ως βότανο από την αρχαιότητα, στην Κρήτη όμως και ειδικότερα στον νομό Χανίων ήταν πάντα μια αξιοζήλευτη τροφή την οποία λίγοι είχαν την δυνατότητα να αποκτήσουν. Διότι η συγκομιδή του ήταν και είναι μια πολύ επίπονη κουραστική και πολλές φορές επικίνδυνη διαδικασία.
Οι πρώτες προσπάθειες καλλιέργειας και εξημέρωσης του φυτού από τον άνθρωπο έχουν αρχίσει από πολύ παλιά, μάλλον από την δεκαετία του 1920. Και σίγουρα οι πρώτοι που το επιχείρησαν αυτό ήταν κάτοικοι από τα χωριά της Γραμπούσας Κισσάμου. Είναι όμως τέτοια η φύση του φυτού που όσο και να το εξημερώσεις αυτό δεν δαμάζετε. Δηλαδή γνήσιο σταμναγκάθι δεν θα σου δώσει το φυτό πάνω από 2-3 χρόνια. Τον τρίτο χρόνο πολύ απλά θα σου δώσει ραδίκι και όχι σταμναγκάθι. Πράγμα που κάνει την καλλιέργεια του μια πολύ επίπονη και κουραστική διεργασία.
Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια που έγινε μόδα το σταμναγκάθι, έκαναν την εμφάνιση τους πολλών ειδών σταμναγκάθια στις λαϊκές αγορές της Αθήνας και στα μεγάλα super-market. Τα περισσότερα από αυτά όμως, δεν έχουν σχέση με το γνήσιο και από αρχαιοτάτων χρόνων γνωστό σταμναγκάθι.
Εμείς θα σας υποδείξουμε ποιο είναι το γνήσιο σταμναγκάθι και πως να το ξεχωρίζετε, διότι είναι ένα πολύ υγιεινό χόρτο με μόνο καλά ευεργετήματα στην υγεία του ανθρώπου. Και αξίζει τον κόπο, παρά την δικαιολογημένα ακριβή τιμή του για χόρτο, να μπαίνει στην κουζίνα του σπιτιού μας.
Το σταμναγκάθι καταρχήν έχει πικρή γεύση, σταμναγκάθι που δεν έχει πικρή γεύση είτε ωμό είτε μαγειρεμένο δεν είναι σταμναγκάθι, και αν είναι δεν είναι το άγριο.
Επίσης το σταμναγκάθι έχει πολύ σγουρά φύλλα τα οποία θυμίζουν λάμα πριονιού όταν τα κοιτάς.
Επίσης άλλος ένας τρόπος για καταλάβετε αν είναι γνήσιο σταμναγκάθι κάποιο είναι η τιμή του.
Σταμναγκάθι που πουλιέται λιγότερο από 7 € το κιλό δεν είναι σταμναγκάθι και αν είναι δεν είναι καλής ποιότητας.
Εμείς παράγουμε σταμναγκάθι, άγριο και γνήσιο, δεν πουλάμε όμως λιανική διότι η φύση του προϊόντος είναι τέτοια που δεν συμφέρει να εμπορεύεσαι μικρές ποσότητες.
Παρόλα αυτά θα απεικονίσουμε το φυτό μόνο και μόνο για γνωρίζετε ποια είναι η εικόνα του γνήσιου χόρτου που λέγετε σταμναγκάθι και να το ξεχωρίζετε όταν πάτε στην λαϊκή , στο super-market ή στο εστιατόριο για να το δοκιμάσετε.
ΠΗΓΗ - http://oliveoil.homedns.org/stamnagkathi
