Υποψήφιο για «Ευρωπαϊκό Μουσείο της Χρονιάς» είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο Ελεύθερνας, που ιδρύθηκε για να στεγάσει τα αρχαιολογικά ευρήματα των ανασκαφών που διεξάγονται εδώ και 30 χρόνια στην αρχαία Ελεύθερνα.
Πρόκειται για μια ξεχωριστή διάκριση ύψιστης σημασίας, όπως ανέφερε μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ο καθηγητής αρχαιολόγος και διευθυντής του Μουσείου, Νίκος Σταμπολίδης, καθώς οι προτάσεις για τις υποψηφιότητες των μουσείων γίνονται απευθείας από ευρωπαϊκές επιτροπές, οι οποίες, αφού επισκεφτούν πολλά μουσεία σε κάθε χώρα, καταλήγουν βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων και αυστηρών προδιαγραφών σε εκείνα που πληρούν τις προϋποθέσεις για να μπουν στην σχετική λίστα. Η διαδικασία αυτή είναι μακρά, όπως εξήγησε ο Νίκος Σταμπολίδης, καθώς οι σχετικές «αυτοψίες» γίνονται μυστικά, χωρίς κανείς να γνωρίζει ότι πρόκειται για επισκέψεις που σκοπό έχουν την αξιολόγηση του μουσείου. Ο ίδιος όπως ανέφερε ενημερώθηκε τον Νοέμβριο για αυτή την υποψηφιότητα και εξέφρασε την ικανοποίησή του για την σημαντική αυτή διάκριση. Όπως είπε το μουσείο της Ελεύθερνας μαζί με ακόμα 78 μουσεία από σαράντα χώρες της Ευρώπης διεκδικούν πλέον τον τίτλο για το Ευρωπαϊκό Μουσείο της χρονιάς και τα αποτελέσματα του φετινού διαγωνισμού θα ανακοινωθούν τον Μάιο του 2019.
Ο καθηγητής Αρχαιολογίας και διευθυντής του μουσείου, Νίκος Σταμπολίδης, υποστήριξε πως η διάκριση αυτή είναι ξεχωριστή για πρώτο μουσείο αρχαιολογικού χώρου της Κρήτης, υπογράμμισε όμως πως το μεγαλύτερο βραβείο είναι η στήριξη και η αγάπη του κόσμου που το επισκέπτεται διαρκώς και το προστατεύει:
«Είναι ένας διαγωνισμός που διοργανώνεται από την Ευρώπη. Συνολικά υποψήφια είναι 78 περίπου μουσεία από σαράντα χώρες της Ευρώπης εκ των οποίων ένα ή δυο βγαίνουν πρώτα. Είναι πολύ αυστηρά τα κριτήρια και οι προδιαγραφές που τίθενται από την Ευρώπη για το συγκεκριμένο διαγωνισμό και έτσι και μόνο που διαλέγουν από την Ελλάδα δυο μουσεία εκ των οποίων το ένα είναι το μουσείο της Ελεύθερνας ως προτεινόμενο για αυτό τον τίτλο είναι πολύ ουσιαστικό γεγονός από μόνο του. Μετά την πρόταση υποψηφιότητας μας ειδοποίησαν για αυτή την διάκριση. Μέχρι τότε δεν είχαμε καμιά ανάμειξη, δηλαδή, έρχονται κρυφά, παρατηρούν το μουσείο, τον κόσμο που το επισκέπτεται, αλλά και το προσωπικό που εργάζεται σε αυτό, τις λεπτομέρειες, τις τελειότητες ή τις ατέλειες του μουσείου. Ο έλεγχος συνεχίζεται και αυτή την περίοδο για την αξιολόγηση των υποψηφιοτήτων. Άρα είναι προφανές ότι είναι πολύ σημαντική από μόνο της η υποψηφιότητα γιατί οι άνθρωποι αυτοί βλέπουν εκατοντάδες μουσεία από διάφορες χώρες γα να καταλήξουν ποια πληρούν τις προϋποθέσεις και τις προδιαγραφές για τον τίτλο του ευρωπαϊκού μουσείου. Εγώ είμαι αισιόδοξος γιατί ήδη η υποψηφιότητα αυτή είναι μια διάκριση και ανοίγει νέες προοπτικές για το μουσείο της Ελεύθερνας, καθώς όλες οι προτάσεις έχουν δημοσιευτεί διεθνώς και το μουσείο γίνεται ξανά ευρέως γνωστό. Εμείς προχωράμε και με τις απαλλοτριώσεις και με τις ανασκαφές και σε ένα δυο χρόνια θα έχουμε νέα πράγματα. Για εμάς ωστόσο η στήριξη του κόσμου είναι το μεγαλύτερο βραβείο, να το αγαπά και να το προσέχει και με την στήριξη όλων προχωράμε μπροστά πάντα για το καλύτερο».
Το Μουσείο Αρχαιολογικού Χώρου Ελεύθερνας - Ο Όμηρος στην Κρήτη, είναι το πρώτο μουσείο αρχαιολογικού χώρου στην Κρήτη. Η πρωτοτυπία αυτού του μουσείου, εκτός του γεγονότος ότι επαληθεύεται ο ομηρικός κόσμος στην Κρήτη, συνίσταται και στο ότι τα αντικείμενα της μόνιμης έκθεσης ανανεώνονται κατά περιόδους από νέα αλλά και παλαιότερα ευρήματα των ανασκαφών. Με τον τρόπο αυτό, το ενδιαφέρον του κοινού θα είναι συνεχές και θα σχετίζεται με την αποκάλυψη και την επέκταση του συνεχιζόμενου ανασκαφικού έργου στον αρχαιολογικό χώρο.
Οι ανασκαφές δεν σταμάτησαν ποτέ και η αρχαιολογική σκαπάνη συνεχίζει να φέρνει στο φως σπουδαία ευρήματα, τα οποία θα έρθουν να προστεθούν στο «ταξίδι» των επισκεπτών στην αυγή του ελληνικού πολιτισμού και τον Όμηρο, αφού θα αναδείξουν την ελληνιστική και τη ρωμαϊκή πόλη που βρίσκεται ανατολικά της Αρχαίας Ελεύθερνας, δίδοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να θαυμάσουν από κοντά το πλήθος των ευρημάτων της μακροχρόνιας αρχαιολογικής ανασκαφής, μέσα σε ένα ιδιαίτερου φυσικού κάλλους τοπίο. Όπως μας ανέφερε πρόσφατα ο κ. Σταμπολίδης σε δυο χρόνια θα είναι επισκέψιμος ο χώρος που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Αρχαίας Ελεύθερνας, όπου θα παρουσιάζονται τέσσερις Βασιλικές και θα υπάρχει ουσιαστικά η πόλη η ελληνιστική, η ρωμαϊκή και η χριστιανική συμπληρώνοντας την ψηφίδα του Ομήρου και καθιστώντας τον χώρο ολοκληρωμένο δίδοντας την δυνατότητα στον επισκέπτη να δει την Ελληνιστική Ρωμαϊκή πόλη και κυρίως το πέρασμα από την ειδωλολατρία στον Χριστιανισμό με τις Βασιλικές, θα αποτελέσουν το αντίβαρο της Ανατολικής πλευράς της πόλης
Επίσης υποψήφιο για Ευρωπαϊκό Μουσείο της Χρονιάς είναι το Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, Κώστα Κοτσανά, στην Αθήνα. Το Μουσείο Κοτσανά με περισσότερα από 150 λειτουργικά διαδραστικά ομοιώματα και ανακατασκευές εφευρέσεων των αρχαίων Ελλήνων, ταξινομημένα σε 24 θεματικές ενότητες, φέρνει παιδιά και ενήλικες σε επαφή με τα θαυμαστά δημιουργήματα που κληροδότησε η αρχαιοελληνική τεχνολογία στην ανθρωπότητα.
