Γραβιέρα, παξιμάδια, κρασί, ελαιόλαδο. Αντί ενθυμίου διακοπών, κρατήστε χώρο στη βαλίτσα για τα εκλεκτά προϊόντα της κρητικής υπαίθρου.
Η ευλογία της εύφορης κρητικής γης σε συνδυασμό με την αξιοσύνη των ανθρώπων του νησιού συνετέλεσαν όχι μόνο στην αυτάρκειά του, αλλά και στην πλούσια γεύση των προϊόντων του.
Προμηθευτείτε για το σπίτι:
Τυροκομικά: Τα πιο ονομαστά παράγονται στο Αμάρι ή στον Μυλοπόταμο Ρεθύμνου. Αναζητήστε τις πιο ώριμες γραβιέρες (8 μηνών και άνω) στα παντοπωλεία του νησιού. Στην κλειστή αγορά των Χανίων βρείτε ρεθυμνιώτικα τυριά στον Φλεμετάκη (τηλ. 28210-57395) ή καλέστε απευθείας τον παραγωγό. Προτείνουμε τη γραβιέρα του Γασπαράκη (τηλ. 28310-41072), τα κατσικίσια τυριά από το Τυροκομιό (τηλ. 28320-22360) στις Καρίνες Ρεθύμνου ή τη μυζήθρα του Βογιατζιδάκη (τηλ. 28310-91209).
Παξιμάδια: Κάποιες παλιές νοικοκυρές πλάθουν ακόμη τα επτάζυμα με συνταγή που κρατούν επτασφράγιστο μυστικό. Εκτός από επτάζυμα, τα πιο ιδιαίτερα σταρένια είναι του Μυστράκη (τηλ. 28310-31397). Ζυμωμένα με το χέρι και ψημένα σε ξυλόφουρνο, είναι τόσο αφράτα, σαν να τρώτε φρεσκοψημένο ψωμί. Ζητήστε τα με το όνομά τους στα παντοπωλεία του νησιού ή απευθυνθείτε στον ίδιο τον παραγωγό στο Ατσιπόπουλο.
Παξιμάδια σε σχήμα μικρής κουλούρας από τον ξυλόφουρνο του Μυστράκη.(Φωτογραφία: ΕΦΗ ΠΑΡΟΥΤΣΑ)
Κρασί από ντόπιες ποικιλίες: Η σύμπραξη περίπου είκοσι Κρητών παραγωγών έχει δημιουργήσει ένα εξαιρετικά οργανωμένο δίκτυο, ώστε να γνωρίσει ο επισκέπτης το ποιοτικό ντόπιο κρασί από αιωνόβιους αμπελώνες που έχουν αναβιώσει. Στα οινοποιεία των νομών θα προμηθευτείτε τις γηγενείς ποικιλίες –Βιδιανό, Βηλάνα, Λιάτικο, Θραψαθήρι κ.ά.–, σε άρτιες οινοποιήσεις (www.winesofcrete.gr).
Ελαιόλαδο: Η κύρια ποικιλία είναι η κορωνέικη, ενώ λίγοι παραγωγοί βγάζουν λάδι και από την τσουνάτη ελιά. Αξίζει να αναζητήσετε το ελαιόλαδο του Κτήματος Βασιλάκη (τηλ. 28410-33653) από το Μιράμπελο Λασιθίου. Οι ίδιοι παράγουν και μουρατολιές, ένα εκλεκτό προϊόν περιορισμένης παραγωγής λόγω της χαμηλής απόδοσης των δέντρων. Θα τις βρείτε σε βαζάκι με μια ιδιαίτερη άλμη από μυρωδικά, ξίδι και θαλασσινό αλάτι.
Το βιολογικό ελαιόλαδο ψυχρής έκθλιψης από κορωνέικες ελιές του Κτήματος Βασιλάκη στο Λασίθι. (Φωτογραφία: ΕΦΗ ΠΑΡΟΥΤΣΑ)
Μέλι: Οι μέλισσες τρυγούν βότανα που εδώ θεωρούνται θεραπευτικά, όπως θυμάρια, μαλοτήρα (κρητικό τσάι), ρίγανη, και δέντρα όπως ακακίες ή πεύκα. Ρωτήστε για μικρούς παραγωγούς στα καφενεία των χωριών. Αναζητήστε το Ανέγνωρο από τη Γέργερη (τηλ. 28940-41120), του Μαρούση από το Ηράκλειο (στο παντοπωλείο Αλάτι της Γης, τηλ. 2811-758458) ή το Μελίγυρις από πευκοθύμαρο (τηλ. 28910-29066).
Ξεροτήγανα: Το γλυκό που κερνάνε στις χαρές θα το βρείτε σε φούρνους και ζαχαροπλαστεία. Αν είστε στο Ηράκλειο, προτείνουμε να τα προμηθευτείτε από το κατάστημα Αρετούσα (Κόσμων 19, τηλ. 2810-280084).
Τα καλούδια της νοικοκυράς: Οι σπιτικές κονσέρβες, τα βάζα με άγριες αγκινάρες σε λάδι και βολβούς –τους λένε και ασκορδουλάκους– που γίνονται τουρσί, είναι οι καλύτεροι μεζέδες για τη ρακή, ενώ αποτελούν και εξαιρετικά υλικά για μαγείρεμα. Είναι όμως δυσεύρετα. Περνώντας από τα χωριά, ρωτήστε τις νοικοκυρές που κάθονται έξω και κουβεντιάζουν. Όλο και κάποια προκομμένη γειτόνισσα θα φτιάχνει ή θα ξέρει πού θα τα βρείτε.
