Στο πλαίσιο του πενταετούς προγράμματος συστηματικής ανασκαφής στον Ανάβλοχο Βραχασίου, ανακαλύφθηκε, τον Αύγουστο του 2018, τύμβος της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου, από μια ομάδα της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, υπό τη διεύθυνση της Florence Gaignerot-Driessen.
Όπως αναφέρει η ανακοίνωση της Γαλλικής Σχολής (www.efa.gr) , εντός του κύκλου από ασβεστόλιθους, διαμέτρου 15 μ., ανασκάφηκαν τρεις κυκλικοί λάκκοι, που περιείχαν τα κατάλοιπα ταφών και ταφικών πυρών. Στο ανατολικό τμήμα του τύμβου, ένας τέταρτος λάκκος, από τον οποίο δεν ανακτήθηκαν καθόλου ανθρώπινα οστά, απέδωσε ένα σύνολο 15 αγγείων και πέντε αιχμών δοράτων, άριστα διατηρημένων.
Κάτω από μία πλάκα ψαμμολίθου (αμμούδα), που σηματοδοτούσε το κέντρο του κυκλικού τύμβου επί της λίθινης επιφάνειας, εντοπίστηκε ένας ορθογώνιος λάκκος, κατά το ήμισυ κτιστός και κατά το ήμισυ λαξευμένος στο φυσικό βράχο. Η θέση του λάκκου, το παχύ στρώμα άνθρακα εντός αυτού, καθώς και τα εμφανή ίχνη καύσης στις επιφάνειες των πλευρικών του τοίχων, στα ανθρώπινα κατάλοιπα και στα τεχνουργήματα που ανακτήθηκαν από εκεί, όλα υποδεικνύουν ότι πρόκειται για τη θέση της καύσης και της ταφής του πρώτου νεκρού του τύμβου. Επίσης ανασκάφηκε ένας μικρός κιβωτιόσχημος τάφος, στο νοτιοανατολικό άκρο του τύμβου, που περιλαμβάνει τους προαναφερθέντες λακκοειδείς τάφους και εφάπτεται στον περίβολό του.
Η προκαταρκτική εξέταση της κεραμικής που περισυλλέχτηκε, δείχνει πως αυτό το επιβλητικό ταφικό μνημείο βρισκόταν σε χρήση κατά τον 8ο και 7ο αιώνα π.Χ.
Ο τύμβος βρίσκεται στο κατώτερο σημείο μιας πλαγιάς όπου εντοπίστηκαν τρεις ακόμα τύμβοι, δυστυχώς όλοι αρκετά κατεστραμμένοι εξαιτίας της διάβρωσης και των επαναλαμβανόμενων συλήσεων σε παλαιότερες περιόδους.
Με την ανασκαφή αυτού του τύμβου, έχει ολοκληρωθεί ο έλεγχος και η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή.
Η ανασκαφή του 2018 έτυχε της υποστήριξης των EFA, INSTAP, ARC programme Crisis (UCLouvain), ARPAMED, FNRS, Cyprus Institute και των πανεπιστημίων της Λωρραίνης, του Στάνφορντ, της Βόρειας Καρολίνας, του Κάρντιφ και της Χαϊδελβέργης.
