Τον τόμο αυτόν συγκεντρώνονται μελετήματα που αφορούν διάφορες πτυχές της παιδείας και του πνευματικού πολιτισμού που καλλιεργήθηκαν κατά τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου και ιδίως στα χρόνια της βενετικής κυριαρχίας στην Κρήτη. Κατά τη μακρά αυτή ιστορική διαδρομή συντελέστηκε στη μεγαλόνησο, που ανέκαθεν αποτελούσε ένα σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών, όχι μόνο η εμπέδωση της χριστιανικής πίστης που είχε κλονιστεί μετά από τη μακρόχρονη κατάκτηση του νησιού από τους Άραβες, και η πολιτισμική ανάδυση του ορθόδοξου πληθυσμού, αλλά και η δημιουργική συνάντηση της βυζαντινής πνευματικής παράδοσης με τα λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά ρεύματα της Ιταλίας που έφερναν οι Βενετοί κατακτητές.
Η συναίρεση αυτή αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια στην πολυκύμαντη ιστορία των σχέσεων της λατινικής Δύσης με τη βυζαντινή Ανατολή και συνάμα σηματοδοτεί μια από τις πιο λαμπρές περιόδους του νεοελληνικού πολιτισμού. Με τα μελετήματα αυτά πρόσωπα, θεσμοί και δράσεις έρχονται στο προσκήνιο της ιστορίας και αναδεικνύονται, στο μέτρο της συμβολής τους στα πολιτισμικά δρώμενα της Κρήτης, ως ψηφίδες ενός επιβλητικού μωσαϊκού που συνθέτει η πολύτροπη πνευματική δημιουργία στην Κρήτη του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης.
