Μέσα σε κλίμα σεβασμού και απότισης φόρου τιμής στα θύματα της ηρωικής εξόδου από το σπήλαιο της Μιλάτου τον Φεβρουάριο του 1823, πραγματοποιήθηκαν το πρωί της Κυριακής στο υποβλητικό παρεκκλήσι του Αγίου Θωμά οι καθιερωμένοι εορτασμοί.
Όπως γράφει ο Νίκος Σγουρός απο την anatolh.com
Ο Σεβ. Μητροπολίτης Πέτρας και Χερρονήσου κ. Γεράσιμος χοροστάτησε στον Όρθρο και την Θεία Λειτουργία, παρουσία βουλευτών, εκπροσώπων της Περιφερειακής Ενότητας, της δημοτικής αρχής, τοπικών φορέων και συλλόγων, αρχών και πολιτών όλων των ηλικιών.
Ο δημοτικός υπάλληλος κ. Γεώργιος Στεφανάκης εκφώνησε τον πανηγυρικό της ημέρας, εξιστορώντας τα γεγονότα του 1823 και περνώντας το μήνυμα για το σήμερα, για να ακολουθήσει κατάθεση στεφάνων από όλους τους τοπικούς φορείς, αρχές, κόμματα και συλλόγους.
Μετά το πέρας της εκδήλωσης, ακολούθησε κέρασμα του Μορφωτικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Μιλάτου σε κατάστημα στο λιμάνι της Μιλάτου.
Το Σπήλαιο της Μιλάτου βρίσκεται στο χωριό Μίλατος του Νομό Λασιθίου στην Κρήτη.
Εδώ, το 1823, σφαγιάσθηκαν 2.000 γυναικόπαιδα από το στρατό του Χασάν Πασά, μετά από πολυήμερη πολιορκία. Σε ανάμνηση αυτής της θυσίας τοποθετήθηκε εγχάρακτη επιγραφή στην είσοδο του σπηλαίου και στο εσωτερικό του χτίστηκε εκκλησάκι και οστεοφυλάκιο.
Το Σπήλαιο της Μιλάτου είναι ανοικτό για τους επισκέπτες. Αποτελείται από πολλές μικρές αίθουσες σε διαφορετικά επίπεδα και είναι πολύ εύκολο να εξερευνηθεί. Για κάποιον που θα θελήσει να δει στις πιο σκοτεινές του γωνιές, ένας φακός είναι απαραίτητος.
Η βαριά του ιστορία μπορεί να συγκριθεί μόνο με τον πελώριο πέτρινο όγκο που το κρύβει στα σπλάχνα του. Το σπήλαιο της Μίλατου, 3 χλμ. πάνω από το ομώνυμο χωριό, έγινε άθελά του σκηνικό μιας τραγικής ιστορίας της ελληνικής επανάστασης.
Ηταν στα 1823 όταν περίπου δύο χιλιάδες ψυχές έψαξαν μάταια καταφύγιο στις δαιδαλώδεις στοές της σπηλιάς για να σωθούν από το μαχαίρι του Τούρκου Χουσεΐν Αγά. Κανείς τους δε γλίτωσε.
Η μνήμη τους, ωστόσο, διατηρείται ζωντανή κάθε Κυριακή του Θωμά, όταν οι Λασιθιώτες λειτουργούν το εκκλησάκι του Αγίου Θωμά που βρίσκεται χτισμένο μέσα στη σπηλιά, φόρος τιμής και μνήμης στα αθώα θύματα.
