Στα Χανιά, υπήρχαν, μεταφερμένοι κυρίως στο νησί κατά την Αιγυπτιοκρατία, και Άραβες ή «Αιθίοπες» οι οποίοι ασχολούνταν ως αχθοφόροι ή σε άλλα περιθωριακά επαγγέλματα. Κατά καιρούς είχαν γίνει, σε περιορισμένη όμως κλίμακα, εποικισμοί Βεγγαζίων, Κούρδων και Κιρκασίων για ενίσχυση του μουσουλμανικού στοιχείου. Αυτοί αποτέλεσαν το υποπρολεταριάτο και όταν το 1888 δημοτογραφήθηκαν, με την ευκαιρία των διαφορών ανάμεσα στα κόμματα των Καραβανάδων και των Ξυπόλυτων, διακρίθηκαν πυρπολώντας τα χωριά στις ταραχές του 1889 και 1895. Είχαν δικαίωμα ψήφου και πολλές φορές η ψήφος τους έκρινε το αποτέλεσμα των εκλογών
Ονομάζονταν και «χαλικούτηδες». Όλες οι βαριές δουλειές περνούσαν από τα χέρια τους. Ο αρχηγός τους, ο χαμάλμπασης, ασκούσε διοικητικά και δικαστικά καθήκοντα. Αυτός ήταν,επίσης, υπεύθυνος για την κατανομή της δουλειάς. Οι χαλικούτες ζούσαν στην περιοχή του Κουμ Καπί, σε άθλιες καλύβες και σκηνές
Οι γυναίκες, που διακρίνονταν από τις άλλες μουσουλμάνες επειδή δεν κάλυπταν το κεφάλι τους με μαντήλι, πουλούσαν στους δρόμους στραγάλια, χαλβά και χόρτα
Α.Γ
