Ο Άγιος Πολύκαρπος γεννήθηκε περί το 80 μ.Χ. από ευσεβείς και φιλόθεους γονείς, τον Παγκράτιο και τη Θεοδώρα, που είχαν εγκλειστεί στη φυλακή για την πίστη του Χριστού, και βαπτίσθηκε Χριστιανός σε νεαρή ηλικία. Υπήρξε μαζί με τον Άγιο Ιγνάτιο τον Θεοφόρο (βλέπε 20 Δεκεμβρίου) μαθητής του Ευαγγελιστή Ιωάννη. Λίγο πριν αναχωρήσει από τον πρόσκαιρο αυτό βίο ο Άγιος Βουκόλος, Επίσκοπος Σμύρνης χειροτόνησε μετά των Αγίων Αποστόλων, ως διάδοχό του, τον Άγιο Πολύκαρπο και μετά κοιμήθηκε με ειρήνη.
Ο Άγιος παρακολούθησε με αγωνία και προσευχή τη σύλληψη του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου, Επισκόπου Αντιοχείας και τα μαρτύρια αυτού. Η αγάπη του προς τον θεοφόρο Πατέρα μαρτυρείται και από την Επιστολή την οποία έγραψε προς τους Φιλιππησίους. Σε αυτή την επιστολή τους συγχαίρει για την φιλοξενία, την οποία παρείχαν στον Άγιο Ιγνάτιο, όταν αυτός διήλθε από την πόλη τους. Το κείμενο αυτό του Αγίου Πολυκάρπου διακρίνεται για τον αποστολικό, θεολογικό και ποιμαντικό χαρακτήρα του.
Ο Άγιος Πολύκαρπος, διακρινόταν για την σωφροσύνη, τη θεολογική κατάρτιση και την αφοσίωση στη διδασκαλία του Ευαγγελίου, καθώς μιλούσε πάντα σύμφωνα με τις Γραφές. Ήταν ο γνησιότατος εκπρόσωπος της αποστολικής διδασκαλίας σε όλες τις Εκκλησίες της Ασίας. Ο Άγιος Ειρηναίος (βλέπε 23 Αυγούστου) παρέχει την πληροφορία ότι ο Άγιος Πολύκαρπος μετέστρεψε πολλούς από τις αιρέσεις του Βαλεντίνου και του Μαρκίωνος στην Εκκλησία του Θεού. Διηγείται μάλιστα και ένα επεισόδιο αναφερόμενο στη στάση του Αγίου Πολυκάρπου έναντι του Μαρκίωνος. Όταν ο αιρεσιάρχης αυτός τον πλησίασε κάποτε και του απηύθυνε την παράκληση: «ἐπεγίνωσκε ἠμᾶς», δηλαδή αναγνώρισέ μας, ο Άγιος απάντησε: «ἐπιγινώσκω, ἐπιγινώσκω σὲ τὸν πρωτότοκον τοῦ Σατανᾶ».
Ένα άλλο επεισόδιο ανάγεται στη γεροντική ηλικία του Αγίου Πολυκάρπου. Όπως είναι γνωστό, οι Εκκλησίες της Μικράς Ασίας εόρταζαν το Πάσχα στις 14 του μηνός Νισσάν, σε οποιαδήποτε ημέρα και αν τύχαινε αυτό. Αντίθετα οι άλλες Εκκλησίες δεν εόρταζαν καθόλου το Πάσχα, αλλά αρκούνταν στον εβδομαδιαίο κατά Κυριακή εορτασμό της Αναστάσεως, τονίζοντας ασφαλώς περισσότερο τον εορτασμό της πρώτης Κυριακής μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας. Επειδή λόγω της διαφοράς αυτής η Εκκλησία της Ρώμης τηρούσε αυστηρή στάση έναντι των Μικρασιατών, ο Άγιος Πολύκαρπος αναγκάσθηκε να μεταβεί στη Ρώμη, για να διευθετήσει το ζήτημα και άλλα δευτερεύοντα θέματα, με τον Επίσκοπο Ρώμης Ανίκητο .
ΑΓΙΟΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΣ
Ο ΑΓΙΟΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΣ ό Ιερομάρτυρας Δυναμικός κληρικός του 4ου μ.Χ. αιώνα (εκ της επαρχίας Γαμφανήτιδος), πού θυσιάστηκε για τα ορθόδοξα δόγματα της Εκκλησίας μας. Ό πατέρας του Βαρδάνιος ήταν γεωργός στο επάγγελμα, και φρόντισε ό γιος του να ανατραφεί όχι μόνο με τα διδάγματα της πίστης, αλλά του παρείχε αρκετή και από την άλλη μόρφωση. Έτσι ενώ ό πατέρας καλλιεργούσε τις άμπελοφυτείες του, ό γιος με ζήλο και θέρμη καλλιεργούσε τον αμπελώνα του Κυρίου, διδάσκοντας τα θεία λόγια και αγωνιζόμενος στον πολλαπλασιασμό της καρποφορίας του θείου σπόρου. Ήταν μάλιστα ικανότατος συζητητής και πολλές φορές είχε καταντροπιάσει σοφούς των ειδωλολατρών σε συζητήσεις φιλοσοφικές για την αλήθεια και τη θρησκεία. Κατόπιν ό Πολυχρόνιος πήγε στην έδρα της σοφίας και των γραμμάτων, την Κων/πολη. Εκεί έγινε διάκονος και έπειτα πρεσβύτερος. 'Από το αξίωμα αυτό δεν έπαψε να διδάσκει και με πολλούς τρόπους μοχθούσε για τη χριστιανική ανατροφή των ενοριτών του. Όταν όμως έγινε αυτοκράτορας ό άρειανόφιλος γιος του Μ. Κωνσταντίνου, Κωνστάντιος, ό Πολυχρόνιος έμεινε στη μερίδα των κληρικών εκείνων, πού για το ορθό δόγμα έμειναν απτόητοι μπροστά στους διωγμούς και τις εξορίες πού επέβαλε ό αιρετικός αυτοκράτορας. Έτσι οι Αρειανοί, ανέλαβαν αυτοί οι ίδιοι να απαλλαγούν μια κι έξω απ1 αυτόν. Κάποια μέρα λοιπόν πού ό Πολυχρόνιος Ιερουργούσε, μια ομάδα από Αρειανούς εισέβαλε στον ναό και τον έσφαξαν πάνω στη 'Αγία Τράπεζα, και έτσι έγινε τίμιο ολοκαύτωμα για την πίστη του Χριστού, πού με τη δική Του θυσία σήκωσε τη δική μας σωτηρία.
