ΜΕ ΠΛΗΘΟΣ ΚΟΣΜΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΡΗΤΗ 1942 ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ

Ανθρώπινες φυσιογνωμίες, εργασίες, τελετές, συνήθειες, σπίτια, τοπία, αρχαιολογικοί χώροι και στοιχεία της πανίδας και χλωρίδας της Κρήτης διασώζονται μέσα από το φωτογραφικό λεύκωμα “Κρήτη 1942. Οι φωτογραφίες του Lidio Cipriani” στο οποίο περιλαμβάνεται το φωτογραφικό υλικό που συγκέντρωσε ο Ιταλός ανθρωπολόγος περιδιαβαίνοντας το νησί το 1942.
 

Το βιβλίο παρουσιάστηκε προχθές το βράδυ στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων όπου, μεταξύ άλλων, υπήρξαν ζωντανές μαρτυρίες από ανθρώπους που θυμούνται την έλευση του Cipriani στο χωριό τους εν μέσω της κατοχής.
Τη βιβλιοπαρουσίαση διοργάνωσε ο Δήμος Χανίων – Αντιδημαρχία Πολιτισμού σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους – Ιστορικό Αρχείο Κρήτης.
Οπως αναφέρθηκε στην εκδήλωση, ο Ιταλός ανθρωπολόγος Lidio Cipriani έφτασε στην Κρήτη το 1942 με σκοπό να μελετήσει ανθρωπολογικά τους Κρητικούς και περιδιάβηκε το νησί κάνοντας ανθρωπολογικές μετρήσεις σε 2.375 άνδρες και γυναίκες, τους περισσότερους από τους οποίους και φωτογράφισε. Ταυτόχρονα απαθανάτισε όψεις του μακραίωνου αγροτικού πολιτισμού της Κρήτης, ενώ τον Μάιο του 1943 δημοσίευσε στη Φλωρεντία τη μελέτη του “Η Κρήτη και η μεσογειακή προέλευση του πολιτισμού”, στην οποία συμπεριέλαβε λιγότερο από το ένα εικοστό του συνολικού φωτογραφικού υλικού που είχε τραβήξει.

Το σπάνιο αυτό υλικό έφερε ξανά στην επιφάνεια ο Παύλος Κόρπης, ο οποίος αναζήτησε το σύνολο του αρχείου που αναφερόταν Κρήτη και το οποίο αξιοποίησε δημιουργώντας την έκδοση “Κρήτη 1942. Οι φωτογραφίες του Lidio Cipriani”, που εκδόθηκε στο τέλος του περασμένου έτους από το βιβλιοπωλείο “Αναλόγιο”.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ειδικότερα σε ό,τι αφορά τον Νομό Χανίων στο βιβλίο περιλαμβάνονται 624 φωτογραφίες από χωριά της ενδοχώρας, αλλά και τη Γαύδο.
Την προσφορά του βιβλίου ως προς τα ηθογραφικά – λαογραφικά στοιχεία υπογράμμισε ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης Αριστείδης Τσαντηρόπουλος: «Από το βιβλίο αντλούμε πληροφορίες για το πώς ντύνονταν οι άνθρωποι, τι φορούσαν, πώς ήταν τα χωριά και οι οικισμοί κ.λπ. Παράλληλα οι φωτογραφίες του Cipriani είναι ένα corpus μνήμης. Η φωτογραφία ταξιδεύει, είναι τεκμήριο», σημείωσε ο καθηγητής, τονίζοντας ότι θα πρέπει να διαχωριστεί το στοιχείο της πολιτικής ιδεολογίας του Cipriani, δηλαδή του φασισμού -ο οποίος, όπως τόνισε, είναι στις μέρες μας παρωχημένο και επικίνδυνο- από το φωτογραφικό έργο του Ιταλού ανθρωπολόγου, το οποίο ανιχνεύει τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον του.
Ο σχολικός σύμβουλος Χάρης Στρατιδάκης, που συντόνισε την εκδήλωση, χαρακτήρισε το βιβλίο ως ένα πανόραμα της Κρήτης του 1942 μέσα στην κατοχή. «Πρόκειται για μια εποχή πολύ δύσκολη και από φωτογραφικής πλευράς ιδιαίτερα για την αγροτική Κρήτη που η φωτογραφική μηχανή ήταν ένα είδος πολυτελείας», τόνισε ο κ. Στρατιδάκης, ενώ επεσήμανε την αξία της ζωντανής μαρτυρίας από ανθρώπους (μεταξύ των οποίων οι Κανάκης Γερωνυμάκης, Νίκος Βαβουλές και Βλάσης Σπαντιδάκης που έδωσαν το “παρών” στην προχθεσινή εκδήλωση), οι οποίοι έζησαν το πέρασμα του Cipriani από τα χωριά τους.

 

Ο ερευνητής – συλλέκτης Μανώλης Μανούσακας υπογράμμισε τη συμβολή του βιβλίου στη διάσωση του πολιτισμού της υπαίθρου της Κρήτης. «Περνάνε μέσα από το λεύκωμα ειρηνικές εικόνες της υπαίθρου και ο αγροτικός πολιτισμός που έχει ρίζες στην προϊστορία. Αξίζει να σκύψουμε περισσότερο σε αυτό τον πολιτισμό που τόσο φτηνά τον ξεπουλήσαμε όχι μόνο γιατί είναι ένας αρχαίος πολιτισμός, αλλά γιατί μας πρόσφερε μια καλύτερη σχέση με τη φύση και με τον ίδιο μας τον εαυτό», σχολίασε, μεταξύ άλλων, ο κ. Μανούσακας, ενώ η αντιδήμαρχος Πολιτισμού Βαρβάρα Περράκη σημείωσε ότι η φωτογραφική συλλογή με πορτρέτα και σκηνές καθημερινής ζωής του Cipriani, πέρα και πάνω από τις προθέσεις του Ιταλού ανθρωπολόγου, άφησε ένα τεράστιο αρχειακό υλικό που αποτελεί μια άλλου είδους αφήγηση για την Κρήτη του 1942.

 

Ο γεωπόνος Μιχάλης Παπαηλιάκης ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι το φωτογραφικό αρχείο του Cipriani «δίνει τη δυνατότητα, πέρα από τους αρχικούς σκοπούς του φωτογράφου, να ξαναδούμε τα πράγματα και τα γεγονότα και να συνομιλήσουμε με τους ανθρώπους εκείνης της εποχής». Τόνισε μάλιστα ότι σε πολλές περιπτώσεις οι φωτογραφίες που τράβηξε ο Cipriani αποτέλεσαν το τελευταίο φωτογραφικό ντοκουμέντο για πρόσωπα που είτε λίγο αργότερα πέθαναν είτε εκτελέστηκαν από τους κατακτητές.
Να σημειώσουμε τέλος ότι για το βιβλίο μίλησε ακόμα ο ιστορικός ερευνητής Κωνσταντίνος Μαμαλάκης.

ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ