Η ΟΥΡΑΝΙΑ ΞΥΛΟΥΡΗ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟ ΤΗΣ

Η Ουρανία Ξυλούρη μιλάει στα Μυλοποταμίτικα Νέα

Με διάθεση να αναπολήσει τα χρόνια που πέρασε με τον Νίκο Ξυλούρη, αλλά και να ασκήσει κριτική στη σημερινή έκρυθμη κοινωνική κατάσταση, μας υποδέχθηκε η Ουρανία Ξυλούρη στο δισκοπωλείο «Νικος Ξυλούρης», στο κέντρο της Αθήνας. 

Ως τυπική καλή Κρητική οικοδέσποινα, μας καλωσόρισε με χαρά σε έναν χώρο διαμορφωμένο με μεράκι που προσελκύει όσους αγαπούν την πραγματική μουσική και μας ξενάγησε σε μια εποχή στην οποία υπήρχαν αξίες που σήμερα οι περισσότεροι δυστυχώς αγνοούν… 

 

Κυρία Ξυλούρη, πότε και πώς γνωριστήκατε με τον Νίκο Ξυλούρη;

Γνωριστήκαμε στο χωριό μου το Βενεράτο το 1956. Ήταν απόκριες και ο Νίκος είχε έρθει να παίξει λύρα και να τραγουδήσει σ’ ένα γλέντι. Εκεί τον γνώρισα, όταν ήμουν 17 χρονών.

Εκείνη την εποχή οι λυράρηδες δεν θεωρούνταν και ότι καλύτερο…

Το επάγγελμα του λυράρη το επισημοποίησε ο Νίκος και το ανέδειξε σαν επάγγελμα αξιότιμο στην κοινωνία. Ως τότε δυστυχώς δεν θεωρούνταν σαν κάτι τέτοιο. Εκείνη την εποχή, όμως, οι κοινωνικές διακρίσεις ήταν πιο έντονες. Η Κρητική μουσική είναι πολύ σπουδαία και έχει βαθιές ρίζες στην παράδοση και τον πολιτισμό. Δυστυχώς για κάποια χρόνια ούτε οι ίδιοι οι Κρητικοί δεν αναγνώριζαν την αξία της. Όσον αφορά το επάγγελμα του λυράρη η αναγνώριση του και αξιοποίηση του διεθνώς οφείλεται στον Νίκο.

Ποια ήταν η συμβολή του Ξυλούρη στη διάδοση της κρητικής παράδοσης;

Η συμβολή του Νίκου ήταν πολύ σημαντική. Η μουσική του βοήθησε στο να αναγνωρισθεί και να αξιοποιηθεί η κρητική μουσική. Ο Νίκος ήταν ο μόνος Κρητικός που έγινε αποδεκτός σε όλη την Ελλάδα. Όλοι οι Έλληνες μέσω του Νίκου αγάπησαν την Κρητική μουσική και επίσης συνέβαλε στο να εδραιωθεί και η Κρητική μουσική σε πείσμα των ξένων ακουσμάτων ακόμα και στην Κρήτη.

 

Ο Νίκος Ξυλούρης δεν πλούτισε από τη μουσική.

Στη Κρήτη τα πράματα ήταν αρκετά καλά. Όταν η εταιρεία του η ΕΜΙ τον προώθησε στο έντεχνο τραγούδι και ήρθαμε στην Αθήνα τα πράγματα ήταν δύσκολα εξαιτίας της χούντας. Ο Νίκος αγαπήθηκε και εκτιμήθηκε διότι έκανε πράξη αυτά που πρέσβευε και ποτέ δεν πρόδωσε τα πιστεύω του. Για τον Νίκο προτεραιότητα ήταν η αξιοπρέπεια.

Ανήκουμε στη γενιά που δεν γνώρισε τον Ξυλούρη, αλλά είναι σαν να τον γνωρίζουμε από τα τραγούδια του, την ιδιαίτερη και μοναδική φωνή του, τη λύρα καθώς και τα αφιερώματα στη μνήμη του. Ποιος ήταν πραγματικά ο Νίκος Ξυλούρης, ως άνθρωπος, ως σύζυγος και ως πατέρας;

Θυμάμαι μια ηλικιωμένη κυρία, η οποία συγκινήθηκε όταν αντίκρισε τη φωτογραφία του τη χάιδευε και έκλαιγε αν και δεν τον είχε γνωρίσει. Ρωτώντας την αν γνωρίζονταν, μου απάντησε όχι δεν είχαν ποτέ γνωριστεί αλλά «τον αγαπούσα, ήταν καλός, μου το έλεγε από τα τραγούδια του». Άρα δεν χρειάζεται να είχες ζήσει τον Νίκο για να ήξερες τι άνθρωπος είναι, γιατί ήταν αυτό ακριβώς που φαίνονταν στους πολλούς και στην οικογένεια του. Ποτέ δεν πρόδωσε ούτε αυτά που έλεγε ούτε αυτά που τραγουδούσε.

Ο Νίκος ήταν εξαιρετικός και ως σύζυγος και ως πατέρας. Αλλά και σαν άνθρωπος ήταν τόσο καλός που ήταν αγαπητός από όλους. Στην καθημερινή του ζωή, ο Νίκος ήταν όπως φαινόταν και όχι δήθεν όπως βλέπεις τους σημερινούς πολλούς από τους σημερινούς καλλιτέχνες. Ο Νίκος ήταν ένα σύνολο αξιών. Τα είχε όλα μαζί σ’ ένα σύνολο αξιών, οι οποίες αναδύονταν από μέσα του. Ο Νίκος γεννήθηκε με ένα τεράστιο χάρισμα το οποίο δεν ήταν μόνο το ταλέντο του για την μουσική αλλά και ο ακέραιος χαρακτήρας του.

Τα τραγούδια του είχαν και πολιτικό χαρακτήρα και γνωρίζουμε ότι ο ίδιος ήταν ευαισθητοποιημένος σε ό,τι αφορά πολιτικά και κοινωνικά θέματα. Ποια πιστεύετε ότι θα ήταν η στάση του Ξυλούρη σ’ αυτή την κοινωνική αναστάτωση που περνάει η χώρα μας;

Είμαι βέβαιη ότι θα πικραινόταν. Σίγουρα θα πίστευε το ότι τα μυαλά και τα αερόστατα για να λειτουργήσουν πρέπει να είναι ανοιχτά και θα διαπίστωνε ότι αυτό δεν συμβαίνει στις μέρες μας. Πιστεύω ότι θα προσπαθούσε να κατανοήσει τις βαθύτερες αιτίες πίσω από όλα αυτά που συμβαίνουν. Προσωπικά, θεωρώ πως όλα αυτά συνιστούν μια προσπάθεια αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης. Αφήνουν τα γεγονότα αυτά να εξελιχθούν προκειμένου να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη και να ξεχαστούν τα σοβαρά θέματα. Στην πραγματικότητα, οι κοινωνικές διακρίσεις γίνονται όλο και μεγαλύτερες, λόγω των προβλημάτων στην Παιδεία και την κοινωνική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί.

Παρά του ότι τα τραγούδια του Νίκου είχαν έντονο πολιτικό χαρακτήρα ο Νίκος δεν έπαιξε ποτέ το ρόλο  του Κισσού, διότι είχε σπονδυλική στήλη και δεν χρειάζονταν να ελίσσεται. Δεν ανακατεύτηκε ούτε σε κόμματα ούτε σε κυκλώματα. Δεν καταδέχονταν να γίνει αυτό. Όσοι πήγαν να τον ακούσουν πήγαιναν για να τον ακούσουν για την φωνή του και όχι για οτιδήποτε. Αυτός έλεγε αν «είναι να έρθεις γιατί σ αρέσει η φωνή μου, σ ευχαριστώ. Αν είναι αν έρθεις γιατί ανήκω στο κόμμα σου μην έρθεις καθόλου.»

 

Για τα επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας ποια είναι η άποψη σας;

Ό,τι δεν έκαναν οι Γερμανοί το κάναμε εμείς. Την κατάσταση αυτή κάποιοι την κατευθύνουν. Δυστυχώς, οι νέοι σήμερα αντιμετωπίζουν τη ζωή πιο επιφανειακά. Υπάρχει έλλειψη αξιών. Από την άλλη, οι διαδηλώσεις των νέων (και όχι τα επεισόδια) απέδειξαν ότι και οι νεότερες γενιές αρχίζουν και καταλαβαίνουν. Είναι μια χαραμάδα ελπίδας. Γνώμη μου είναι αν γνοιαστούμε για το πώς και το γιατί, μην βρεθούμε απροετοίμαστοι στο αύριο.

Ο Νίκος Ξυλούρης έτρεφε μια ιδιαίτερη αγάπη για την Κρήτη και ειδικά για τον τόπο καταγωγής του, τα Ανώγεια Μυλοποτάμου. Είχε πει μάλιστα σε συνέντευξή του «Παράδεισος θαρρώ’ ναι η Κρήτη». Πώς μιλούσε σε εσάς ο Ν. Ξυλούρης για τα Ανώγεια;

Ο Νίκος και η Κρήτη είναι έννοιες συνυφασμένες. Όποιος δεν αγαπά τον τόπο του είναι κακομοίρης. Όταν έλεγε ότι η Κρήτη είναι παράδεισος, το εννοούσε, γιατί την αγαπούσε πολύ. Η αλήθεια όμως είναι ότι αυτά που συμβαίνουν σήμερα δεν θα του άρεσαν. Είναι ωραία αυτά που βλέπουμε στη Χερσόνησο και στα Μάλια; Είμαστε υπερήφανοι για την εικόνα που προβάλει το νησί μας;

Όχι δεν είναι γιατί αυτός ο τόπος ο παραδεισένιος όπως λέμε αξίζει καλύτερης μεταχείρισης.

Όπως λέει και η μαντινάδα:
Από τη Σητεία ως τα Χανιά όλη η Κρήτη αξίζει
     ποιο κλώνο του βασιλικού κόβεις και δεν μυρίζει


Τι ακριβώς  σας ενοχλεί στη σημερινή Κρήτη;

Ενοχλούμαι πολύ με το ζήτημα της οπλοκατοχής. Οι Κρητικοί διέθεταν όπλα για συγκεκριμένους λόγους και όχι για επίδειξη. Παλαιότερα, το να φαίνεται το όπλο αποτελούσε ντροπή. Δυστυχώς, σήμερα η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική και ανεξέλεγκτη. Σήμερα σε προκαλούν να δεις το όπλο τους, επιδεικνύοντας το. Επίσης το ότι χαρακτηρίζουν ορισμένα τραγούδια ως Κρητικά, με μαντινάδες οι οποίες δεν διέπονται από τον παραδοσιακό λόγο.

 

Και στο σημερινό Μυλοπόταμο;

Αν και δεν έχω την τιμή να κατάγομαι από τον Μυλοπόταμο, γνωρίζω την αξία των ανθρώπων της περιοχής αυτής. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι οι πράξεις των οποίων δεν τιμούν τον τόπο τους. Δεν τους κατηγορώ διότι δεν είναι αυτοί οι οποίοι κινούν τα νήματα. Άλλοι είναι εκείνοι που τα βοήθησαν και δημιούργησαν αυτές τις καταστάσεις. Πάντως, κανείς δεν έχει δικαίωμα να αλλοιώνει την ιστορία του Μυλοποτάμου. Επί τη ευκαιρία θα ήθελα να μεταφέρω από αυτό το βήμα την αμέριστη εκτίμηση μου προς τον σύλλογο σας. Σε καιρό που οι αξίες και ο πολιτισμός φθίνει η Πολιτιστική Κίνηση Μυλοποταμιτών μεγαλώνει και ανθεί.

Είναι επιτακτική ανάγκη στις μέρες που φθίνουν οι αξίες, να προβληθούν σωστά πρότυπα, όπως υπήρξε και ο Νίκος Ξυλούρης. Έχετε σκεφτεί ποτέ να γράψετε ένα βιβλίο για τη ζωή του άντρα σας;

Δεν το αποκλείω. Ίσως κάποτε να το κάνω. Πάντως ορισμένες αναμνήσεις μου με τον Νίκο είναι αποκλειστικά δικές μου και έτσι θα ήθελα να παραμείνουν.

Των Γιάννης Καστελλιανός, Ραλλού Δραμουντάνη

 http://www.milopotamos.com/