Το ένατο κατά σειρά βιβλίο του Χαρίδημου Ανδ. Παπαδάκη, με τίτλο «Διαφορετικοί», παρουσιάστηκε το πρωί της Κυριακής στην αίθουσα του Ωδείου Ρεθύμνου. Μέσα από το νέο αυτό συγγραφικό εγχείρημα ο Χάρης Παπαδάκης, ταξιδεύει τους αναγνώστες στο γνωστό και άγνωστο κόσμο της ψυχικής υγείας στην Κρήτη, στους ανθρώπους που έζησαν στην πόλη του Ρεθύμνου, στο πως αυτοί αντιμετωπίστηκαν τότε στις τοπικές κοινωνίες, δίδοντάς τους το χαρακτηρισμό «σπουργίτια της πόλης». Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας στις σελίδες του βιβλίου του: «η παρουσία των ανθρώπων αυτών στους δρόμους, η πνευματική, η σωματική ιδιαιτερότητά τους, οι χαρακτηριστικές ομιλίες τους, οι φράσεις τους, σπούσαν τη μονοτονία των μεροκαματιάρηδων και αποτελούσαν μια ευχάριστη νότα στην καθημερινότητα των Ρεθεμνιωτών.
Ο κ. Μανόλης Τζανάκης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, στην τοποθέτησή του κατά την διάρκεια της βιβλιοπαρουσίασης, μίλησε για την ψυχική υγεία πριν και μετά την εμφάνιση της κρητικής πολιτείας, υπογραμμίζοντας τις αναφορές του συγγραφέα στα ψυχιατρεία και τις αντιλήψεις για το τι συμβαίνει με την ψυχική ασθένεια, για την προσπάθεια διαχωρισμού και αποκλεισμού, για ανθρώπους που νοσηλεύτηκαν στο ψυχιατρείο της Σούδας για ένα διάστημα και μετά επέστρεψαν στο Ρέθυμνο ή εξαφανίστηκαν. Σημείωσε το πάθος του συγγραφέα για αναζήτηση στοιχείων για την τοπική ιστορία, που μέσα από τα βιβλία του φέρνει στο φως μαρτυρίες, κάτι που προϋποθέτει πολλή δουλειά. Μεταξύ άλλων ο κ. Τζανάκης, τόνισε: «Έτσι μπορούν να διασωθούν στοιχεία της ιστορίας που κινδυνεύουν να χαθούν στην αφάνεια. Το βιβλίο χωρίζεται σε δυο μέρη, ένα γενικό ιστορικό και ένα με το πορτραίτο των διαφορετικών «σπουργιτιών του Ρεθύμνου», όπως το χαρακτηρίζει ο συγγραφέας. Το βιβλίο περιγράφει τη διαφορετικότητα που συνδέεται με τη φτώχεια και τη μιζέρια. Αυτοί που αποκλείουν, περιθωριοποιούνται. Η διαφορετικότητα δεν αφορά κάτι μακρινό, κάτι που βρίσκεται αλλού. Είναι κάτι που είναι σαν το άλλο της κανονικότητας. Ο συγγραφέας κάνει μια προσπάθεια να προσδιορίσει την ταυτότητα της κοινωνίας σε σχέση με ό,τι θεώρει οριακά δικό της. Η αντιμετώπιση των διαφορετικών του Ρεθύμνου, των οποίων το πορτραίτο φιλοτεχνεί με μαεστρία ο Χάρης Παπαδάκης, είναι αυτή που ως ένα βαθμό καθορίζει αυτό που είμαστε και ως ένα βαθμό αυτό που νομίζουμε ότι είμαστε».
Ο δικηγόρος Θωμάς Λεχωβίτης, μιλώντας για το βιβλίο του Χάρη Παπαδάκη, που διαπραγματεύεται το κοινωνικό περιθώριο, μεταξύ άλλων στη διάρκεια της παρουσίασης είπε:
«Ο Χάρης Παπαδάκης, τόσο στην πραγματεία του για τους οίκους ανοχής του Ρεθύμνου, όσο και σε αυτήν για τους τροζούς, ή κουζουλούς ή μπουνταλάδες της πόλης μας, διαπραγματεύεται το κοινωνικό περιθώριο. Μια κοινωνική δηλαδή ανθρωπογεωγραφία, η οποία όσο αγνοείται από την επίσημη ιστορική καταγραφή, τόσο περισσότερο ουσιαστικές πληροφορίες παρέχει στην εκ βάθους προσέγγιση της διαδρομής μιας πολιτείας. Γιατί οι περί την πόλιν οικούντες, οι εκτός των πυλών της, χρωματίζουν, τα επίπεδα ανοχής των συμβατικών κανόνων της κοινωνικής δομής της έσω -μέσα πόλης.
Αν σε κάθε περίπτωση, κάτι ιδιαίτερα με συγκινεί στα βιβλία του Παπαδάκη, είναι ότι η καταγραφή αυτού του κοινωνικού περιθωρίου, γίνεται από αυτόν με τέτοιο τρόπο, ώστε να δημιουργεί στον αναγνώστη τη βεβαιότητα, ότι την αποτολμά από θέση εκτός των πυλών της πολιτείας. Συντασσόμενος δηλαδή γεωγραφικά-και εξ' αυτού του λόγου ηθικά-με τον περιβάλλοντα το εντός, οικιστικό περιβάλλον της ευπρέπειας και της κανονικότητας, όχλο των αποκλινόντων και των διαφορετικών. Των αποκλειομένων δηλαδή, εκ της συμπεριφοράς τους από την αποδεκτή παραδοχή κανόνων κοινωνικής σύμπραξης, όπως αυτή μορφοποιείται κάθε φορά, υπό δεδομένες ιστορικές συνθήκες. Είναι γι' αυτό το λόγο που ο ίδιος, παρά τη συστηματική ανάπτυξη του θέματος του τελευταίου του βιβλίου, μπαίνει στον πειρασμό, στον επίλογο του έργου του, να καταθέσει, με συγκινησιακή φόρτιση την δική του ηθική θέση. Με τέτοια μάλιστα πειθώ, ώστε να μου προκαλεί την αίσθηση ότι δια της κυκλοφορίας του βιβλίου του, αποτασσόμενος την κεϋνισιακή λογική της δικηγορικής του λειτουργίας, φιλοδοξεί τον αγιοποιημένο χαρακτηρισμό του ως δια θεόν σαλός. Εκπλήσσει το βιβλίο, με τη βιβλιογραφία που στηρίζει τη δόμησή του. Τόσο η αναφορά στην ιστορία της ψυχικής υγείας στην Κρήτη, όσο και η συγκριτική αντιπαραβολή του τρόπου μεταχείρισης των ψυχικά πασχόντων στην Κρήτη υπό διάφορες ιστορικά εποχές ή πολιτικά καθεστώτα επί κυριαρχίας του νησιού (Βενετοκρατία-Οθωμανοκρατία, Μεγάλες Δυνάμεις, Κρητική Πολιτεία), προσφέρουν πληροφορίες εγνωσμένου κύρους στην κατανόηση του γενικού πλαισίου, υπό το οποίο επιχειρείται η ανάπτυξη του εγχειρήματος».
Από την πλευρά του ο συγγραφέας Μανόλης Καρνιωτάκης, περιέγραψε τις δικές του εμπειρίες από το πανδοχείο των διαφορετικών που, όπως είπε, πήγε να ξαποστάσει τη διαφορετικότητά του και χαρακτηριστικά ανέφερε: «Ο Χάρης τόλμησε να γυρίσει το πόμολο της βαριάς ξύλινης πόρτας του χρόνου και να δώσει στέγη σε ψυχές, που εδώ και πολλά χρόνια ήταν ξεχασμένες και ως άνθρωποι. Μάζεψε από αραχνιασμένες θύμησες, σκιές που σχεδόν κόντευαν να διαγραφούν ακόμα και από αυτά τα επίσημα χαρτιά της πολιτείας. Με το δικό του ξεχωριστό τρόπο σήμερα, μας βάζει στο πανδοχείο των διαφορετικών από τις σελίδες του βιβλίου του και μας θέτει σε κατάσταση κόκκινου συναγερμού για τις κοινωνικές μας παραλείψεις και υποχρεώσεις».
Ο ίδιος ο συγγραφέας Χάρης Παπαδάκης, στη διάρκεια της παρουσίασης του βιβλίου, συγκινημένος ευχαρίστησε ιδιαίτερα όλους όσοι βοήθησαν στη συγκέντρωση του υλικού στην έκδοση και παρουσίαση του βιβλίου και υποστήριξε πως πρόκειται για το τελευταίο του εγχείρημα, αφού όπως ανέφερε, αποφάσισε στο εξής να βοηθά τους νέους που επιθυμούν να συγγράφουν έργα για την ιστορία του τόπου.
Μεταξύ άλλων ο Χάρης Παπαδάκης, τόνισε: «Εμφανίστηκα στα ρεθεμνιώτικα γράμματα το 2004 και το τελευταίο μου βιβλίο εκδόθηκε το 2014. Από μεράκι και μόνο από μια δεκαετία παρά το ότι δεν είχα χρόνο, λόγω του επαγγέλματός μου και επειδή ζω τη ζωή μου, δαπανώντας χρόνο και χρήματα, ερεύνησα, συγκέντρωσα στοιχεία, έγραψα και εξέδωσα με δαπάνες μου εννιά βιβλία, δηλαδή ένα βιβλίο σχεδόν το χρόνο. Κάθε πολίτης οφείλει να συνεισφέρει για την πρόοδο του τόπου του όπως μπορεί. Προσπάθησα να συμβάλλω σε αυτό διασώζοντας από τα βιβλία μου, ανιδιοτελώς και χωρίς καμία οικονομική βοήθεια, διασκορπισμένες και χαμένες πτυχές της ιστορίας. Προσπάθησα με απλά λόγια να παρουσιάσω ξεχασμένα κομμάτια της ιστορίας, να γράψω την αλήθεια για τις κοινωνικές ομάδες που ξεχάστηκαν, ώστε να μάθουμε να σεβόμαστε τους συνανθρώπους μας, ακόμα και αν ανήκουν σε περιθωριοποιημένες ομάδες.
Προσπάθησα μέσα από τα βιβλία μου, να μάθουμε να σεβόμαστε τα μνημεία του τόπου μας, άσχετα αν χτίστηκαν σε εποχές που είμαστε κάτω από την κατοχή διαφόρων κατακτητών, γιατί αποτελούν πολιτιστικά στοιχεία, έχουν χτιστεί με τις αγγαρείες των προγόνων μας και είναι παγκόσμια κληρονομιά.
Η εξάντληση όλων των βιβλίων, η πολυπληθής παρουσία σας στις παρουσιάσεις τους, η ανιδιοτελής παρουσίασή τους από εσάς και τα ΜΜΕ -που ευχαριστώ- μου έδωσε τη μεγαλύτερη τιμή που μπορούσα να πάρω από τον τόπο μου, την ηθική ικανοποίηση η οποία είναι και η επιβράβευση των προσπαθειών μου.
Συμπλήρωσα με το βιβλίο αυτό τον κύκλο των ερευνών μου. Πιστεύω ότι από δω και μπρος πρέπει μόνο να βοηθώ τους νέους που ήδη άρχισαν να συγγράφουν βιβλία για την ιστορία του τόπου μας. Η προσπάθειά μου στους «Διαφορετικούς» ήταν η συγκέντρωση υλικού για την ιστορία της ψυχικής υγείας. Προσπάθησα να παρουσιάσω τις ιστορίες των ξεχασμένων «σπουργιτιών του Ρεθύμνου». Κάθε διαφορετικό σπουργίτι έχει την δική του ιστορία. Ο σκοπός του βιβλίου μου δεν ήταν να τους υποτιμήσω. Εξ ανάγκης και μόνο αποσπασματικά σε παραπομπές η λέξη «τρέλα», αναφέρεται σε όλο το βιβλίο 3 φορές και η λέξη «τρελός» 4 φορές. Αντίθετα κατηγορήθηκα ότι τους ηρωποίησα, ότι αφιέρωσα το βιβλίο μου στον Λασπογιάννη το μέντορα των παιδικών μου χρόνων και όχι σε κάποιον συγγενή μου».
Στο τέλος της βιβλιοπαρουσίασης, το λόγο έδωσε ο συγγραφέας στον Γιώργο Φρυγανάκη, κείμενο του οποίου περιλαμβάνεται στον πρόλογο του βιβλίου. Στο σύντομο χαιρετισμό του κ. Γιώργος Φρυγανάκης μιλώντας για το βιβλίο ανέφερε: «Ένα βιβλίο δεν είναι μόνο το χαρτί, δεν είναι μόνο όσα ιστορούνται, όσα υπάρχουν στις σελίδες του -τα σημαίνοντα και τα σημαινόμενα- είναι και η ιστορία του, η ιστορία που γράφουν ως αντικείμενα ανάγνωσης. Το συγκεκριμένο βιβλίο γράφηκε σε μια πολύ δύσκολη περίοδο της ζωής του Χάρη Παπαδάκη, σε μια φάση ανάρρωσης από μια σοβαρή περιπέτεια υγείας, με όχι και τόσο αισιόδοξες ενδείξεις και προοπτικές άλλο εάν με τη νταραμαλντική οπτική του γωνία αντιμετώπιζε την αγωνιά, το φόβο και την ανασφάλεια με σαρκασμό ή καλυτέρα με ένα αυτοσαρκασμό. Το βιβλίο αυτό αποτέλεσε για τον Χάρη ένα ψυχοθεραπευτικό αντίδοτο -όχι φτηνό οικονομικά -και θα θελα να τονίσω ότι το βιβλίο αυτό λειτούργησε περισσότερο σαν ένα δεκανίκι και σαν νίκη, που του έδωσε τελικά τη νίκη».
Τη βιβλιοπαρουσίαση συντόνιζε η Δέσποινα Αγγελιδάκη-Πετσαγγουράκη, εκπαιδευτικός, ενώ η ομάδα «Τοξοκρόταλοι», στην οποία μέλος είναι ο Χάρης Παπαδάκης, προσέφερε ένα κέρασμα σε όσους παρακολούθησαν τη βιβλιοπαρουσίαση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου