ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗ- ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΡΒΗΣ

Η Μονή Αγίου Αντωνίου Άρβης είναι καρφωμένη στην πλαγιά του βουνού και δίπλα στην έξοδο του φαραγγιού της Άρβης σε μια τοποθεσία με πανοραμική θέα προς τη θάλασσα. ( Τα μετέωρα της Κρήτης όπως αρέσει να το αποκαλούν οι ντόπιοι)

Πιστεύεται ότι η Μονή αρχικά χτίστηκε (το 1880 από τον μοναχό Αρτέμιο Νοδαράκη) πάνω στα ερείπια του Ναού του Αρβίου Δία, αλλά αργότερα μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση λόγω των ελών (?) που υπήρχαν εκεί.

Η μαύρη σελίδα..

Πριν τα πέτρινα σκαλοπάτια που οδηγούν στο Ναό του Αγίου Αντωνίου και τα κελιά υπάρχει ο παλαιός Βυζαντινός ναός του Αγίου Αντωνίου.

(Για άγνωστους λόγους είναι εγκαταλειμμένος , στο εσωτερικό δεν υπάρχουν εικόνες- ένα παλιό σαμάρι γαιδάρου υπήρχε όταν τον επισκέφτηκα - και ο μοναδικός μοναχός σήμερα της μονής, ο Κύριλλος, μου είπε ότι είναι ναός ειδωλολατρικός!!)

Σ΄ αυτόν τον παλιό ναό γράφτηκε ακόμα μια μαύρη σελίδα το 1943.

Ανήμερα του Σταυρού, 14 του Σεπτέμβρη, οι Γερμανοί κατακτητές, χωρίς οίκτο, χωρίς ντροπή, χωρίς αιτία , αφαίρεσαν τη ζωή από το Μοναχό Κύριλλο Συναδινάκη (κατά κόσμο Κωνσταντίνο από το Αμαριανό Πεδιάδος) και από ένα λαϊκό , εργάτη της Μονής, το Μανόλη Παξιμαδάκη (με καταγωγή από τα Καστελλιανά αλλά έμενε αφού παντρεύτηκε στον Άγιο Βασίλειο Βιάννου)

Στη συνέχεια οι « πολιτισμένοι Γερμανοί», λεηλάτησαν το μοναστήρι, έκαψαν τις εικόνες , σύλησαν τα ιερά σκεύη και έβαλαν φωτιά στα κελιά των Μοναχών.

Ο Μοναχός Κύριλλος Συναδινάκης, είναι θαμμένος πίσω από το ιερό του παλαιού ναού από το συγχωριανό του χωροφύλακα (υπηρετούσε στη Βιάννο) Δετοράκη Μιχάλη.

«…η Μονή αύτη κατά τον χρόνον της κατοχής υπήρξε το κρησφύγετο των καταδιωκομένων υπό των γεραμοϊταλών και ο τόπος συγκεντρώσεως όλων των επιτροπών της επαρχίας Βιάννου, προς λήψιν διαφόρων αποφάσεων. Το τοιούτο αντελήφθησαν οι Ιταλοί δι ο και ήρχοντο συχνότατα κατά πεντηκοντάδας και εκατοντάδας, περικύκλωνον την Μονήν και ηπείλουν τους Μοναχούς, ότι θα τους ετυφέκιζον, εάν δεν κατέδιδον τους προστατευομένους των επαναστάτας και Άγγλους, και εις το τέλος απήρχοντο, αποκομίζοντες ικανάς ποσότητας από την κινητήν περιουσίαν της Μονής, ουχί σπανίως ρίπτοντες και χειροβομβίδας τινάς εντός αυτής προς εκφοβισμόν των εν αυτή.

Βραδύτερον μάλιστα εφόνευσαν και τον Ιερομόναχον Κύριλλον Συναδινάκην εξ Αμαριανού Πεδιάδος, ως και τον εργάτην της Μονής Παξιμαδάκην εξ Αγίου Βασιλείου Βιάννου.

Οι διαδεχθέντες δε κατόπιν τους Ιταλούς τούτους Γερμανοί απεδείχθησαν φυσικώ τω λόγω χειρότεροι. Πολλάκις δε ετέθησαν τα πιστόλια αυτών εις τους κροτάφους των Μοναχών δια να υποδείξουν τα λημέρια των επαναστατών, και όμως ουδέποτε ούτοι εδείλιασαν, αλλά πάντοτε εξεπλήρωνον ευόρκως και ανδροπρεπώς τα προς την πατρίδα των καθήκοντα…»

(Στέφανου Μυλωνάκη, Ο Επίσκοπος Κυδωνίας και Αποκορώνου Αγαθάγγελος Ξηρουχάκης, Χανιά 1948, σελ. 472)

Η Μπανάνα της Άρβης

Η Μονή έγινε η αιτία να διαδοθεί η Μπανανοκαλλιέργεια .

Ένας καλόγερος της Μονής επισκέφτηκε τη Μονή Σινά ( ή την Αίγυπτο).

Επιστρέφοντας έφερε μαζί του ένα φυτό .

Το φύτεψε στη Μονή , ευδοκίμησε και για πολλά χρόνια αποτελεί πηγή πλούτου για την περιοχή της Άρβης.

Όπως μου διηγήθηκε ο Μανόλης Τσαγκαράκης από την Άρβη , (έμπορος μπανάνας από το 1955), Περίπου το 1927, ένας καλόγηρος της Μονής δοκίμασε μια μπανάνα. Για κάποιο άλλο λόγο αρρώστησε και πίστεψαν ότι αιτία είναι αυτό το παράξενο φρούτο. Είχαν αποφασίσει να τις ξεπατώσουν. Τυχαία ο Ηρακλειώτης έμπορος Παπαϊωάννου, βρέθηκε εκεί, είδε τις μπανάνες με έκπληξη , διαπραγματεύτηκε με τους Μοναχούς και άρχισε δειλά δειλά το εμπόριο της. Στην αρχή τις καλλιεργούσαν οι κάτοικοι στις άκριες των ελιών και των αμπελιών. Μετά το 1947 άρχισε συστηματικά η καλλιέργεια και το εμπόριο της μπανάνας.

H λειτουργία της Μονής

Με τη δημοσίευση του καταστατικού Νόμου της Εκκλησίας της Κρήτης,

η Μονή Άρβης λειτούργησε με το κοινοβιακό σύστημα από το 1900, επί ηγουμενίας Γεδεών Μαρθαλαμάκη και σε μια προσπάθεια να δημιουργηθούν μόνο μεγάλα μοναστήρια στην περιοχή του. Δεν είναι γνωστό για πόσα χρόνια λειτούργησε ως Κοινόβιο.

Σήμερα υπάρχει μόνο ένας καλόγηρος ο Κύριλλος.

Τα Αγιοκωνσταντινάτα

Ο σημερινός μοναχός Κύριλλος διηγείται: Ήταν πλούσιο το μοναστήρι. Όταν το έφτιαχναν , έσκασε ένα φουρνέλο και βρεθήκανε πολλά χρυσά , Αγιοκωνσαντινάτα. Λένε πως είχε στο κελί σε μια τρύπα ο καλόγερος που σκότωσαν οι Γερμανοί. Αυτοί τα πήραν..»

Το σίγουρο είναι ότι οι παλιές δόξες πέρασαν…

17 Ιανουαρίου , του Αγίου Αντωνίου, γίνεται πανηγύρι.