ΘΡΑΨΑΝΟ - ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Το Θραψανό είναι κωμόπολη του Νομού Ηρακλείου Κρήτης, στην επαρχία Πεδιάδας, έδρα του Δήμου Θραψανού και ομώνυμου Δημοτικού διαμερίσματος. Η θέση του είναι περί τα 30 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Ηρακλείου. Κατά την απογραφή του 2001 βρέθηκε να έχει 1.424 κατοίκους.

Το Θραψανό αποτελεί το μητροπολιτικό κέντρο της αγγειοπλαστικής στην Κρήτη και ένα από τα δύο-τρία σ' ολόκληρη την Ελλάδα.Οι περισσότεροι από τους κατοίκους είναι αγγειοπλάστες, κληρονομικό επάγγελμα, διδασκόμενο από τους γονείς στα τέκνα. Εκτός από την αγγειοπλαστική, οι Θραψανιώτες ασχολούνται και με τη γεωργία (αμπέλια, ελιές) και λιγότερο με την κτηνοτροφία.

Το όνομα του χωριού σύμφωνα με μία εκδοχή προήλθε από τα θράψαλα, τα όστρακα δηλαδή των σπασμένων αγγείων που αφθονούν γύρω από τα καμίνια.Εξάλλου, η ονομασία που είχε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν Τζομλεκτζή Κιόι (=χωριό αγγειοπλαστών), με 206 χαράτσα.

Ο Θραψανιώτης ταυτίζεται με τον αγγειοπλάστη, όπως πιστοποιεί και το δίστιχο, το οποίο τραγουδούσαν παλαιότερα οι κοπέλες, που μετέφεραν νερό σε μακρινές αποστάσεις: Διάλε τσ' αποθαμένους του, του παλιοθραψανιώτη που κάνει τα σταμνιά βαριά και καταλεί τη νιότη.

Η αρχαιότερη γραπτή αναφορά στο χωριό είναι σε έγγραφα του Δουκικού Αρχείου του Χάντακα, Trapsiano και Thrapsiano το 1379.

Στην ενετική απογραφή του Καστροφύλακατο Θραψανό αναφέρεται ως Trapsano , με 468 κατοίκους.

Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται με τη σημερινή του ονομασία και τότε υπαγόταν στο δήμο Καστελίου. Είχε 854 Χριστιανούς κατοίκους. Αργότερα γράφεται και με αρσενικό: ο Θραψανός (το 1920), όπως και με απλή γενική (Θραψανών).

Το Δημοτικό σχολείο του, ιδρυθέν το 1870 είναι ένα από τα παλιότερα σχολεία στο νομό Ηρακλείου

Εξάλλου, στο Θραψανό, εκτός από Δημοτικό σχολείο υπάρχει μονοθέσιο^[νηπιαγωγείο και Γυμνάσιο, περιφερειακό ιατρείο, ΚΕΠ και ανθοκομικός συνεταιρισμός.

Υπάρχουν 13 συνολικά ναοί, με κυριότερους αυτούς της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα και της Κοίμησης της Θεοτόκου.