Επίσκεψη στο χωριό Δαμάστα

Η Δαμάστα είναι χωριό και πρώην κοινότητα της επαρχίας Μαλεβιζίου του νομού Ηρακλείου με 305 κατοίκους (με βάση την πληθυσμιακή απογραφή του 2001). Η θέση του είναι στο 27ο χλμ. της κεντρικής αρτηρίας προς Ρέθυμνο. Είναι κτισμένη αμφιθεατρικά στις βόρειες πλαγιές του υψώματος Κοίτη (υψ. 729 μ.) στο ορεινό συγκρότημα του Ψηλορείτη. 

Σήμερα αποτελεί την έδρα του ομώνυμου Δημοτικού Διαμερίσματος του Δήμου Μαλεβιζίου Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και τη μελισσοκομία. Εκτός από μέλι παράγονται και κτηνοτροφικά προϊόντα. Ονομαστά είναι και τα καρπούζια της Δαμάστας. Στα δυτικά του χωριού βρίσκεται ο Κάμπος, εύφορη περιοχή, όπου παράγονται επιτραπέζια σταφύλια, σταφίδα και κηπευτικά. 

Το χωριό υδρεύεται από πηγή που βρίσκεται στη θέση Πλατάνι του υψώματος Βασιλικό. Στον οικισμό λειτουργούν Δημοτικό Σχολείο και νηπιαγωγείο, ενώ δραστηριοποιείται πολιτιστικός σύλλογος και ο Αθλητικός Όμιλος Δαμάστας, ο οποίος αγωνίζεται στο τοπικό πρωτάθλημα στην Γ΄ ερασιτεχνική κατηγορία. Υπάρχει επίσης γήπεδο ποδοσφαίρου, χωρητικότητας 300 ατόμων. Στο ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα υπάγεται και ο ακατοίκητος σχεδόν οικισμός Αστρινό, με 2 κατοίκους το 2001.

Η ονομασία προέρχεται, κατά τον ιστορικό Νικόλαο Πλάτωνα από το Δα Μα= Μήτηρ Γη. Η Μητέρα Γη ήταν προελληνική θεότητα.
Το 1583 στην απογραφή του Καστροφύλακ ]αναφέρεται Damasta με 338 κατοίκους. Κατά την Ενετοκρατία υπαγόταν στην επαρχία Μυλοποτάμου. Το 1881 δεν υπήρχαν Τούρκοι στο χωριό, σύμφωνα με την τότε απογραφή (αριθμούσε 222 Χριστιανούς).
Την περίοδο της Ναζιστικής Κατοχής, οι κάτοικοι οργάνωσαν την Εθνική Αντίσταση. Για το λόγο αυτό η Δαμάστα καταστράφηκε από τους Γερμανούς και 37 της κάτοικοι εκτελέστηκαν στη θέση Κερατίδι. Εκεί βρίσκεται το μνημείο με τα ονόματα των εκτελεσθέντων από τους Γερμανούς κατά τη ναζιστική Κατοχή.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ