ΜΑΝΟΛΗΣ ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ
Διευθυντής Αγροτικού Συνεταιρισμού
Η πορεία του Συνεταιρισμού Αρχανών
από την ίδρυση του μέχρι τις μέρες μας
από την ίδρυση του μέχρι τις μέρες μας
Ανακοίνωση στο Συνέδριο
Αρχάνες – 20ος αιώνας
στις Αρχάνες, 12-5-2001
Βρίσκομαι σήμερα εδώ, ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση της αξιότιμης κυρίας Ελένης Δουνδουλάκη, παλιάς μου δασκάλας και μέλος της οργανωτικής επιτροπής του Συνεδρίου με θέμα Αρχάνες 20ος: αιώνας, στο οποίο συμμετέχω με την παρούσα ανακοίνωση. Εξαρχής γνώριζα πόσο δύσκολο είναι, σήμερα, να μιλήσει κάποιος για έναν τόσο μεγάλο Συνεταιρισμό, μια τόσο μεγάλη και πετυχημένη προσπάθεια των Αρχανιωτών, καταξιωμένη σε όλη την Ελλάδα, μιας και ο Συνεταιρισμός Αρχανών είναι ο μεγαλύτερος πρωτοβάθμιος συνεταιρισμός στη χώρα μας.
Θα προσπαθήσω να δώσω κάποια στοιχεία για το τι είναι Συνεργατισμός, γενικά, τι είναι Συνεταιρισμός, την ανάγκη που δημιουργήθηκαν τα σχήματα αυτά και -συνεχίζοντας- θα αναφερθώ στην πορεία του Συνεταιρισμού μας, από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα. Θα αναφερθώ ακόμη στο τι κατάφερε να δημιουργήσει και να προσφέρει ο Συνεταιρισμός μας, στην πορεία του μέχρι σήμερα, σε συσχετισμό με το εξωτερικό περιβάλλον (πολιτεία), δίνοντας έμφαση σε κάποια συγκεκριμένη περίοδο και την οικονομική σημασία της περιόδου εκείνης. Τελειώνοντας, θα αναφερθώ περισσότερο αναλυτικά στη σημερινή του θέση και στις προοπτικές που υπάρχουν για το μέλλον, σε συνδυασμό με τα νέα δεδομένα.
Στην πολύ μεγάλη βιβλιογραφία που υπάρχει σχετικά με το θέμα συνεταιριστικό κίνημα και τις οργανώσεις του, τους Συνεταιρισμούς, δύσκολα βρίσκει κανείς ένα ορισμό ακριβή, που να συμπεριλαμβάνει αυτό που εννοούμε με τις λέξεις: Συνεργασία – Συνεταιρισμός. Η συνεργασία είναι η έκφραση μιας μορφής εσωτερικής ανθρώπινης δυνατής δράσης και εμφανίζεται ταυτόχρονα με την εμφάνιση της εργασίας. Η διαμόρφωση της εργασίας, γράφει ο Ένγκελς, συντελούσε αναγκαστικά στο να φέρει τα μέλη μιας κοινωνίας πιο κοντά, πληθαίνοντας τις περιπτώσεις αμοιβαίας υποστήριξης, κοινής συνεργασίας, και ξεκαθάριζε στη συνείδηση όλων τη χρησιμότητα αυτής της συνεργασίας για τον καθένα. Η συνεργασία υφίσταται σε όλα τα στάδια της εξέλιξης της ανθρώπινης κοινωνίας, σ’ όλους τους τομείς της ανθρώπινης δράσης, με διάφορες μορφές που μπορούν να αλλάζουν στις διάφορες βαθμίδες της κοινωνικής και οικονομικής εξέλιξης της ανθρώπινης κοινωνίας.
0 Συνεταιρισμός είναι μια ομάδα περισσότερων ανθρώπων που συνενώνονται ελεύθερα για να κινητοποιήσουν και να συντονίσουν τις δραστηριότητές τους για ένα ή περισσότερους σκοπούς. Κύριος σκοπός είναι η βελτίωση της οικονομικής κατάστασης των μελών του, με διάφορες δραστηριότητες που αναφέρονται στο καταστατικό του. Βέβαια, πέρα των παραπάνω, ο Συνεταιρισμός είναι -ή θα πρέπει να είναι- και μια κοινωνική οργάνωση με περισσότερες λειτουργίες και πιο πλατύ περιεχόμενο από μια καθαρά οικονομική οργάνωση.
Συνεταιρισμοί, ως οικονομικές μονάδες, εμφανίζονται μαζί και παράλληλα με την ανάπτυξη των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής και, ακριβώς, σαν μια οργάνωση υπεράσπισης των οικονομικών συμφερόντων των μελών τους ενάντια στην εκμετάλλευση των ισχυρών καπιταλιστών. Στην περιοχή μας, στις Αρχάνες, στις αρχές του 20ου αιώνα, έχει αρχίσει να απασχολεί τους Αρχανιώτες το θέμα: Συνεργασία – Συνεταιρισμός ή, εν πάση περιπτώσει, η συνένωση κάποιων δυνάμεων για μια πιο επιτυχή έκβαση των στόχων τους, που ήταν η πώληση των προϊόντων, κυρίως των κρασιών, και η βελτίωση της οικονομικής τους θέσης.
Εμφανίζονται λοιπόν από το 1904, με τα υπ’ αριθμ. 8789/06-12-1904 και 8829/26-12-1904 συμβόλαια, οπότε ιδρύεται το Σωματείον Πωλήσεως Οίνου Αρχανών, του οποίου το καταστατικό δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κρητικής Πολιτείας στις 1-06-1905 με το διάταγμα αρ.114. Το σωματείο αυτό είχε 85 ιδρυτικά μέλη. Ακολουθούν διάφορα άλλα σωματεία, συνδικάτα (1912-13) και φτάνουμε στο 1922 με την ίδρυση του Γεωργικού και Πιστωτικού Συνεταιρισμού Αρχανών, που είχε 78 ιδρυτικά μέλη. Το 1931 ιδρύεται ο Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Αρχανών, με 57 ιδρυτικά μέλη τότε, ο οποίος κατασκευάζει για πρώτη φορά οινοδεξαμενές σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε ως δωρεά από την Ενορία Αρχανών. Το 1933 έχουμε τον Συνεταιρισμό Πώλησης Σταφυλιών Αρχανών, με 18 μέλη, που συγχωνεύεται και, πλέον, το 1934 αρχίζει η λειτουργία του Συνεταιρισμού Αρχανών με τη σημερινή του μορφή. Φαίνεται λοιπόν πως οι Αρχάνες πρωτοπορούν στην ίδρυση Συνεταιρισμών στην Κρήτη. Αργότερα, ακολουθούν και άλλες περιοχές, όπως η Γεωργιούπολη (1906) και το Ηράκλειο (1908).
Από την ίδρυσή του, ο Συνεταιρισμός Αρχανών ξεκίνησε δυναμικά και οι στόχοι του ήταν: 1) Να αυξηθεί η αγοραστική δύναμη των μελών του. 2) Να καταστήσει γνωστά στην Ελλάδα και στο εξωτερικό τα προϊόντα που παρήγαγαν τα μέλη του. 3) Να βοηθήσει στην οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ανάπτυξη της περιοχής. Είναι γεγονός πως κατάφερε να υλοποιήσει τους στόχους του σε αξιοζήλευτο υψηλό ποσοστό. Κατάφερε να εξασφαλίσει την πώληση των προϊόντων του στην Ελλάδα και το εξωτερικό, κάνοντας παράλληλα το όνομα των Αρχανών γνωστό παντού.
Άρχισε λοιπόν η πρώτη εξαγωγή σταφυλιών για την Αίγυπτο και, αργότερα, στα κράτη της Ευρώπης (Γερμανία, Αγγλία, Ολλανδία) και κρασιών (Ελβετία, Ιταλία και αλλού). Παράλληλα, ο Συνεταιρισμός Αρχανών άρχισε να αναπτύσσεται και να πραγματοποιεί επενδύσεις (σε πάγια οικόπεδα, κτήρια, μηχανήματα, αυτοκίνητα) εξασφαλίζοντας, κατά κάποιον τρόπο, τη διαχείριση των προϊόντων από το στάδιο της παραγωγής τους μέχρι και την πώλησή τους. Τα φημισμένα, πλέον, κρασιά της περιοχής μας και τα επιτραπέζια ροζακιά σταφύλια, με την επωνυμία του Συνεταιρισμού Αρχανών, κατακτούν ολοένα και περισσότερο τις αγορές της Ευρώπης.
Η προσπάθεια για βελτίωση και αύξηση της παραγωγής των γνωστών πλέον προϊόντων είναι απαραίτητη και ξεκινά παράλληλα με την προσπάθεια του ελληνικού κράτους για την ανάπτυξη της εθνικής μας οικονομίας. Καλλιεργούνται περισσότερα στρέμματα, φυτεύονται νέα αμπέλια και κρεβατίνες, αυξάνοντας τις ανάγκες για αποθηκευτικούς χώρους. Φτάνουμε λοιπόν στα μέσα της δεκαετίας του 1970 και οι Αρχάνες με τον Συνεταιρισμό τους έχουν τις παρακάτω παραγωγές και, αντίστοιχα, τις απαραίτητες εγκαταστάσεις για αποθήκευση και συσκευασία της παραγωγής, οι οποίες βρίσκονται ακόμη σε καλή κατάσταση, μετά από κάποιες παρεμβάσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια.
Παραγόμενα προϊόντα: Σταφίδα (μέση ετήσια παραγωγή) 4.000-5.000 τόνους. Κρασί (μέση ετήσια παραγωγή) 9.000-10.000 τόνους. Επιτραπέζια ροζακιά σταφύλια 4.000-5.000 τόνους. Λάδι 400 τόνους.
Εγκαταστάσεις: Σε μια ιδιόκτητη έκταση 60 περίπου στρεμμάτων είναι κτισμένα όλα τα κτήρια, οι αποθηκευτικοί χώροι και εγκατεστημένα μηχανήματα. 0 Συνεταιρισμός Αρχανών διαθέτει επίσης ιδιόκτητο αμπελώνα έκτασης 20 στρεμμάτων.
Κτήρια: Οι διοικητικές υπηρεσίες στεγάζονται στο κέντρο των Αρχανών, σε διώροφο κτήριο 800 περίπου τ.μ. Εντός του οικισμού στεγάζονται, επίσης, το Οινοποιείο και το Εμφιαλωτήριο σε στεγασμένο χώρο περίπου 2.500τ.μ., καθώς και στεγασμένοι αποθηκευτικοί χώροι έκτασης 2.000 τ.μ. περίπου. Ακόμη υπάρχουν 193 δεξαμενές χωρητικότητας 13.000 τόνων, από τις οποίες οι 4.000 στεγασμένοι. Στην είσοδο των Αρχανών βρίσκεται το Συσκευαστήριο νωπών σταφυλιών, έκτασης περίπου 4.500 τ.μ., και οι σταφιδαποθήκες, έκτασης 5.000 τ.μ.
Μηχανήματα:
Οινοποιείο. Αυτοτελές συγκρότημα ζύγισης, παραλαβής σταφυλιών, με 6 σταφυλοδόχους ηλεκτρονικής ζύγισης, 6 πιεστήρια και συγκρότημα ψύξης γλεύκους, συνολικής δυναμικότητας 600 τόνων ανά οκτάωρο. Πρόκειται για μια επένδυση ύψους 300.000.000 δρχ., που έγινε το 1984 και αντικατέστησε τον τρόπο παραλαβής και οινοποίησης που υπήρχε παλαιότερα, παρέχοντας τη δυνατότητα για αναβάθμιση της ποιότητας, που σήμερα είναι απαραίτητη.
Εμφιαλωτήριο. Για την εμφιάλωση του κρασιού, ο Συνεταιρισμός Αρχανών διαθέτει Εμφιαλωτήριο δυναμικότητας 8.000 φιαλών ανά οκτάωρο, με αποθηκευτικούς χώρους διακίνησης εμφιαλωμένων κρασιών, έκτασης 2.000 τ.μ. Το Εμφιαλωτήριο λειτούργησε για πρώτη φορά το 1982 και ήδη πέρυσι (2000) αντικαταστάθηκε η γραμμή παραγωγής με νέα σύγχρονη μονάδα, μια επένδυση ύψους 45.000.000 δρχ.
Ο Συνεταιρισμός Αρχανών διαθέτει Συσκευαστήριο επιτραπέζιων σταφυλιών, δυναμικότητας 80 τόνων ανά οκτάωρο, καθώς επίσης και συγκρότημα ψύξης και πρόψυξης χωρητικότητας 200 τόνων. Το 2000 εκσυγχρονίστηκε με κάποιες βελτιώσεις κτηρίων, όπως και με κατασκευή θαλάμου ταχείας πρόψυξης, δυναμικότητας 20 τόνων ανά τετράωρο. Μια επένδυση ύψους 40.000.000 δρχ., επιβεβλημένη προκειμένου να καλύψει τις σημερινές ανάγκες.
Διαθέτει επίσης δύο στεγασμένες μονάδες επεξεργασίας ελαιοκάρπου, καθώς και ελαιοδεξαμενές χωρητικότητας 500 τόνων, από τις οποίες είναι στεγασμένοι 200 τόνοι. Κι εδώ υπάρχει μελέτη, από το 2001, για μεταφορά και εκσυγχρονισμό των ελαιουργείων και, παράλληλα, πρόβλεψη για την εγκατάσταση μιας μικρής μονάδας τυποποίησης ελαιολάδου. Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, εκτιμάται ότι η συγκεκριμένη επένδυση θα υπερβεί τα 300.000.000 δρχ. και θα υλοποιηθεί, πιστεύουμε όλοι, εντός του 2001 ή το πρώτο εξάμηνο του 2002 από το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο και ίδια συμμετοχή.
Τέλος, ο Συνεταιρισμός Αρχανών, διευρύνοντας τον ρόλο του, συμμετέχει σε διάφορες οργανώσεις και εταιρείες, όπως: ΕΑΣ Ηρακλείου, Σουλτένωση, Μινωικές Γραμμές, Αγροτική Ασφαλιστική κ.ά., από τις οποίες έχει αποκτήσει και υπεραξίες αρκετά υψηλές.
Παράλληλα με τις παραπάνω δραστηριότητες που αφορούν τα παραγόμενα προϊόντα, ο Συνεταιρισμός Αρχανών προσπάθησε να παρέμβει και στις λεγάμενες εισροές στον αγροτικό τομέα. Έτσι, λειτουργώντας με μια κάποια μορφή κάθετης και οριζόντιας οργάνωσης, ασχολήθηκε και με προμηθευτικές, πιστωτικές, τραπεζικές, ασφαλιστικές εργασίες, παρέχοντας υπηρεσίες που συμπληρώνουν μια ολόκληρη γκάμα πιθανών αναγκών των μελών του.
Ίσως εδώ θα πρέπει να πούμε ότι όλ’ αυτά έγιναν με τη βοήθεια και την παρότρυνση της ίδιας της πολιτείας, του ίδιου του κράτους που, γνωρίζοντας ότι είμαστε μια αγροτική χώρα, κατά την περίοδο τού εγχειρήματος της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και μη υπαρχόντων άλλων σχημάτων, έδωσε κίνητρα στους Συνεταιρισμούς προκειμένου να βοηθήσουν την ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας, που θα συντελούσε στη γενικότερη ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.
Παράλληλα με αυτό, δόθηκε έμφαση και στην αναδιανομή του εισοδήματος, που ήταν απαραίτητη, μεταφέροντας πόρους από άλλους τομείς της οικονομίας στον αγροτικό τομέα, με τη μορφή διάφορων επιδοτήσεων ή χορηγούμενων δανείων, χωρίς άμεση είσπραξή τους, επιστροφή τους. Πρόκειται για τον κοινωνικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ένας συνεταιρισμός.
Η μεγάλη ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας, αυτών των χρόνων, παρέσυρε αρκετά πάνω και την ανάπτυξη της υπαίθρου, με αποτέλεσμα να γίνουν πολλές επενδύσεις από τους αγρότες και, λειτουργώντας πολλαπλασιαστικά τα φαινόμενα αυτά, δημιούργησαν μια περίοδο για την οποία αισθανόμαστε όλοι πολύ ωραία και περήφανοι. Ο Συνεταιρισμός Αρχανών στο διάστημα αυτό, πιστεύω ότι γνώρισε τις μεγαλύτερες δόξες του. Είχε γίνει, πραγματικά, η τσέπη κάθε Αρχανιώτη συνεταίρου, ο οποίος αισθανόταν τη σιγουριά για το σήμερα αλλά και για το αύριο.
Δυστυχώς όμως όλα αυτά, επειδή ακριβώς είχαν γίνει από πρόθεση για ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας, που είχε ως συνέπεια την ανάπτυξη της εθνικής μας οικονομίας, είχαν και ημερομηνία λήξης. Οι Συνεταιρισμοί και οι παραγωγοί συνήθισαν στις επιδοτήσεις και τις πωλήσεις, έστω και χωρίς κέρδος, των παραγόμενων προϊόντων. Ακόμη, όλοι συνήθισαν στις χρηματοδοτήσεις, χωρίς πρόβλεψη για την αποπληρωμή τους στην Αγροτική Τράπεζα Ελλάδος. Έτσι φτάνουμε στην τελευταία πενταετία, κατά την οποία η πολιτική στον αγροτικό τομέα αλλάζει, μπαίνουν ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια σε κάθε πράξη φυσικού ή νομικού προσώπου και, πλέον, το κράτος χρηματοδοτεί μόνο επιχειρήσεις απ’ όπου θα είναι βέβαιο ότι μπορούν να επιστραφούν τα χρήματα που δανείζονται.
Ο Συνεταιρισμός Αρχανών, μοιραία, δεν μπορεί να αποφύγει όλες αυτές τις αλλαγές που συμβαίνουν στο εξωτερικό του περιβάλλον. Προσπαθεί να κρατηθεί και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες, για να μπορέσει ξανά να αποτελέσει την ελπίδα και τη δύναμη των Αρχανιωτών. Τελευταία κατάφερε και ρύθμισε γνωστά σε όλους μας χρέη, ύψους επτά δισεκατομμυρίων περίπου, που είχαν δημιουργηθεί από χρηματοδοτήσεις, επενδύσεις και τόκους καθυστέρησης των κεφαλαίων, σύμφωνα με τον κοινωνικό ρόλο που αναγνώρισε η πολιτεία στους Συνεταιρισμούς. Ήδη έχουν πληρωθεί οι τρεις από τις δέκα δόσεις της οριστικής πλέον ρύθμισης. Επίσης, οι χρηματοδοτήσεις των τελευταίων χρόνων για τις πληρωμές των παραγωγών εξοφλούνται κανονικά, χωρίς να δημιουργούνται πλέον άλλα ανοίγματα.
Σε επτά χρόνια ακόμη, θα μπορούμε να πούμε, για πρώτη φορά, ότι όλη η περιουσία του Συνεταιρισμού Αρχανών, η οποία σήμερα αποτιμάται στο ποσό του ενάμιση δισεκατομμυρίου δραχμών, αν και η πραγματική της αξία είναι μεγαλύτερη, θα ανήκει πλέον στα μέλη του, δηλαδή στους Αρχανιώτες. Είναι πολύ δύσκολο να γίνει αυτή η αλλαγή σήμερα, ύστερα από τα καλά, φαινομενικά, χρόνια που πέρασαν. Είναι όμως αναγκαία, για να μην υποθηκεύσουμε το μέλλον των νέων αγροτών της περιοχής μας και όλων μας που απασχολούμαστε με την γεωργία.
Ο μεγάλος ανταγωνισμός σήμερα, η διεθνοποίηση της αγοράς, οι νέες καταναλωτικές συνήθειες για καθαρά και απαλλαγμένα από επικίνδυνες ουσίες και υπολείμματα προϊόντα, μας επιβάλουν -όσο ποτέ άλλοτε- τη συσπείρωση και τη σωστή συνεργασία προς όφελος όλων. Κάποιες νέες μορφές οργάνωσης των παραγωγών σήμερα, όπως οι ομάδες παραγωγών, θα πρέπει να γνωρίζουμε όλοι ότι βασίζονται και πάλι στη συνεργασία και την ελεύθερη, ισότιμη συμμετοχή όλων για ένα κοινό στόχο που είναι πάντα ο ίδιος.
Σήμερα στην Ελλάδα συντελούνται μεγάλες αλλαγές στον αγροτικό τομέα, ξεφεύγουμε πια από τις οικογενειακής μορφής εκμεταλλεύσεις και πάμε σε εκμεταλλεύσεις σε επιχειρηματική βάση. Είναι κάποιες αλλαγές που, ενώ σε μας φαίνονται δύσκολες και πολλές φορές άδικες, στην Ευρώπη και αλλού έχουν γίνει πολύ νωρίτερα. Αναγκαστικά θα γίνουν και στη χώρα μας. Θα αναφέρω μερικά στοιχεία για να αντιληφθούμε το μέγεθος αυτών των αλλαγών που έγιναν στην Ευρώπη πριν είκοσι χρόνια.
Στη Γαλλία, από το 1974 και για μια δεκαετία, ένας στους τέσσερις αγρότες έχει αλλάξει επάγγελμα. Κάθε δύο ώρες, εφτά αγροτικές εκμεταλλεύσεις εκποιούνται. Κάθε χρόνο εγκαταλείπουν την καλλιέργεια της γης 160.000 άνθρωποι. Στο διάστημα των ετών 1975-80, ο αριθμός των αγροτικών εκμεταλλεύσεων μειώθηκε από 2.270.000 σε 1.100.000. Ο αριθμός των αγροτικών επιχειρήσεων ελαττώνεται κατά 3% τον χρόνο. Οι αγροτικές επιχειρήσεις μεγαλύτερες σε έκταση από 200 στρέμματα τείνουν να αυξάνονται τόσο σε αριθμό όσο και σε επιφάνεια. Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικών και Οικονομικών Μελετών.
Παρόμοιες συνθήκες επικρατούν και στη Γερμανία και στην Ιταλία, Ολλανδία, Δανία και Αμερική. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια στην Ευρωπαϊκή Ένωση ένα από τα βασικά μέτρα που λήφθηκαν για την αναδιάρθρωση της γεωργίας, είναι η δημιουργία μεγάλων βιώσιμων γεωργικών εκμεταλλεύσεων άνω των 200 στρεμμάτων. Για τον σκοπό αυτό εισήχθηκε ο θεσμός των εταιριών διευθέτησης του κτηματικού καθεστώτος και αγροτικής αποκατάστασης.
Οι αλλαγές αυτές, των οποίων η πραγματοποίηση είναι αναπόφευκτη, θα πρέπει να μας καθοδηγήσουν για την πορεία του Συνεταιρισμού μας στο μέλλον. Έτσι θα πρέπει να σκεφτόμαστε τη μείωση του κόστους παραγωγής πρώτης ύλης, που σημαίνει αύξηση του μέσου κλήρου και πλήρη μηχανοποίηση της παραγωγής. Επίσης, αναδιάρθρωση στις καλλιέργειες με στόχο την καλύτερη ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων και την ανταγωνιστικότητά τους. Προϊόντα με δυναμική παρουσία και ζήτηση στην αγορά θα πρέπει να παράγονται και παράλληλα να γίνεται η προώθηση των ήδη υπαρχόντων. Τέλος, επιβάλλονται νέοι τρόποι τυποποίησης, συσκευασίας, αλλά και εμπορίας των προϊόντων μας. Ίσως αυτά αποτελέσουν τη βάση για νέες επενδύσεις ικανές να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις των καιρών.
Προτείνουμε λοιπόν και θεωρούμε ‘απαραίτητο να γίνει αναδιάρθρωση των αμπελώνων για καλύτερη ποιότητα κρασιού. Εκσυγχρονισμός των ήδη υπαρχόντων οινοδεξαμενών, όπως και κατασκευή νέων ανοξείδωτων. Επίσης, πρέπει να γίνει εκσυγχρονισμός του Συσκευαστηρίου και κατασκευή νέων ψυκτικών θαλάμων χωρητικότητας τουλάχιστον 500 τόνων ακόμη. Έτσι θα μπορέσουμε να γνωρίσουμε και να κατακτήσουμε νέες αγορές, τις οποίες σήμερα δεν έχουμε, για διάθεση των προϊόντων μας σε καλύτερες τιμές.
Οι παραπάνω επενδύσεις, μαζί με την ήδη υπάρχουσα μελέτη για εκσυγχρονισμό των ελαιουργείων και τη δημιουργία μονάδας τυποποίησης ελαιολάδου, πιστεύω ότι θα δώσουν μία νέα ώθηση στον Συνεταιρισμό Αρχανών, ώστε να μπορέσει να συνεχίσει την πορεία του στα δύσκολα χρόνια που έρχονται. Τελειώνοντας, θεωρώ απαραίτητο να υπενθυμίσω ότι ο Συνεταιρισμός μας έχει διαδραματίσει μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση και στη σημερινή εικόνα που παρουσιάζουν οι Αρχάνες και οι Αρχανιώτες. Ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν, αν προσαρμοζόταν πάντα προς όφελος των παραγωγών μελών του, που ήταν και είναι όλοι Αρχανιώτες. Μπορεί να πει κανείς χωρίς φόβο πως, αν δεν ήταν στις Αρχάνες ο Συνεταιρισμός, πολλά πράγματα θα ήταν διαφορετικά σήμερα, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει πως δεν έγιναν και λάθη. Άλλωστε, λάθη δεν κάνουν μόνο όσοι δεν κάνουν τίποτα.
Ο Συνεταιρισμός Αρχανών όμως, έχει προσφέρει πολλά όλα αυτά τα χρόνια. Σήμερα αξίζει τον κόπο να αναλογιστούμε όλοι ότι, ίσως, να χρειάζεται μια νέα προσπάθεια συνεργασίας από μηδενική βάση. Μια νέα προσπάθεια που θα έχει στόχο την ανάπτυξη μέσα από τους καινούργιους κανόνες του παιχνιδιού, που διαμορφώνονται μέσα σ’ ένα διεθνές εμπόριο, σ’ ένα πολύ δυνατό ανταγωνισμό, σ’ έναν κόσμο με διαφορετικές καταναλωτικές ανάγκες και συνήθειες. Η σημερινή εποχή είναι εντελώς διαφορετική από εκείνη στην οποία έζησαν οι γονείς μας και οι παππούδες μας. Μήπως χρωστάμε σ’ αυτούς να πάμε ένα βήμα μπροστά; Πιστεύω πως ναι. Ο δρόμος ίσως είναι δύσκολος, αλλά η κληρονομιά μας είναι βαριά.
Το παραπάνω κείμενο αντλήθηκε από το βιβλίο: Μορφωτικός Σύλλογος Αρχανών. Οι Αρχάνες στον 20ο αιώνα. Όψεις και Απόψεις. Επετειακή έκδοση για τα 50 χρόνια από την ίδρυση του.
Αρχάνες Σεπτέμβριος 2008. Επιμέλεια έκδοση Βαγγέλης Ψαραδάκης.
Ευχαριστώ θερμά τον κύριο Νίκο Γ. Χριστινίκη ο οποίος είχε την ευγενή καλοσύνη να μου χαρίσει μεταξύ πολλών βιβλίων και αυτό εδώ.
