«Η ΖΩΗ ΜΟΥ Μ’ ΕΝΑΝ ΚΟΥΚΛΟΠΑΙΚΤΗ»
Γράφει η διευθύντρια του 11ου Δημοτικού Σχολείου Χανίων Μαρία Κληματσάκη*
Κατ’ αρχάς ας μου επιτρέψετε να ευχαριστήσω τον αγαπητό φίλο, τον εκδότη, τον συγγραφέα Χρήστο Τσαντή, για την τιμή που μου έκανε να με προσκαλέσει στην παρουσίαση του αξιόλογου αυτού βιβλίου της Ζωής Σκαλίδη. Έχω πει αρκετές φορές και θα το επαναλάβω και απόψε ότι ο άνθρωπος αυτός έχει συμβάλλει κατά πολύ στην αναβάθμιση της πολιτιστικής ταυτότητας του τόπου μας. Είναι τόσο απλός, ρομαντικός, σεμνός και ικανός και χαίρει εκτίμησης και εμπιστοσύνης όλων όσων έχουν συνεργαστεί μαζί του. Μου έφερε, λοιπόν, το βιβλίο και μου ζήτησε να το προλογίσω κατά την παρουσίασή του… λέγοντάς μου… «Είμαι βέβαιος ότι θα σου αρέσει και θα σε συγκινήσει!». Και είχε απόλυτο δίκιο…
Με την ιδιότητα της δασκάλας, θα κάνω μια μικρή εισαγωγή για την παιδαγωγική αξία του κουκλοθέατρου και θα τη συνδέσω με την ιστορία του βιβλίου «Η ΖΩΗ ΜΟΥ Μ’ ΕΝΑΝ ΚΟΥΚΛΟΠΑΙΧΤΗ»
Το παιδί καλείται να προσαρμοστεί σε έναν κόσμο ενηλίκων φτιαγμένο στα δικά τους μέτρα και μεγέθη. Η προσαρμογή αυτή είναι δύσκολη και απαιτητική ιδίως τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Το κουκλοθέατρο ανοίγει μπροστά στα μάτια του παιδιού – θεατή, έναν κόσμο δοσμένο σε απόλυτη αναλογία με την πραγματικότητα.
«Το κουκλοθέατρο μέσα από τις κούκλες και το παραμύθι δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να ζήσει την παιδική ηλικία της ανθρωπότητας» (Άλκηστις, από το βιβλίο «Κουκλοθέατρο σκιών»).
Το κουκλοθέατρο σαν θέαμα επίσης, προσφέρει στο παιδί ερεθίσματα που το εμπλουτίζουν ψυχικά συναισθηματικά, νοητικά, γνωστικά. Παρακολουθώντας μια παράσταση κουκλοθεάτρου ζει μέσα σε συναισθηματική ένταση τη μαγεία και το θαύμα. Το παιδί μεταφέρεται σε ένα φανταστικό χώρο, ξεφεύγει από την πραγματικότητα, συμμετέχει, ταυτίζεται, διασκεδάζει, παραδειγματίζεται από τη δράση της κούκλας. Μέσα από τα παθήματα τον ηρώων το κουκλοθέατρο δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να αφομοιώσει ηθικούς νόμους, κανόνες, κώδικες, αξίες απαγορεύσεις, ιδανικά ακόμα και τη δομή και λειτουργία της κοινωνίας στην οποία ζει. Το παιδί πολλές φορές, συμμετέχει στην παράσταση καθορίζοντας και αυτήν την εξέλιξη της ιστορίας, εξωτερικεύει συναισθήματα φόβου, χαράς, λύπης, έκπληξης, ενθουσιασμού. Το κουκλοθέατρο γίνεται ένας χώρος συνδιαλλαγής και επικοινωνίας. Η συγκίνηση είναι έντονη γιατί προκύπτει από τη γρήγορη εναλλαγή αντίθετων συναισθημάτων.
Το παραμύθι και ιδιαίτερα το λαϊκό που αποτελεί ένα ανεξάντλητο ρεπερτόριο για κουκλοθεατρικές παραστάσεις μεταφέρει χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ανθρώπινης εικόνας και παρουσιάζει συμβολισμούς ζωντανούς σε μια κοινωνία.
«Το να επικοινωνείς με σύμβολα δεν είναι λιγότερο σημαντικό από το να επικοινωνείς με λέξεις. Μερικές φορές είναι και ο μοναδικός τρόπος να επικοινωνήσεις με το παιδί», επισημαίνει ο Ροντάρι στη «Γραμματική της Φαντασίας».
Το παραμύθι για το παιδί είναι ο δικός του κόσμος, και γι’ αυτό ζει τόσο αληθινά τον κόσμο του κουκλοθεάτρου.
Διαβάζοντας τα λόγια της Ζωής Σκαλίδη στο οπισθόφυλλο του εξαίρετου βιβλίου της «Η ΖΩΗ ΜΟΥ Μ’ ΕΝΑΝ ΚΟΥΚΛΟΠΑΙΧΤΗ», θα ήθελα κι εγώ να τονίσω τη δυσκολία της τέχνης του κουκλοθέατρου στο δρόμο. Χωρίς αυλαία και σανίδι, χωρίς εφέ και σκηνικά, χωρίς προβολείς και ακριβά κοστούμια, ο καλλιτέχνης προσπαθεί να αγγίξει, με την τέχνη του, για λίγο τις ψυχές μας. Και είμαι βέβαιη ότι θα τα καταφέρει, αρκεί να του το επιτρέψουμε… και εστιάσουμε την προσοχή μας στην παράσταση!!
Λένε ότι με ένα λογοτεχνικό βιβλίο ταξιδεύεις… Εγώ πάντως με το συγκεκριμένο βιβλίο ταξίδεψα περισσότερο στον ευεργετικό κόσμο των ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ! Άγγιξε το βάθος της ψυχής μου, ξεσήκωσε βιώματα και αναμνήσεις από τα παιδικά μου χρόνια, ακόμη και η εικόνα του δικού μου παππού ορθώθηκε μπροστά μου και με κοίταζε με συμπάθεια και συμπόνια!
Γνώρισα τον παππού-πρότυπο, που καταφέρνει να εμπνέει, να καθοδηγεί τους γύρω του και να διδάσκει μέσα από το έργο του. Αρχές και διαχρονικές αξίες έκαναν αισθητή την παρουσία τους, σκιαγραφώντας την προσωπικότητα της συγγραφέας. Επικοινώνησα και εμπιστεύτηκα την κούκλα, τον Ξυλένιο, τον ήρωα του βιβλίου και μοιράστηκα τις ανησυχίες, τα προβλήματα ,την ευεργετική δύναμη της οικογένειας, την αξία της φιλίας, αλλά και τις επιτυχίες, τις μικρές χαρές της καθημερινότητάς του. Βίωσα την ενσυναίσθηση, τη συνύπαρξη και την αποδοχή σε όλο της το μεγαλείο… Κατάφερε να αγγίξει τις λεπτές χορδές της παιδικότητας που είναι η αθέατη πλευρά της προσωπικότητάς μου! Αφού όλα αυτά έζησα εγώ, μια ενήλικη, διαβάζοντας αυτό το καλογραμμένο βιβλίο, φανταστείτε τους παιδικούς αναγνώστες!
Είναι αναγκαιότητα που στηρίζεται στις βαθύτερες ψυχολογικές ανάγκες του παιδιού να ονειρεύεται, να παίρνει κουράγιο, να αισθάνεται αισιόδοξα. Φυσικά και τα πρόσωπα του έργου δε σημαίνει ότι είναι όλοι τέλειοι και άμεμπτοι χαρακτήρες. Αυτό, εξάλλου, το στοιχείο της σύγκρουσης του καλού και του κακού είναι που δημιουργεί δραματικότητα και συγκίνηση. Και αυτό το βιβλίο κρύβει μεγάλη δόση από αυτή!
Αγαπητή Ζωή , το βιβλίο αυτό θα λατρέψουν τα παιδιά και είναι πολύ όμορφο που το αφιερώνεις σε μια ζωντανή κούκλα, την κόρη σου Άννυ, που είμαι βέβαιη ότι θα είναι ΥΠΕΡΗΦΑΝΗ για τη μητέρα της!!
θα το αγαπήσουν λοιπόν οι μικροί αναγνώστες γιατί:
Τα παιδιά αισθάνονται με την κούκλα, έτσι που δεν μπορούν να αισθανθούν με τους μεγάλους. Αν πειθαρχούν περισσότερο στα μηνύματά της είναι γιατί οι δεσμοί μαζί της είναι εντελώς διαφορετικοί από τους δεσμούς με τους μεγάλους.
Τα παιδιά θαυμάζουν την κούκλα για τη μαγική της δύναμη να μιλά, να κινείται, για τα κατορθώματά της, για τη χάρη που έχει να δίνει τόση χαρά και συγκίνηση.
Τα παιδιά εμπιστεύονται την κούκλα γιατί δεν αισθάνονται απειλούμενα απ’ αυτήν που τα κάνει να γελούν και να χαίρονται.
Η κούκλα μπορεί να γίνει ταυτόχρονα πομπός και δέκτης πληροφοριών γιατί σαν λειτουργικό μέσο αποτελεί ενδιάμεσο φορέα συναισθημάτων και μηνυμάτων.
Και αφού θα το λατρέψουν τα παιδιά, θα το αγαπήσουν και οι μεγάλοι που κατά βάθος αισθάνονται παιδιά!
Όλοι θα θέλαμε έναν Ξυλένιο, να μας γοητεύσει, να μας ταξιδέψει και να μας αναδείξει την παιδικότητα που κρύβουμε μέσα μας σαν επτασφράγιστο μυστικό!
Καλοτάξιδο και καλοδιάβαστο να είναι, αγαπημένη μας συγγραφέα, και αυτό το δημιούργημά σου, όπως και τα προηγούμενα, τα οποία γράφονται με αυτή τη μοναδική και μαγική πένα σου που καταφέρνει πάντα να αγγίζει τις καρδιές μας.
Αν η βία γεννά μόνο βία.. κατά τα γραφόμενά σου, η Αγάπη, η Τρυφερότητα ,η Αισιοδοξία γεννά την ΕΛΠΙΔΑ ΓΙΑ EΝΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΑΥΡΙΟ, για μας και τα παιδιά μας!
Με εκτίμηση
Μαρία Κληματσάκη
* Η Μαρία Κληματσάκη μίλησε για το βιβλίο στην παρουσίαση που έγινε από τις Εκδόσεις Ραδάμανθυς στον Ιστιοπλοϊκό Όμιλο Χανίων
--------------------------------------
Η Ζωή Σκαλίδη γεννήθηκε στα Χανιά της Κρήτης. Σπούδασε Κοινωνική Λειτουργός στην Αθήνα. Είναι επίσης πτυχιούχος του τμήματος Σκηνοθεσίας Κινηματογράφου της Σχολής του Λυκούργου Σταυράκου. Ως Κοινωνική Λειτουργός εργάστηκε με παιδιά όλων των ηλικιών, φοιτητές, ενήλικες, άτομα με ιδιαίτερες ικανότητες, ηλικιωμένους και ψυχικά ασθενείς. Ως Σκηνοθέτης εργάστηκε σε ταινίες μικρού μήκους, σε τηλεοπτικές παραγωγές, σκηνοθέτησε θεατρικές παραστάσεις για παιδιά και ενήλικες σε θέατρα της Αθήνας, όπως, το «Ξύλο βγήκε από τον παράδεισο» του Αλέκου Σακελλάριου παρόντος του ίδιου, τον «Μορμόλη» του Ράινερ Χάχφελντ , την «Αλίκη στην χώρα των ψαριών» των Γ. Κατσαρού – Γ. Ξανθούλη, «Οι αρραβώνες, ο γάμος και το διαζύγιο του Καραγκιόζη» του Θανάση Σπυρόπουλου, το «Ανέβα στη στέγη να φάμε το σύννεφο» των Γ. Κατσαρού – Γ. Ξανθούλη, την «Ντενεκεδούπολη» του Γιάννη Μαρκόπουλου, τον «Μάγο με τα Χρώματα» των Γ. Κατσαρού – Γ. Ξανθούλη, την «Φρουτοπία» του Ευγένιου Τριβιζά.
Από το 1983 ως το 2004, εργάστηκε ως ανώτερο στέλεχος των κατασκηνώσεων του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και ειδικότερα ασχολήθηκε με την επινόηση προγραμμάτων σε παιδικές εξοχές του Υ.Υ.Π.Κ.Κ.Α στο ΠΙΚΠΑ Χανίων Κρήτης, στο ΠΙΚΠΑ Καστελλίου Χανίων Κρήτης, στην Π.Ε. Κοκκίνη Χάνι Ηρακλείου Κρήτης, στην Η΄Π.Ε Κλημεντίου Κορινθίας, στην Β΄Π.Ε. Καμμένων Βούρλων Φθιώτιδος, στην κατασκήνωση Συλλόγου Υπαλλήλων Αγίου Ανδρέα Αττικής, στην Π.Ε Πρινίων Σάμου, στην ιδιωτική κατασκήνωση Ράδου, στην ιδιωτική κατασκήνωση ΚΟΡΕΛΚΟ, στην ιδιωτική κατασκήνωση Χρυσή Ακτή, με ειδίκευση στους τομείς: Ψυχαγωγία, συντονισμός κατασκήνωσης και επινόηση πρωτότυπων προγραμμάτων για παιδιά.
Έχει συνεργαστεί σε μεγάλες ψυχαγωγικές εκδηλώσεις με καλλιτέχνες, όπως κλόουν, ζογκλέρ, ταχυδακτυλουργούς, κουκλοπαίκτες, μίμους, ζωγράφους, τραγουδιστές, μουσικούς, σκηνογράφους, ηθοποιούς, σκηνοθέτες, παρουσιαστές, από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Το 1994 ανέλαβε την εκπαίδευση στελεχών παιδικών εξοχών του Υπουργείου Υγείας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στην Δ΄ Παιδική εξοχή Αγίου Ανδρέα Αττικής, στο μάθημα της ψυχαγωγίας.
Το 1996 έως και το 1998 εργάστηκε ως συνοδός ατόμων με ειδικές ανάγκες στην κατασκήνωση Αγίου Ανδρέα που οργάνωσε η Π.Ο.Σ.Γ.Κ.Α.Μ.Ε.Α υπό την αιγίδα και τη συνεργασία του Υπουργείου Υγείας Πρόνοιας.
Το 1999 πήρε μέρος ως εμψυχώτρια παιδιών και ενηλίκων στο πρόγραμμα των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων του «1ου Φεστιβάλ Κλόουν» στο Άλσος Αιγάλεω που οργάνωσε ο Δημοτικός Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Αιγάλεω.
Το 1999-2000 συνεργάστηκε ως εισηγήτρια με το Κ.Ε.Κ Αθηνών Ν. Αυγερινοπούλου Ε.Π.Ε στο σεμινάριο «Εκπαίδευση στελεχών για την δημιουργική απασχόληση παιδιών σε τοπικές κοινωνίες» που έγινε στα Κύθηρα, με αντικείμενα διδασκαλίας «Θεατρικό παιχνίδι και παιδί» και «Ψυχοκινητική Αγωγή του παιδιού».
Το 2000 συνεργάστηκε ως εισηγήτρια με το Κ.Ε.Κ Μ.Ι.Τ Α.Ε πιστοποιημένο κέντρο επαγγελματικής κατάρτισης ως εισηγήτρια, στα πλαίσια Π.Ε.Π ΑΤΤΙΚΗΣ «Συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση και προώθηση της απασχόλησης» με θεματικό αντικείμενο τα «Κατασκηνωτικά στελέχη».
Το 2000 απασχολήθηκε ως εισηγήτρια από τη Διαδημοτική Επιχείρηση – Κ.Ε.Κ «Κέντρο νέων ευκαιριών και υποστήριξης γυναικών Δυτικής Αθήνας» με αντικείμενο διδασκαλίας τα «Ψυχαγωγικά μέσα εκδηλώσεων».
Το 2000 παρουσίασε το αποκριάτικο καρναβάλι «ΚΟΥΛΟΥΜΑ 2000» του Δήμου Ερέτριας.
Εδώ και καιρό, γράφει στίχους για παιδικά τραγούδια, επινοεί ομαδικά και επιτραπέζια παιχνίδια και ασχολείται με τη συγγραφή παραμυθιών, θεατρικών έργων και βιβλίων για παιδιά. Έχουν εκδοθεί περισσότερα από 50 βιβλία της.
*Σε περίπτωση που δεν επιθυμείτε να δέχεστε ενημερωτικά δελτία από τις Εκδόσεις Ραδάμανθυς, απαντήστε στο μήνυμα γράφοντας τη λέξη: "Διαγραφή".
