Είναι αλάφρωμα ψυχής σαν εκφράζεις τον σεβασμό, την αγάπη, την εκτίμηση και την αλήθεια, αντί στεφάνου τιμής στη μνήμη άξιων, διαλεχτών και σπάνιων συμπολιτών μας που έχουν φύγει από κοντά μας. Μας άφησαν όμως ανεξίτηλα τα ίχνη από το πέρασμά τους απ’ τη ζωή, φωτεινοί δείκτες αρετής, αξιoσύνης, σεβασμού και αγάπης προς τους συνανθρώπους τους, σαν παρακαταθήκες γι’ αυτούς που ακολουθούν.
Σ’ αυτούς ανήκει ο Γιατρός Μιχάλης Λαγουδάκης που έφυγε από κοντά μας την 2-12-1991. Η αναφορά μας στο πρόσωπο του εκλιπόντα,γίνεται για να τιμήσουμε τον μουσικό, πιστό εργάτη και Βάρδο της μουσικής μας παράδοσης. Στην περίπτωσή του συμπαρασύρει και πολλές άλλες αρετές, μαζί με το μουσικό του ταλέντο. Σ’ αυτές δεν μπορούμε να κλείσουμε την πόρτα, γιατί όλα μαζί συνθέτουν τον Μιχάλη Λαγουδάκη.
O Mιχάλης Λαγουδάκης γεννήθηκε στη Σκοπή Σητείας την 28-4-1904. Ο πατέρας του Ιωάννης, ήταν δεξιοτέχνης της λύρας μα και του βιολιού στη συνέχεια. Φυσικό ήταν να εμφυσήση το πνεύμα της θείας μουσικής και στο γιο του Μιχάλη, που από ηλικίας 5 χρόνων έπαιζε ένα μικρό λυράκι και κάπου κάπου πίγαινε και μέχρι το απέναντι χωριό, το Παρασπόρι και διασκέδαζε με το λυράκι του τις χανούμησες. Αναφερόμαστε στους χρόνους της Τουρκοκρατίας. Εκείνες ευχαριστημένες του έριχναν μέσα στο λυράκι μικρά νομίσματα της εποχής, τα «Μετζίτια».
Στη συνέχεια έπιασε το βιολί και σ’ αυτό, πρακτικά, διοχέτευε το μουσικό του ταλέντο.
Μετά το Δημοτικό Σχολείο, πήγε στη Νεάπολη Λασηθίου όπου φοίτησε στο εκεί Γυμνάσιο, διότι στη Σητεία δεν λειτουργούσε τότε πλήρες Γυμνάσιο. Σε ηλικία 16 ετών αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου φοίτησε πέντε χρόνια και αποφοίτησε πτυχιούχος Ιατρικής σε ηλικία 21 ετών. Στα χρονικά περιθώρια των πανεμιστημιακών του σπουδών, παρακολου- θούσε στο Ωδείο μαθήματα Ευρωπαϊκής μουσικής με όργανο το βιολί, αλλά παράλληλα και μαθήματα Βυζαντινής μουσικής.
Πτυχιούχος Ιατρικής επιστρέφει και εγκαθίσταται στη Σητεία, όπου εκτός της Ιατρικής, με τις ωραίες και γλυκύτατες κοντυλιές του θα κυριαρχήσει στην κοινωνία της Σητείας και θα γίνει πασίγνωστος στις καλές παρέες που αποζητούσαν τα μελωδικά του ακούσματα, μα και την καλή του συντροφιά. Παράλληλα, θα ασχοληθεί με τη σύνθεση, σε διασκευή δική του, Κρητικής μουσικής που κατέγραψε σε παρτιτούρες και εκτυπώθηκαν από το Μουσικό Οίκο της Αθήνας από τον οποίο και εκδόθηκαν. Η μουσική αυτή αποτελεί μια Συλλογή με τον τίτλο: Κρητικοί Χοροί και περιλαμβάνει: Κοντυλιές, Μελωδία Ερωτόκριτου, Μελωδία του Γάμου, Σούστα Ρεθυμνιώτικη, Συρτό Χανώτικο, Αγκαλιαστό, Πηδηχτό Σητειακό.
Την ίδια περίοδο, (1927 - 1930), ηχογραφεί στην Αθήνα και εκδίδει δίσκο με παραδοσιακή μουσική απ’ όλη την Κρήτη, που η κυκλοφορία του συμπίπτει με την αρχή της τεχνικής της ηχογράφησης σε δίσκους στην Ελλάδα.
Ο Μιχάλης Λαγουδάκης έχει ένα δικό του τρόπο μουσικής έκφρασης, με βάση τη γνήσια παράδοση, πάνω στην οποία έχει βάλει την προσωπική του σφραγίδα.
Η αγάπη του αυτή για τη μουσική παράδοση, του επέβαλε να απευθύνει επιστολή στο περιοδικό Μύσων το έτος 1933, όπου εκφράζει την ανησυχία και αγανάκτησή του για την εισβολή των μοντέρνων τραγουδιών, με συνέπεια τον παραγκωνισμό των παραδοσιακών. Γράφει σε κάποι στίχο:
«. . . .Και τώρα ακόμη παρατηρεί κανείς, ότι μουσικά τινα θέματα εξετοπί-
σθηκαν από ορισμένα χωριά, αντικατασταθέντα από μοντερνισμούς, συμφώνως προς το πνεύμα της εποχής.......». ( Μύσων 1933-τόμος Β-Τεύχος 3, σελίδα 236 ). Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύει σε παρτιτούρα κοντυλιές και τις χαρακτηρίζει «πλειό παθητικές, τραγουδούνται δε πάνω σ’ αυτές οι πεισματικές μαντινιάδες. Ακολουθούν την αρμονική Κλίμακα εις Re, αναλογούν δε στο Λύδιο Τρόπο της Βυζαντινής Μουσικής από την οποίαν κατάγονται κατ’ ευθείαν όλα μας τα δημώδη τραγούδια ».
Αυτή την παρτιτούρα επιλέξαμε να συνοδεύσει την παρούσα αναφορά μας στον Μιχάλη Λαγουδάκη.
Το 1931 παίρνει μέρος στις εξετάσεις της Υγειονομικής Σχολής Αθηνών, όπου επρώτευσε. Μετά την εκπαίδευσή του διορίζεται Νομίατρος στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου και γνωρίζεται με την ερίτιμον σύζυγό του Ηλέτρα Φορτσάκη, την οποία θα μνηστευτεί αργότερα. Με το κίνημα του Ελευθερίου Βενιζέλου το 1935, θα τεθεί σε διασιμότητα και στη συνέχεια θα μετατεθεί στην Πρέβεζα.Το 1936 υπηρετώντας στην Πρέβεζα, μνηστεύεται την Ηλέκτρα και στη δυνέχεια το 1937 πραγματοποιεί και τον γάμο του, οπότε μετατίθεται στις Σέρρες όπου εγκαθίσταται οικογενειακώς. Οι πληροφορίες που παραθέτουμε, μας δόθηκαν από την οικογένειά του. Θα ήταν αδύνατο να περιγράψουμε και να παρουσιάσουμε το Μιχάλη Λαγουδάκη, επικαλούμενοι μόνο τις γνώσεις μας από τις προσωπικές μας εμπειρίες. Γι’ αυτό ζητήσαμε τη βοήθεια της οικογένειάς του, της αξιαγάπητης, σεμνής και αξιοσέβαστης συζύγου του Ηλέκτρας και του διακεκριμένου επιστήμονα γιου του, Γιατρού Μηνά Λαγουδάκη.
Μέσα σε μια συγκινητική ατμόσφαιρα, μας αφηγήθηκαν με σεβασμό και αγάπη προς τον αλησμόνητο Μιχάλη, για τη ζωή του και χάραξαν τα βασικά σημεία της διαδρομής του. ΄Υστερα από τη σύντομη αυτή παρέμβαση για την προέλευση των πληροφοριών, επανερχόμεθα στη συνέχεια του θέματός μας. Τον Μάιο του 1940, η σύζυγός του, λόγ εγκυμοσύνης, επέστρεψε με τον πρωτότοκο γιο της Γιάννη στην Κρήτη και ο Μιχάλης παραμένει στις Σέρρες μέχρι της εισβολής των Γερμανικών στρατευμάτων, οπότε αναχωρεί για την Αθήνα. Λόγω αδυναμίας να προωθηθεί στην Κρήτη, θα παραμείνει στην Αθήνα μέχρι το τέλος του 1941. Το έτος 1942 εκκενώνεται η θέση του Νομίατρου στον ΄Αγιο Νικόλαο Λασηθίου και τοποθετείται σ’ αυτήν.
Στον ΄Αγιο Νικόλαο, εγκαθίσταται πια με την οικογένειά του και θα παραμείνει μέχρι το έτος 1950.
Ο Μιχάλης Λαγουδάκης, πέραν από την επιστημονική του ιδιότητα, είχε και δυο χαρισματικές προσφορές της φύσης. Τη μουσική που έρεε μέσα στις φλέβες του. Βιολιστής ονειροπώλος. ΄Οταν έπαιζε, έδινε την εντύπωση πως προσπαθούσε να προσγειώσει την ψυχή του πάνω στις χορδές του βιολιού του και έβγαζε ήχους γλυκύτατους, τον εσωτερικό του κόσμο. Στις εκκλησίες, έδιδε διέξοδο στο άλλο του μεράκι, τη Βυζαντινή Μουσική που είχε καλά μελετήσει και αγαπήσει, θεωρώντας την μουσικό απόηχο του Ελληνισμού. Το άλλο μεγάλο προικοδότημα της φύσης, ήταν το μεγαλείο της ψυχής του. Αυτό έβγαινε από μόνο του στο πρόσωπό του, στην έκφρασή του, στην συμπεριφορά του, στις σχέσεις του με τους συνανθρώπους του. Καταδεκτικός, σεμνός, γαλήνιος απόπνεε εκτίμηση και αγάπη σε γνωστούς και άγνωστους. Αιχμαλώτιζε κυριολεκτικά με την αυθόρμητη και πηγαία ανθρώπινη συμπεριφορά του.
