Άρθρο του Γεωργίου Σκουλά, συγγραφέας του βιβλίου ΤΑ ΑΝΩΓΕΙΑ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ ΤΟΜΟΣ Α΄. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΥΣΤΙΣ
1: Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΧΑΙΡΕΤΗ
2: Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ ΤΟΥ ΑΓ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓ. ΘΕΩΔΩΡΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΚΩΝ\ΠΟΛΗ ΣΤΗ ΚΕΡΚΥΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΕΑ ΓΕΩΡΓΙΟ ΚΑΛΟΧΑΙΡΕΤΗ.
3: ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΚΗΡΥΚΟΥ ΧΑΙΡΕΤΗ
4: ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΗΡΥΚΟΥ ΧΑΙΡΕΤΗ
Η Μεγάλη και Ιστορική οικογένεια Χαιρέτη, ήταν αλλά και εξακολουθεί να είναι, μία από τις επιφανέστερες οικογένειες της Κρήτης. Μέγιστη η προσφορά της σε όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες του έθνους, τα μέλη της οποίας έχουν ποτίσει με άφθονο αίμα το δέντρο της Ελληνικής Ελευθερίας.
Έχει δώσει κατά καιρούς επιφανή μέλη στην ελληνική κοινωνία, τόσο σε πολιτικό όσο και στρατιωτικό επίπεδο, που έχουν αφήσει μνήμη αγαθή στην ελληνική κοινωνία και ιστορία. Επιφανέστερος όλων, αλλά και αδικημένος της ιστορίας μας, θεωρώ ότι υπήρξε ο άγνωστος στο ευρύ κοινό ιατροφιλόσοφος, Κήρυκος Χαιρέτης.
Η οικογένεια Χαιρέτη, είναι σήμερα διασκορπισμένη σχεδόν σε όλη την Ελλάδα.
Τις πρώτες αναφορές του ονόματος Χαιρέτη τις συναντάμε τον 14ο αιώνα, στην Κωνσταντινούπολη. Την περίοδο εκείνη, και επί Πατριαρχείας των Καλλίστου και Φιλόθεου, εξελίσσεται στην Κωνσταντινούπολη η αίρεση του Γρηγορίου του Ακίνδυνου.
Ο ιερέας, Μανουήλ Καλοχαιρέτης, ο οποίος είχε εισχωρήσει στην αίρεση, με δήλωσή του προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, δηλώνει ότι αποδέχεται τις καταδικαστικές αποφάσεις του Πατριαρχείου, για την αίρεση του 1341.
«Εγώ ιερεύς ο Καλοχαιρέτης, επεί παρεσύρθην διά την ιδιωτείαν μου παραμέρους των κακοδόξων αιρετικών Ακινδυνάτων και διά την αμαρτίαν μου εσκοτίσθη περί το φως της αληθείας…Ο ευτελής ιερεύς Μανουήλ ο Καλοχαιρέτης στέργων υπέγραψα».
Ο ευτελής ιερεύς ο Καλοχαιρέτης.
Λίγο νωρίτερα, το 1321, συναντάμε και άλλο Καλοχαιρέτη, στρατιωτικό, κατά τον εμφύλιο των δύο Ανδρονίκων, θείου και ανιψιού.
Ο Καλοχαιρέτης, στάλθηκε από το στρατόπεδο του ανιψιού Ανδρόνικου, προς τον αυτοκράτορα Ανδρόνικο, προκειμένου να βρει λύση στην διένεξη. Και όπως αναφέρει ο Ιωάννης Καντακουζηνός (Ιστοριών, βιβλ. Α. κε΄κστ΄, έκδοση Βιέννη 1828, σελ. 129 και 133), εντέλει ο Καλοχαιρέτης, «συνετώς άγαν τας αποκρίσεις ανθυπενεγκών, προσέκλινε τους πόδας ζητών την ειρήνην, αλλά, χωρίς να είναι υπεύθυνος διά τούτο, άπρακτος, απήλθεν εκ του Βυζαντίου».
Θα πρέπει να διευκρινίσουμε εδώ, ότι το επίθετο, Καλοχαιρέτης – Χαιρέτης, είναι ακριβώς το ίδιο. Την περίοδο εκείνη, ήταν συχνή πρακτική να μπαίνει το επίθετο «καλός» μπροστά από τα επίθετα, όταν ήθελαν να δώσουν έμφαση για το καλό έργο κάποιου. Π.χ., Καλοϊωάννης, Καλομαρία κτλ. Το φαινόμενο το συναντάμε και στην Κρήτη, όπου η οικογένεια Φωκκά, μετεξελίχθηκε σε Καλλέργη, από το καλό έργο που άφησε κάποιος πρόγονός τους. Φωκκάς = Καλλιέργης = Καλλέργης.
Μετά επίσης την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους το 1453, ένας άλλος Καλοχαιρέτης, ο Γεώργιος, ιερέας, μετέφερε στην Κέρκυρα, όπου βρίσκονται και σήμερα, τα λείψανα του Αγίου Σπυρίδωνα και της Αγίας Θεοδώρας.
Για την τύχη των δύο ιερών αυτών λειψάνων, ο Κώστας Τριανταφύλλου, στο βιβλίο του «Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΧΑΙΡΕΤΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝ ΠΑΤΡΑΙΣ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ», Σελ. 7 και 8, αναφέρει:
«Πράγματι, όπως εκτίθεται εις την έκθεσιν, ο εν Κωνσταντινουπόλει εφημέριος Γεώργιος ιερεύς Καλοχαιρέτης, μετά την άλωσιν, μετέφερεν εις Κέρκυραν ήδη τω 1478 το λείψανον του αγίου, έπειτα από περιπέτειας και κινδύνους πορείας τεσσάρων ετών, όπως υπολογίζει ο ιεροδιάκονος Γεώργιος Γροπέτης, έφορος της Δημοσίας Βιβλιοθήκης Κερκύρας, εις εμπεριστατωμένην μελέτην του εις το περιοδικόν «Καινή Διδαχή» Αθηνών, τομ. Β΄ (1920) σελ. 31 – 40 και 194 – 206.
Ασκών δε ο Καλοχαιρέτης ούτος πατρωνικόν δικαίωμα επί του λειψάνου τούτου, ως και έτερον της αγίας Θεοδώρας, το οποίον συγχρόνως έφερεν εις Κέρκυραν, κατέλειπε ταύτα εις τα τέκνα του εν Κερκύρα Φίλιππον, Λουκάν και Μάρκον, οι υιοί ούτοι του ιερέως Καλοχαιρέτη προέβησαν εις διανομήν της πατρικής κληρονομίας, κυρίως δηλαδή των επί των ιερών ως άνω λειψάνων δικαίων, διά συμβολαίου εν Κερκύρα της 17 Μαΐου 1480, ήτοι ευθύς μετά τον θάνατον του πατρός των, κατά την ασφαλή γνώμην του Γροπέτου (σ. 202), ο οποίος ομοίως ευρίσκει ότι ο Λουκάς Χαιρέτης έζη έως το 1512, ο δε Φίλιππος, ο και ιερεύς, τω 1480 ήτο 30ούτης. Εις τους δύο τούτους έλαχε το λείψανον του αγίου Σπυρίδωνος, εις τον Μάρκον δε το της αγίας Θεοδώρας.
Ο Λουκάς φαίνεται παρέμεινε άγαμος, ενώ ο Φίλιππος υπήρξεν έγγαμος, είχε ήδη θυγατέρα δε Ασημίναν. Ο ανωτέρω Λουκάς «μετά μικρόν» εδώρησεν εις τον ιερέα αδελφόν του διά συμβολαίου τα δικαιώματά του και ούτω το λείψανον του αγίου Σπυρίδωνος, υπανδρωθείσης εν τω μεταξύ της Ασημίνας θυγατρός Φιλίππου Χαιρέτη τον ευγενή Κερκυραίον Σταμάτιον Βούλγαρην, περιήλθεν εις τους κηδεστάς απογόνους των εν Κερκύρα Χαιρέτη, την οικογένειαν Βούλγαρη.
Ο Μάρκος Χαιρέτης, τέλος, διά συμβολαίου του 1843 εν Κερκύρα εδώρησεν εις την Κοινότητα Κορυφών (Κερκύρας) τα δίκαια του και αυτή μετέφερε το λείψανον της αγίας Θεοδώρας εις τον ναόν του Αγ. Λαζάρου. Ο Φίλιππος δυσηρεστήθη και αντέδρασε κατά της δωρεάς ταύτης, ανεπιτυχώς όμως και το λείψανον εναπόκειται σήμερον εις τον μητροπολιτικόν ναόν της Κερκύρας, ομοίως και διασώζεται εκεί και του αγίου Σπυρίδωνος εις ίδιον αυτού από του Ι.ΣΤ. αι.ναόν της πόλεως, του και Πολιούχου της νήσου».
Ο γιος τώρα του Γεωργίου Καλοχαιρέτη Μάρκος, κατεβαίνει στην Κρήτη στις αρχές του 16ου αιώνα και συμμετέχει στις διάφορες μάχες των Ενετών εναντίον των Τούρκων. Οι Ενετοί αναγνωρίζοντας τις υπηρεσίες του, του παραχωρούν εδάφη και έτσι γίνεται η πρώτη εγκατάσταση των Χαιρετών στην Κρήτη.
Ο Κώστας Τριανταφύλλου στο βιβλίο του μας παραδίνει το γενεαλογικό δέντρο των Χαιρέτησων από τον 14ο αιώνα έως και την γέννηση του Κήρυκου Χαιρέτη το 1760, στο χωριό Άγιος Θωμάς, λίγο έξω από το Ηράκλειο.
Ως αρχή λαμβάνει τον Καλοχαιρέτη – Χαιρέτη που όπως είδαμε έκανε τις διαπραγματεύσεις το 1320 μεταξύ των δύο Ανδρονίκων, στον μεταξύ τους εμφύλιο.
Γιος του υπήρξε ο Φίλιππος, που γεννήθηκε το 1350.
Γιος του Φίλιππου ο Γεώργιος, που μετέφερε τα σκηνώματα στην Κέρκυρα. Γεννήθηκε το 1405.
Γιος του Γεωργίου ο Μάρκος, ο οποίος κατήλθε στην Κρήτη. Γιος του Μάρκου ο Θωμάς. Γεννήθηκε το 1530.
Γιος του Θωμά ο Δημήτριος. Γεννήθηκε το 1560.
Γιος του Δημητρίου ο Φραγκίσκος.
Γιος του Φραγκίσκου ο Θωμάς. Γεννήθηκε το 1680.
Γιοι του Θωμά οι Αστρινός και Δημήτριος. Γεν. 1700.
Γιος του Αστρινού ο Κήρυκος. Γεννήθηκε το 1756, στον Άγιο Θωμά Ηρακλείου.
Η πρώτη εγκατάσταση των Χαιρετών στην Κρήτη, σύμφωνα με τον Κ. Τριανταφύλλου, έγινε στο χωριό Ατσιπάδες, Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνης. Από εκεί διασπάσθηκαν σε όλη την Κρήτη. Σήμερα υπάρχουν Χαιρέται εγκατεστημένοι στα Σφακιά, Σέλινο, Άγ. Βασίλειο και Αμάρι. Μετά την κατάκτηση της Κρήτης από τους Τούρκους το 1669, ένας κλάδος της οικογένειας, ανεβαίνει και εγκαθίσταται λίγο πιο πάνω από τα Ανώγεια, στην θέση Δανούζα, όπου και ίδρυσε οικισμό.
Ο οικισμός αυτός μαζί με τον παρακείμενο, Αγία Παρασκευή ή Βουζούλια, φαίνεται ότι καταστράφηκαν από τους Τούρκους, το 1821. Οι δύο αυτοί οικισμοί, φαίνεται ότι συμπτύχθηκαν στο μέσον περίπου μετά την επανάσταση, και απετέλεσαν το νέο Μετόχι, συνοικία των Ανωγείων σήμερα. Από εκεί, στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν πλέον είχε γίνει εμφανές ότι οι Τούρκοι της Κρήτης θα έφευγαν στην μεγάλη εσωτερική μετανάστευση, που ακολούθησε από τα ορεινά χωριά της Κρήτης, προς τα πεδινά. Ένα μεγάλο μέρος των μελών της οικογένειας Χαιρέτη, μετανάστευσε από τα Ανώγεια προς τον νομό Ηρακλείου, όπου και βρίσκονται διάσπαρτα σήμερα.
Ο Κήρυκος Χαιρέτης, γεννήθηκε το 1756, στο χωριό Άγιος Θωμάς του Ηρακλείου. Ο πατέρας του, Αστρινός, πέθανε σχετικά μικρός, και την επιμέλεια των παιδιών του, ανέλαβε ο αδελφός του, ιατροφιλόσοφος, Δημήτριος Χαιρέτης. Ο Δημήτριος, έστειλε τον Κήρυκο στο Άγιον όρος, όπου εγγράφεται και φοιτά επί 8 χρόνια στην Αθωνιάδα Σχολή.
Μετά το τέλος των σπουδών του, μεταβαίνει στην Κωνσταντινούπολη, όπου διδάσκει ιδιωτικά σε σπίτια Ελλήνων. Με τα χρήματα που κερδίζει, αλλά και την οικονομική βοήθεια του θείου του Δημητρίου, κατορθώνει να πάει στην Πάδοβα και εγγράφεται στην Ιατρική Σχολή του εκεί Πανεπιστημίου.
Συμφοιτητές και φίλοι του στο Πανεπιστήμιο υπήρξαν ο Ιωάννης Καποδίστριας και ο Κωνστ. Βαρδάλαχος. Λόγω της συχνής παρέας που έκαναν, οι υπόλοιποι συμφοιτητές τους τους ανέφεραν, ως «I tre Greti». O K. Tριανταφύλλου, αναφερόμενος σε μία επίσκεψη των τριών στην Βενετία, αναφέρει: (σελ. 14).
«Κατά τας θερινάς διακοπάς οι τρεις Έλληνες σπουδαστές μετέβησαν εις Ενετίαν, παραμείναντες εις του Αλεξίου Νικολαΐδου του Θεσσαλού, μετά του οποίου περιήλθον τα αξιοθέατα της Πόλεως, έφθασαν δε και εις το φρενοκομείον του San Servolo. Πλησίον της θύρας του καταστήματος, είς τρόφιμος αυτού επέμεινε κραυγάζων, φυσικά ιταλιστί, «ώ συ Έλλην νέε!». Από την συντροφιάν μόνον ο ανωτέρω Νικολαΐδης εφόρει «ανατολικόν ιματισμόν» και οι τρεις άλλοι τον παρεκίνουν να πλησιάση, αλλ’ ο ψυχασθενής με την χείρα του έξω από το κιγκλίδωμα του παραθύρου του κελλιού του, εδείκνυε τον Χαιρέτην και του επαναλαμβάνει: «Εις σε ομιλώ, Έλλην νέε». Και όταν ο Χαιρέτης επλησίασε, του είπε: «Σου προλέγω, ώ νέε Έλλην, ότι μίαν ημέραν θα υπηρετήσης έναν μέγαν αυθέντην του κόσμου». Και πράγματι, ως θα ίδωμεν, ο Χαιρέτης εχρημάτισε ιατρός του Σουλτάνου (gran signor, όπως τον έλεγαν οι Ευρωπαίοι).
Εν συνεχεία, ο ψυχοπαθής προεφήτευσεν εις τον Καποδίστριαν: «Ότι μίαν ημέραν θα κυβερνήσης το ενδοξότερον έθνος του κόσμου». Και εις το τέλος εις τον Βαρδαλάχον: «Και σύ θα διατρέξης πολλούς τόπους διδάσκων την νεολαίαν και επί τέλους ευρύς τάφος θα σε δεχθή».
Και πράγματι, ο τελευταίος κληθείς υπό του Καποδιστρίου εξ Οδησσού να έλθη εις την Ελλάδα, εναυάγησε και κατεποντίσθη μεταξύ Σερίφου και Σίφνου, απολεσθείσης μετ’ αυτού και της πλουσίας βιβλιοθήκης του.»
Ο Κήρυκος τελείωσε τις σπουδές του και πήρε το δίπλωμα του ιατροφιλοσόφου, το 1797. Την ίδια χρονιά ήρθε στην Κρήτη, στο χωριό Κατζιστροχώρι Κυδωνίας, όπου εξασκούσε την ιατρική. Εκεί, τον Απρίλιο του 1797 γεννήθηκε το πρώτο παιδί του.
ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΒΑΠΤΙΣΕΩΣ
«Εκκλησιαστικόν πιστοποιητικόν γεννήσεως και βαπτίσεως Αλεξίου Χαιρέτη εν Κυδωνία εις χωρίον Κατζιστροχώρι κατά το α ψ ν θ΄ (1799) 7 Απριλίου.
«Παρά ιατροφιλοσόφου κήρυκου Χαιρέτη και Άννας Μαρκόνης». Εβαπτίσθη 12 Απριλίου 1799. Ανάδοχοι «ότε εξοχώτατος σιώρ Νικόλαος Ρενιέρος και η κυρία Μαρία Μπαμπιοπούλα και Αλέξιον επωνόμασαν.
Ιερεύς ο Άνθιμος Λιομάκης.
Σύζυγος του Κήρυκου υπήρξε η Άννα Μαρκόνι με την οποία απέκτησε 7 παιδιά. Αναφέρει ο Κ. Τριανταφύλλου. Σελ. 17.
«Ο Κήρυκος ενυμφεύθη εις τον ναόν του Αγ. Γεωργίου εν Ενετία την 1ην Αυγούστου 1798 την Κόμησσαν Άνναν Μαρκόνι «καταγομένην εκ γένους Γραικών και εκ πατρίδος Κρήτη», ορθόδοξον, ετών 22, απέκτησε δε τέκνα τον Αλέξιον (1799 εν Κυδωνία), Δημοσθένη (1800), Αριστοτέλη (1802), Αριστείδην (1805), Θεόφραστον (1806), Καλλιόπην (1807) και Ισοκράτην (1809).
Κατά την διάρκεια της παραμονής του στην Ενετία, την εικόνα του διέσωσε ο φίλος και μαθητής του Ανδρέας Γραδένιγος.
Πάνω δε στον πίνακα υπάρχει το επίγραμμα:
«Φίλτρον και μνήμης σώμα γραφέν ποιείται
κηρύκω Κρητί Χαιρέτη Γραδένιγος
εξ απορρήτων της φυλής κατηγμένος
της των Ενετών, Ανδρέας κλήσιν έχων.»
Το 1800 ο Κήρυκος μετακομίζει στην Κωνσταντινούπολη, όπου και ασκεί την ιατρική. Για την ζωή και το τέλος του αναφέρει ο Κ. Τριανταφύλλου, (σελ.15).
«Τω 1811 προσελήφθη ιατρός του Σουλτάνου Μαχμούτ, θεραπεύσας την οφθαλμίαν εκ της οποίας υπέφερεν. Ο Σουλτάνος του εδώρησε και ωρολόγιον χρυσούν, διασωζόμενον τώρα εν Πάτραις. Φέρεται ως μεμνημένος εις την Φιλικήν Εταιρείαν, και τω 1824 κατασταθείς ύποπτος, κατεδικάσθη εις θάνατον. Εις το υπ’ αρ. 667 έγγραφον του αρχείου εύρωμεν καταγεγραμμένην διήγησιν πλέον κατατοπιστικήν.
Συνεχιζομένων των προς καταστολήν της Ελληνικής Επαναστάσεως μέτρων, ο Σουλτάνος τον εκάλεσε και του έδειξε τον κατάλογον των επικειμένων προγραφών εν Κωνσταντινουπόλει, εις τον οποίον τον άφησε και ανέγνωσε το όνομά του. Ο ιατρός εταράχθη, αλλ’ ο Σουλτάνος τον καθησύχασε, δηλώσας εις αυτόν ότι ο Βεζύρης τον έγραψεν, αλλ’ αυτός τον διέγραψεν.
Ο ιατρός, απήλθεν εις την οικίαν του, όπου έπαθεν αποπληξίαν, εκ της οποίας δεν συνήλθε μέχρι του θανάτου την 22 Ιουλίου 1830, εις ηλικίαν 74 ετών. Κατ’ άλλην εκδοχήν, φέρεται ο Κήρυκος απελευθερωθείς των φυλακών με μεσιτείαν φίλων του οθωμανών, απόπληκτος γενόμενος, διέφυγε δε τω 1824 τον θάνατον, εις τον οποίον πάντως τον ωδήγησεν η δοκιμασία του εκείνη».
Ο Κήρυκος Χαιρέτης υπήρξε πολυγραφότατος κατά την διάρκεια της ζωής του εκδίδοντας κατά καιρούς διάφορα συγγράμματά του. Για το έργο του αυτό αναφέρει ο Κ.Τριανταφύλλου, (σελ.16).
Το 1702 εξέδωσεν εν Ενετία την Βοσπορομαχίαν του Μομάρς, προτάξας, έμμετρον προσφώνησιν προς τον Γεώργιον Κριτζοτάκην, η οποία τελειώνει με τους στίχους του:
Χαιρέτης Κρής ο Κήρυκος ός γ’ εναντία τύχη
Φίλων, πατρίδος, συγγενών και άλλων υστερήθη.
Προστίθενται δύο έτερα στιχουργήματα του Κηρύκου εις την αυτήν έκδοσιν: Η απόδοσις της αλληλογορίας και Βολταίρον περί Μέμνωνος. Την έκδοσιν παρουσιάζει ο Λ. Ι. Βρανούσης, οι Πρόδρομοι, Βασική βιβλιοθήκη, Αθήναις 1955. Σελ. 31 – 4, όπου απόσπασμα του προλόγου του Χαιρέτη εκτενές.
Τω 1792 επίσης επιμελήθη της εκδόσεως της Γραμματικής Θεοδώρου Γαζή (εν Ενετία).
Τω 1793 επιμελήθη της εκδόσεως παρά του τυπογραφείου όπου ηργάζετο «του ποτέ Δημητρίου νυν δε Πάνου Θεοδοσίου του εξ Ιωαννίνων» του Θείου και Ιερού Ευαγγελίου·» νεωστί δε μετατυπωθέν και μεθ’ όσης επιμελείας εκ πολλών σφαλμάτων εκκαθαρθέν παρά Κηρύκου Χαιρέτου του Κρητός».
Το αυτό έτος εκδίδει «προσφώνημα προς το εκλαμπρότατον γένος των τε Μακρουτσαίων και Καραϊωαννίδων διά στίχων ιαμβικών». Η σπάνια αυτή ενετική έκδοσις δεν υπάρχει εν Ελλάδι ειμή εν φωτοτυπία εις το Μεσαιωνικόν αρχείον της Ακαδημίας Αθηνών, φροντίδι του προϊσταμένου αυτής Α. Βρανούση, (σ.σ. 6) Εμμ. Παπαδόπουλος Βρεττός. Νεοελ. Φιλολογία, τομ. Β. σελ. 93 (αριθ. 235).
Τω 1793 εν Ενετία εκδίδει «Ιστορία περί του θανάτου του βασιλέως της Γαλλίας Λουΐγκη Ι.ΣΤ! του φονευθέντος παρά των ιδίων αυτού, και η διαθήκη αυτού, μεταφρασθείσα νυν από της ιταλικής διαλέκτου εις την Γραικικήν απλήν γλώσσαν…».
Τω 1798 εκδίδει εν Ενετία «Εγχειρίδιον της των ζώων οικονομίας, τουτέστιν η περί ανθρώπους και περί τα άλογα ζώα αιτία του ζην, ποιηθέν υπό του εξοχωτάτου ιατροφιλοσόφου Κήρυκου Χαιρέτου.
Στο αρχείο επίσης της οικογένειας Χαιρέτη στην Πάτρα, όπως αναφέρει ο Κ. Τριανταφύλλου βρίσκονται πλήθος συγγραμμάτων και απομνημονευμάτων του Κήρυκου Χαιρέτη αφορώντα την περίοδο πριν αλλά και κατά την διάρκεια της επανάστασης, τα οποία όμως παραμένουν ανέκδοτα.
Μία άλλη επίσης δραστηριότητα του Κήρυκου φαίνεται να ήταν η ποίηση. Στα αρχεία του Κήρυκου υπάρχουν κάποια ποιήματα. Τα περισσότερα είναι άτιτλα και χωρίς υπογραφή. Κάποια άλλα είναι υπογραμμένα. Τα περισσότερα από αυτά είναι εθνικού, πατριωτικού χαρακτήρα, αποσκοπώντας στην ανύψωση του ηθικού των υπόδουλων Ελλήνων για την μεγάλη επανάσταση που θα ακολουθούσε.
Τα ποιήματα αυτά δημοσιεύει ο Κ. Τριανταφύλλου.
1ο. Σελίδα 52 και 53. (Υπογραμμένο).
Δεύτε Έλληνες γενναίοι,
δράματε προθύμως νέοι,
εις τον Θείον Παρνασσόν.
Ω φιλόχοροι παρθέναι
πώς το άσμα σας ευφραίνει
και φροντίζει την ψυχήν,
Ελληνίδες ομοφώνως,
ψάλλετε και λαμπροφώνως
της πατρίδος την ευχήν,
ποια Ελλάς με νέα κάλλη,
αναφαίνεται τους μεγάλη
εις της τέχνης τον ναόν;
Είναι άρα φαντασία,
όχι βλέπω παρρησία,
νέον κόσμον φωτεινόν,
ποντοπόροι νησιώται,
ιππηλάται ηπειρώται,
μακεδόνες αδελφοί,
Θετταλοί και Αθηναίοι
Σπαρτιάται και Θηβαίοι,
Όλοι ζουν ως αδελφοί».
«Ω πανύμνητε σοφία
των καλών πηγή πλουσία,
θεραπεία των κακών,
στήσον τον λαμπρόν σου θρόνον,
εις αιώνας των αιώνων,
εν τω μέσω των Γραικών».
Σελίδα 47. (Ανυπόγραφο – Άτιτλο)
Ω γενναίοι Έλληνες, φίλοι πατρίδος,
έως πότε βάσανα τυραννίδος,
έως πότε άθλιοι και υπό ζυγόν.
Της ελευθερίας μας ήλθεν ώρα,
σάλπιξ του Άρεως φωνάζει τώρα,
δεύτε φιλελεύθεροι ορμάτε κατ’ εχθρών,
η δόξα το κράτος αχρείων τυράννων.
ας πέση, ας σβήσει το γένος αυτών…
Άνδρες φιλελεύθεροι δούλοι ως πότε,
εις τα ανδράποδα δεσπόται;
Ας λάβωμεν όπλα και άγωμεν φίλοι…
Ω άπιστοι Τούρκοι επάραττον γένος,
το τέλος σας ήλθε, νικάσθε λοιπόν,
ας επαναλάβωμεν κάθε φροντίδα,
να ελευθερώσωμεν πίστην πατρίδα,
και να ανακτήσωμεν την γην την πατρικήν,
τρόπαια να στήσωμεν άξια θάμβους,
και να αναστήσωμεν νέους θριάμβους,
και να απολαύσωμεν τιμήν ηρωϊκήν.
Σελίδα 47. (Άτιτλο – Ανυπόγραφο)
«Τι καρτερείτε φίλοι και αδελφοί…
Ελευθερία φίλοι και αδελφοί.
Ελευθερία ώ Έλληνες σοφοί,
ελεύθερα φρονήσατε,
ανδρείως πολεμήσατε,
Έλληνες είσθε ανδρείοι και καλοί,
λοιπόν τα όπλα λάβετε,
κατά βαρβάρων έγετε,
ας αναλάμψη Πατρίς μας η Ελλάς,
η εκλαμπρότατη, ώ Αθηνά Παλλάς.
Ω Έλληνες γενναίοι, ώ τέκνα των Θεών,
ιδού δι’ ημάς δη ήλθεν ο ένδοξος αγών».
Για την περιουσιακή κατάσταση του Κήρυκου στον Άγιο Θωμά Ηρακλείου, όπως αυτή πιστοποιείται από τα έγγραφα στο αρχείο Χαιρέτη, ο Κ. Τριανταφύλλου αναφέρει.
Σελ. 19.
Ο Κήρυκος διετήρει την εις Αγίον Θωμάν Κρήτης πατρικήν κληρονομίαν εκ δύο περιβολίων, ενός ελαιώνος 80 ριζών, τριών οικιών και τριών αγρών, άλλη δε κτηματική περιουσία υπήρχεν εις το χωρίον Ρογιά (αμυγδαλιαί και άλλα δέντρα). Ταύτην εκαλλιέργει ο εξάδελφός του Δημήτριος Χαιρέτης, τον οποίον άτακτοι Τούρκοι τον εφόνευσαν τω 1828, απογυμνώσαντες την οικίαν του.
Ο τελευταίος δε ούτος κατέλειπε χήραν Μαρίαν και τέσσαρα τέκνα ανήλικα (Παναγιώτην, Κατερίναν, Δημήτριον και Ελένη). Έζη δε εις το χωρίον των ο εγγράμματος πως Τζώρτζης Χαιρέτης συγγενής και ούτος του Κηρύκου.
Από τα παιδιά του Κηρύκου γνωρίζομε ότι ο Αριστείδης και ο Θεόφραστος κατήλθαν στην Κρήτη και πρωταγωνίσθησαν κατά την επανάσταση του 1841. Ο μεν Αριστείδης ως πρόεδρος της διοικούσας επιτροπής, ο Θεόφραστος ωε γραμματέας.
Χαρακτηριστικό είναι το τετράστιχο, που λεγόταν κυρίως στην δυτική Κρήτη, την περίοδο εκείνη για τους Χαιρέτηδες.
Ένα πουλάκι κελαηδεί
και λέσιν το πετρίτη
κι’ ο Χαιρετάκης έφθασε,
για βασιλιάς στην Κρήτη.
Η επανάσταση του 1841 προδόθηκε και κατέπεσε τελικά. Οι αδελφοί Χαιρέτη, όταν κατήλθαν στην Κρήτη, υποθήκευσαν για τις ανάγκες της επανάστασης, περιουσιακά τους στοιχεία. Ο Θεόφραστος, μετά το τέλος της επανάστασης δεν μπόρεσε να ξεπληρώσει τα χρέη του, με αποτέλεσμα να χάσει το οικόπεδο που βρίσκεται σήμερα, το Χρηματιστήριο Αθηνών, στην οδό Σοφοκλέους.
Ο Αριστείδης, μετά κάποια έτη παραμονής του στην Αθήνα, μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, όπου πέθανε στο σπίτι του στην Πριγκιπόνησο, το 1869.
Ο Θεόφραστος, παρέμεινε για κάποιο διάστημα στην Αθήνα, και στην συνέχεια διορίστηκε το 1854, διευθυντής της Εθνικής Τράπεζας, στην Πάτρα. Εκεί, αναμίχθηκε ενεργά με τα κοινά, αφήνοντας μνήμη αγαθή.
Οι απόγονοί του, συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να δραστηριοποιούνται στην Πάτρα.
ΠΗΓΗ - ΑΝΩΓΗ
ΦΩΤ ΥΛΙΚΟ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
