Το 12ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου Κρήτης κέρδισε την πρώτη θέση (1η) στον Τελικό Πανελλήνιο Διαγωνισμό Εκπαιδευτικής Ρομποτικής στην κατηγορία: OPEN ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ. Αιγαίο Πέλαγος: ”Η τεχνολογία βοηθάει τα Νησιά να αναπτυχθούν» στον Τελικό Διαγωνισμό Εκπαιδευτικής Ρομποτικής για το 2019, ο οποίος διεξήχθη το Σάββατο 16/03/2019 στην Αθήνα στο Κλειστό Ολυμπιακό Στάδιο Γαλατσίου.
Επιπλέον κέρδισαν το 3ο Βραβείο Αειφόρας Ιδέας.
Το όνομα της ομάδας είναι «Τα 4 Στοιχεία» και την αποτελούν οι μαθητές:
Εύα Σαπουντζάκη - Μαρία Παπαδάκη
Δημήτρης Κεχαγιάς - Εμμανουέλλα Παπαδάκη
Γιάννης Μαραγκάκης- Νίκος Ξυλούρης
Προπονητής της ομάδας είναι ο καθηγητής πληροφορικής του σχολείου κ. Αναστάσης Ρίγγας. Ο διευθυντής του Σχολείου κ. Γαλανάκης Ιωάννης και ο Σύλλογος Διδασκόντων είναι πολύτιμοι αρωγοί στην προσπάθεια της ομάδας ρομποτικής. Η ρομποτική στο σχολείο διδάσκεται στο πρωινό ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου στο πλαίσιο του μαθήματος πληροφορικής.
Το πρώτο κομμάτι της εργασίας των παιδιών είναι ένας αυτοματισμός που ελέγχει την ύπαρξη αέρα και τη λειτουργία μιας ανεμογεννήτριας που με την ενέργεια που παράγεται με την περιστροφή της, θα εκτελεί 2 λειτουργίες: τη φύλαξη ενέργειας στις μπαταρίες της μονάδας ΠΥΡ και, το πιο σημαντικό, τη λειτουργία της μονάδας ΥΔΩΡ που είναι μια μονάδα αφαλάτωσης δίνοντας λύση σε ένα πρόβλημα που ταλανίζει το δικό μας και άλλα νησιά.
Η μονάδα ΥΔΩΡ λειτουργεί σαν μια φυγοκεντρική αντλία ανεβάζοντας το νερό της θάλασσας υψηλότερα, το αφαλατώνει και το αποθηκεύει τόσο για γενική χρήση σε δεξαμενές όσο και για ειδική όπως είναι το πότισμα ενός υδροπονικού κήπου. Ο αυτοματισμός λειτουργεί με πραγματικό νερό και είναι εξολοκλήρου κατασκευασμένος από τουβλάκια LEGO!
Το δεύτερο κομμάτι της εργασίας μας είναι ένας διπλός αυτοματισμός που χρησιμοποιεί το νερό που προέκυψε από την αφαλάτωση για το έξυπνο πότισμα και την λίπανση με ζεόλιθους ενός υδροπονικού κήπου.
Ο διπλός αυτοματισμός αποτελείται από ένα έξυπνο ποτιστήρι και έναν λιπαντήρα ζεόλιθων. Ο αισθητήρας απόστασης στο ποτιστήρι βλέπει αν υπάρχει νερό στη δεξαμενή νερού και το λάστιχο νερού κατεβαίνει και ποτίζει τον υδροπονικό κήπο με πραγματικό νερό!
Το όνομα της ομάδας προκύπτει από την συσχέτιση των 4 στοιχείων με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με σκοπό την εκμετάλλευση τους με έξυπνες τεχνολογίες για τη βέλτιστη χρήση των πόρων και των υποδομών των νησιών προτείνοντας ένα ολοκληρωμένο σύστημα βιώσιμης ανάπτυξης των νησιών. Λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τους πόρους και τις ανάγκες των νησιών, η εργασία στοχεύει στην εκμετάλλευση των ανανεώσιμων φυσικών πόρων για την ανάπτυξη των νησιών, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, την προστασία του περιβάλλοντος, την αυτονομία των νησιών και την προστασία της πολιτισμικής κληρονομιάς.
Οι μαθητές επέλεξαν το όνομα της ομάδας, το θέμα που θα διαπραγματεύονταν και την ίδια την υλοποίησή των ιδεών τους. Η ομάδα δε λειτουργούσε αποκομμένη από την υπόλοιπη εκπαιδευτική κοινότητα. Το αντίθετο είχε τη στήριξη των συμμαθητών τους, οι οποίοι με έμπρακτο τρόπο προσπαθούσαν να συνδράμουν στο έργο της. Συζητούσαν πέραν της ομάδας τις ιδέες τους, παρουσίαζαν το κάθε στάδιο της εργασίας τους στους συμμαθητές τους ή τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν προκειμένου να υπάρξει ανατροφοδότηση. Βοήθησαν ακόμα και μαθητές της Α΄ τάξης στην κατασκευή, φέρνοντας ο καθένας ότι κομμάτια Lego είχαν. Υπήρχε διάχυση των ιδεών και στα διάφορα στάδια κατασκευής και προγραμματισμού, οι συμμαθητές τους ασκούσαν θετική ανατροφοδότηση ή/και συμμετείχαν με προτάσεις για κατασκευές ή διορθώσεις ή επεκτάσεις. Με τον τρόπο αυτόν η ομάδα ρομποτικής «Τα τέσσερα στοιχεία», όπως ονομάστηκε, δεν είναι μία ομάδα ελίτ μαθητών, αλλά μία ομάδα που πρωτοστατεί στην εδραίωση της στρατηγικής μας για ανάπτυξη ψηφιακών δραστηριοτήτων στους μαθητές μας. Οι μαθητές μας συνολικά, επιθυμούν να ενταχθεί σε μεγαλύτερο βαθμό η ρομποτική στην εκπαιδευτική διαδικασία, ενώ και οι συνάδελφοι εκπαιδευτικοί έχουν αρχίσει να παρακολουθούν σε συστηματική βάση σεμινάρια ρομποτικής που διοργανώνονται στο σχολείο από τον εκπαιδευτικό πληροφορικής και τον Δ/ντή του σχολείου δωρεάν και πέραν του ωραρίου τους σε εκπαιδευτικούς και γονείς.
Το 12ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου Κρήτης είναι ένα από τα παλαιότερα σχολεία του Ηρακλείου. Βρίσκεται σε μία συνοικία κοντά στο ιστορικό κέντρο της πόλης, η οποία όμως παρουσιάζει πολλά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα. Υπάρχει μεγάλη ανεργία, γονείς με χαμηλό εισόδημα, μεγάλο ποσοστό μονογονεϊκών οικογενειών, μεταναστών και Ρομά.
Τα τελευταία χρόνια προσπαθούμε, όλοι οι εκπαιδευτικοί του σχολείου, να αναγνωρίσουμε τις κοινωνικές ανάγκες και να προσαρμόσουμε το εκπαιδευτικό μας έργο σε αυτές και στις ιδιαίτερες προκλήσεις της περιοχής. Ως εκ τούτου, προσπαθούμε να αναπτύξουμε στους μαθητές μας δεξιότητες, στάσεις και να τους δώσουμε ευκαιρίες και πρόσβαση σε ποικίλλα ψηφιακά ερεθίσματα, που στερούνται λόγω της ιδιαιτερότητας της περιοχής και να τους προετοιμάσουμε ώστε να γίνουν υπεύθυνοι πολίτες και να μπορούν να ανταποκριθούν σε ένα σύγχρονο, απαιτητικό και συνεχώς μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον.
Εξοπλίσαμε τα προηγούμενα χρόνια το σχολείο με την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή προκειμένου να ενσωματώσουμε τις ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία και να προσφέρουμε τη δυνατότητα στους μαθητές μας να αναπτύξουν δεξιότητες χρήσης σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων με πρακτικές που προάγουν και αξιοποιούν την αυτενέργεια, τη δημιουργικότητα, τη διερεύνηση και την ανακάλυψη. Παράλληλα, αναμένουμε να μάθουν να συνεργάζονται με τα άλλα μέλη της ομάδας, να συζητούν τις παρατηρήσεις τους, να διαπραγματεύονται τις ιδέες τους και να οργανώνουν τα συμπεράσματά τους ώστε να διατυπώνουν κανόνες.
Στη στρατηγική μας για την ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία ήταν η αγορά, από τον περιορισμένο προϋπολογισμό του σχολείου τριών σετ ρομποτικής Lego WeDo 2.0, ενώ αποκτήσαμε και άλλα δύο σετ από τη συμμετοχή μας στο e-twinning και από χορηγία του Ιδρύματος Νιάρχος μέσω της WRO.
Στη συνέχεια σε συνεργασία με τους δασκάλους και την καθοδήγηση από τον εκπαιδευτικό πληροφορικής κ. Ρίγγα, ο οποίος είναι πρεσβευτής της WRO για το νομό Ηρακλείου και το συντονισμό του Δ/ντή κ. Γαλανάκη, ο οποίος είναι επιμορφωτής στις ΤΠΕ Β΄ επιπέδου για τους εκπαιδευτικούς εντάξαμε τη ρομποτική στο πρωινό ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου. Δώσαμε τη δυνατότητα στους μαθητές να έρθουν σε επαφή με την φυσική, τα μαθηματικά, τη μηχανική και τον προγραμματισμό που περιέχουν αφηρημένες έννοιες που είναι πολύ δύσκολο να αντιληφθεί ο μαθητής αν τα διδαχθεί μόνο στο χαρτί και στον πίνακα (STEM). Η ρομποτική ως επιστήμη συγκεντρώνει γνώσεις από ένα ευρύ φάσμα. Έτσι ο μαθητής συναντάει όλες αυτές τις έννοιες βιωματικά. Γεγονός που τον οδηγεί να κατανοήσει καλύτερα και ευκολότερα τα φυσικά μεγέθη.
Πέραν όμως από την εμπλοκή της ρομποτικής στο πρόγραμμα μαθημάτων του σχολείου δημιουργήσαμε και οργανώσαμε μία ομάδα ρομποτικής, η οποία θα εκπροσωπούσε το σχολείο σε διάφορους διαγωνισμούς. Για τη δημιουργία της θέλαμε να επιλέξουμε τους μαθητές, οι οποίοι θα μπορούσαν να συνεργαστούν ως ομάδα και να μπορούν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις που θα είχε να αντιμετωπίσει η ομάδα. Την πρώτη χρονιά δημιουργίας της ομάδας υπήρχε μικρή διάθεση συμμετοχής από τους μαθητές μας. Παρόλ’ αυτά, η ομάδα του σχολείου, στην πρώτη της συμμετοχή στον Περιφερειακό Διαγωνισμό Εκπαιδευτικής Ρομποτικής κατάφερε να έρθει τρίτη και να προκριθεί στην τελική φάση του διαγωνισμού στην Αθήνα.
Στην αρχή της φετινής χρονιάς αποφασίσαμε λόγω του αυξημένου ενδιαφέροντος των μαθητών μας για συμμετοχή στην ομάδα ρομποτικής του σχολείου, να δημιουργήσουμε για τις Δ΄, Ε΄και Στ΄ τάξης διαδικασίες επιλογής των καλύτερων, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις. Συγκεκριμένα, οι μαθητές κλήθηκαν να προγραμματίσουν στο scratch (εκπαιδευτικό λογισμικού προγραμματισμού από το M.I.T.) και να επιλύσουν ένα πρόβλημα προγραμματισμού. Τα παιδιά που έλυσαν το πρόβλημα σε ελάχιστο χρόνο και με τα λιγότερα υπολογιστικά βήματα στον κώδικα επιλέχθηκαν. Επιλέχθηκαν οι έξι καλύτεροι μαθητές απ’ όλες τις τάξεις (τρεις μαθητές από τη Στ΄ τάξη, ένας από την Ε΄τάξη και δύο από τη Δ΄ τάξη).
Τα μαθήματα προγραμματισμού και ρομποτικής γίνονται για όλους τους μαθητές στο πρωινό πρόγραμμα και η ομάδα ρομποτικής δούλευε επιπλέον στα διαλείμματα και σε ώρες μετά τη λήξη του ωρολογίου προγράμματος, καθώς επίσης και σαββατοκύριακα για ένα διάστημα τεσσάρων μηνών. Τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε ήταν κυρίως στην έλλειψη χρόνου και πρόβλεψης στο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών του απαραίτητου χρόνου για να μπορούμε να την εντάξουμε στο ωρολόγιο πρόγραμμα και ακόμα πιο έντονο στη λειτουργία στο ασφυχτικό ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου που δε δίνει τη δυνατότητα να μπορούν να συνεργάζονται μαθητές διαφορετικών τμημάτων και τάξεων σε έργα κοινά.
Οι μαθητές επέλεξαν το όνομα της ομάδας, το θέμα που θα διαπραγματεύονταν και την ίδια την υλοποίησή των ιδεών τους. Η ομάδα δε λειτουργούσε αποκομμένη από την υπόλοιπη εκπαιδευτική κοινότητα. Το αντίθετο είχε τη στήριξη των συμμαθητών τους, οι οποίοι με έμπρακτο τρόπο προσπαθούσαν να συνδράμουν στο έργο της. Συζητούσαν πέραν της ομάδας τις ιδέες τους, παρουσίαζαν το κάθε στάδιο της εργασίας τους στους συμμαθητές τους ή τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν προκειμένου να υπάρξει ανατροφοδότηση. Βοήθησαν ακόμα και μαθητές της Α΄ τάξης στην κατασκευή, φέρνοντας ο καθένας ότι κομμάτια Lego είχαν. Υπήρχε διάχυση των ιδεών και στα διάφορα στάδια κατασκευής και προγραμματισμού, οι συμμαθητές τους ασκούσαν θετική ανατροφοδότηση ή/και συμμετείχαν με προτάσεις για κατασκευές ή διορθώσεις ή επεκτάσεις. Με τον τρόπο αυτόν η ομάδα ρομποτικής «Τα τέσσερα στοιχεία», όπως ονομάστηκε, δεν είναι μία ομάδα ελίτ μαθητών, αλλά μία ομάδα που πρωτοστατεί στην εδραίωση της στρατηγικής μας για ανάπτυξη ψηφιακών δραστηριοτήτων στους μαθητές μας. Οι μαθητές μας συνολικά, επιθυμούν να ενταχθεί σε μεγαλύτερο βαθμό η ρομποτική στην εκπαιδευτική διαδικασία, ενώ και οι συνάδελφοι εκπαιδευτικοί έχουν αρχίσει να παρακολουθούν σε συστηματική βάση σεμινάρια ρομποτικής που διοργανώνονται στο σχολείο από τον εκπαιδευτικό πληροφορικής και τον Δ/ντή του σχολείου δωρεάν και πέραν του ωραρίου τους σε εκπαιδευτικούς και γονείς.
Ρίγγας Αναστάσης
Καθηγητής Πληροφορικής 12ο ΔΣ Ηρακλείου Κρήτης
