Είναι φορές που νομίζεις ότι βλέπεις απέναντί σου τον Όμηρο. Εκέινος αφηγείται και εσύ μοχτείς να μη χάσεις λέξη απ' όσα σου λέει...
ΚΕΙΜΕΝΟ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ! ΝΙΚΟΣ ΨΙΛΑΚΗΣ
Από τα πιο μαγευτικά σημεία της Κρήτης είναι τούτες οι μικρές θαλασσινές σπηλιές που κοσμούν τις ακτές του Νότου, στην ούγια των Αστερουσίων. Δεν έχει ηλικία ο τόπος, εκατομμύρια χρόνια κρατά το πάλεμα της στεριάς με τη θάλασσα, εκατομμύρια χρόνια σφυρίζουν οι άνεμοι στις πλαγιές κι άλλα τόσα μοχτεί η ζωή να κρατηθεί και ν' ανθίσει. Αργουλίδια και κρίταμα ξεφυτρώνουν μέσ' από τις αχαμνές χαραμάδες της πέτρας, χελιδόνια και γλάροι χορταίνουν τις μέρες· έτσι γιατί ξέρουν ότι τούτος ο τόπος είναι το σπίτι τους.
Οι μικρές σπηλιές του νότου ανοίγονται μπροστά σου εκεί που δεν τις περιμένεις. Σαν πύλες που οδηγούν σ' έναν κόσμο που έμαθε να ζει στη μοναξιά του, σ' ένα προαιώνιο ψαλτήρι που προσπαθείς να το συλλαβίσεις για να μάθεις τη βιογραφία του τόπου.
Κάποτε, όταν όλα ήταν πιο απλά κι ο κόσμος μας διατηρούσε την αρχέγονη σχέση του με τη φύση, τούτες οι θαλασσινές σπηλιές ήταν καταφύγια όχι μόνο των θαλασσινών πουλιών και των μορφών της θαλάσσιας ζωή, ήταν καταφύγια και των αγέραστων θρύλων.
Ποιοί τις κατοικούσαν, λοιπόν; Μόνον αυτοί που κινούνται με άνεση ανάμεσα στο φυσικό και το υπερβατικό, ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία, ανάμεσα στην ιστορία και στον μύθο.
Κι άκουγες ιστορίες για στοιχεία και για τέρατα, για ξωτικά που ντύνονταν με ολόασπρα πέπλα, για γερόντους που περπατούσαν πάνω στο κύμα, κι έβλεπες μπροστά σου το θαύμα.
Δεν έχει ηλικία ο τόπος. Δεν έχει ηλικία κι η τάση του ανθρώπου να εξηγεί τ' ανεξήγητα. Κι εγώ που βρέθηκα κάποτε κοντά σε τούτα τα μικρά θαύματα, κι εγώ που κοίταζα μέσα από το φωτογραφικό μου φακό ό,τι πεθυμούσα να κρατήσω στη μνήμη, νοιώθω τυχερός γιατί έτυχε να συναντήσω κάποιους άλλους ανθρώπους, πλάνητες, ψαράδες, βοσκούς, ερημίτες. Τους άκουσα να μιλούν για ξωτικά και νεράϊδες, για τα χελιδόνια που κατάργησαν τους νόμους, τα χελιδόνια εδώ δεν είναι αποδημητικά, μου λέγανε, τα ντόπια χελιδόνια μένουν ολοχρονίς σε τούτα τα μέρη, φωλιάζουν μέσα στις θαλασσινές σπηλιές, εδώ οι χειμώνες είναι πιο ήπιοι.
- Κι οι Γερόντοι;
- Ένας περπατούσε πάνω στο κύμα. Μάλλον θα ερχόταν από μακριά, έτσι λένε.
Σίγουρα από μακριά. Από πολύ μακριά. Από κει που θολώνει ο χρόνος για να μείνει μόνο η αχλή του σαν ορόσημο.
Νοιώθω τυχερός γιατί σαν κοιτάζω τις παλιές φωτογραφίες ακούω πάλι τους θρύλους. Πόσο μοιάζουν, αλήθεια, με τα θαλασσινά στοιχειά του Ομήρου! Ο βαρκάρης σταματούσε, τέντωνε το χέρι κι έδειχνε με το δάκτυλο.
- Να, εδώ... Ήταν κάποτε μια κοπέλα, κανείς δεν μπορούσε να τη δει από κοντά. Μα σαν έβλεπε καράβια να περνούν έβγαινε από τη σπηλιά της, πότε φορούσε μιαν άσπρη πουκαμίσα, πότε μόνο τη σάρκα της. Στεκόταν πάνω σε τούτον τον βράχο και τραγουδούσε.
- Μήπως ξέρεις πως την έλεγαν;
Περίμενα να μου απαντήσει. «Σειρήνα».
- Όχι, δεν ξέρω. Δεν άκουσα ποτέ τ' όνομά της.
ΣΗΜ. Η φωτογραφία είναι της περιόδου 1985-1990.
