Πολυσυζητημένος, επιβλητικός, “σύντροφος” για πολλούς, ο Φάρος μπέρδεψε ή τον μπερδέψανε για την καταγωγή του… Άλλοι τον ήθελαν τουρκικό, άλλοι βενετσιάνικο… Μα πρόσφατες έρευνες, έδειξαν πως η καταγωγή του είναι αιγυπτιακή και χτίστηκε το 1838, επί Αιγυπτιοκρατίας του Μεχμέτ Αλή. Ήταν η περίοδος 1830-1840, που η Κρήτη είχε παραχωρηθεί στους Αιγυπτίους, ως αντάλλαγμα των υπηρεσιών τους στο Σουλτάνο στην Κρήτη και την Πελοπόννησο, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Η κατασκευή του Ρεθυμνιώτικου Φάρου εντάχθηκε στο πρόγραμμα των λιμενικών έργων που έγιναν στην Κρήτη κατά τη διάρκεια της αιγυπτιακής κατοχής για την ανασυγκρότηση του νησιού.
Έχει ανατολίτικες γραμμές και θυμίζει μιναρέ. Το ύψος του πέτρινου πύργου του Φάρου φτάνει τα εννέα μέτρα και το εστιακό του ύψος είναι 49 μέτρα, με εύκολη πρόσβαση ευτυχώς για τους ρομαντικούς, δυστυχώς όμως και για όσους επιθυμούν με χημικά χρώματα να στείλουν μηνύματα, σχεδιάζοντας, γράφοντας, πληγώνοντας το πέτρινο σώμα του Φάρου.
Τραγουδήθηκε, κράτησε συντροφιά σε παρέες από τα παλιά έως και τα τωρινά παρεάκια των φοιτητών της πόλης, έγινε μαντινάδα, παραδοσιακό τραγούδι, και στίχος για ερωτικό κάλεσμα… Όμως, αφού πέρασε και την χρονική γραμμή του 21ου αιώνα, παραμένει σκοτεινός. Ένα από τα πιο όμορφα μνημεία του Ρεθύμνου, ο Φάρος, μόλις πέσει η νύχτα, «σβήνει» από τα μάτια εξαιτίας του σχεδόν ανύπαρκτου φωτισμού του. Οι φωνές για ανάδειξη, συντήρηση, σεβασμό και ευλάβεια στο συγκεκριμένο μνημείο είναι πολλές. Στα θεμέλιά του υπάρχουν βαθιές πληγές από τη διάβρωση της θάλασσας, σπηλαιώσεις επικίνδυνες που έχουν δημιουργηθεί, οι οποίες χρήζουν άμεσης παρέμβασης από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Δύτες, μάλιστα, της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού, έκαναν γνωστό με τις έρευνές τους πως το μνημείο «βρίσκεται στον αέρα», με επικίνδυνη κλίση που είναι ορατή από όλους, ειδικούς και μη.
Η ανάγκη να συνεργαστούν οι φορείς, ώστε ο Φάρος του Ρεθύμνου να μπορεί με αξιώσεις να βλέπει το μέλλον, είναι κατά κοινή ομολογία τεράστια… Η δημοτική αρχή ενδιαφέρεται και βρίσκεται ήδη σε συνεννόηση με υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού.
