Τα παράδοξα της συνεδρίασης της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης
του Ευθύμιου Τσιώνα
Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνων
Τώρα που κάθισε η σκόνη της αντίδρασης μερίδας πολιτών της Σητείας, εναντίον της επένδυσης για καθαρή ενέργεια είναι η ώρα μιας ουσιαστικής αποτίμησης. Το πρωτοφανές κλίμα άρνησης που επικράτησε στην πολύωρη ανοιχτή συνεδρίαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης θέτει καίρια ερωτήματα ως προς τη δυνατότητα της χώρας να υπερβεί την παραγωγική, οικονομική, αναπτυξιακή, τεχνολογική υστέρησή της.
Η αμφισβήτηση μιας μεγάλης επένδυσης ύψους 280 εκατομμυρίων ευρώ, όπως είναι αυτή του Υβριδικού Σταθμού Αμαρίου, αντικειμενικά αντιστρατεύεται την ενεργειακή αναβάθμιση της Ελλάδας. Επιτείνει τα προβλήματα εναρμόνισής μας με τις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες. Μας εκθέτει έναντι των εταίρων, υποχρεώνοντάς μας, μάλιστα, να καταβάλουμε πρόστιμα. Στερεί από τους καταναλωτές την ευκαιρία να έχουν μειωμένο τιμολόγιο ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά και από τους φορείς της Αυτοδιοίκησης σημαντικά αντισταθμιστικά οφέλη. Το κυριότερο, μας κρατά δέσμιους των ρυπογόνων καυσίμων. Στην πραγματικότητα όσοι αρνούνται το έργο -φορείς, πρόσωπα- αντιτίθενται στην ανάπτυξη και στην πρόοδο του νησιού.
Εύλογα, λοιπόν, κάποιος θα αναρωτηθεί: Γιατί προβάλλονται ενστάσεις για ένα έργο που η αξία και η χρησιμότητά του είναι επιστημονικά θεμελιωμένες; Οι αντιδρώντες δεν γνωρίζουν τη σημασία του για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους; Μήπως επηρεάζονται από ιδεοληπτικές εμμονές και φοβικά σύνδρομα; Άραγε εκφράζουν ανιδιοτελείς επιφυλάξεις και ευαισθησίες; Ή άθελά τους εξυπηρετούν ανομολόγητες επιδιώξεις; Είτε μικρές είτε μεγάλες.
Αναμφίβολα υπάρχουν κοντόφθαλμες προσεγγίσεις που εκπορεύονται από πρωτόγονες αντιλήψεις. Είναι αυτές που αποστρέφονται τις τεχνολογικές αλλαγές, θεωρώντας ότι πρέπει να μείνουμε στα αναπτυξιακά υποδείγματα του
παρελθόντος. Είναι εκείνες που δεν αντιλαμβάνονται ότι αν δεν ανταποκριθούμε στις νέες ανάγκες και απαιτήσεις, δεν θα πετύχουμε κανένα αναπτυξιακό μέρισμα.
Ξεχνούν ότι η Κρήτη, με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει, μπορεί να έχει σημαντικό μερίδιο ευημερίας. Αξιοποιώντας τα επαρκώς, έχει τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε πρωτεύουσα δύναμη σε όλους τους καίριους τομείς. Τα γεωφυσικά της χαρακτηριστικά τής παρέχουν την ευκαιρία να γίνει ισχυρός ενεργειακός κόμβος. Ο συνδυασμός παραγωγής και αποθήκευσης καθαρής ενέργειας, μέσω υβριδικών σταθμών, όπως του Αμαρίου θα τη μετατρέψουν σε φυσική «μπαταρία» του ευρωπαϊκού νότου.
Ο συγκεκριμένος στόχος δεν υπαγορεύεται από τα συμφέροντα της οποιασδήποτε εταιρείας. Αντιθέτως, είναι συνυφασμένος με την απεξάρτησή μας από το πετρέλαιο, με την προστασία του περιβάλλοντος, με τη βελτίωση των συνθηκών ζωής, με τη δημιουργία ενεργειακών αποθεμάτων που θα συμβάλλουν στον εκσυγχρονισμό των υποδομών, θα ενισχύουν την τοπική οικονομία, θα δημιουργούν θέσεις απασχόλησης, θα ανατροφοδοτούν τη βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη.
Εξ ου και οι προοπτικές που διανοίγουν οι ΑΠΕ σε καμιά περίπτωση δεν δικαιολογούν τις αντιδράσεις απ’ όπου κι αν προέρχονται. Εύκολα μπορεί να κατανοηθεί ο φόβος κάποιων πολιτών. Όμως, τα ερωτηματικά, οι αμφιβολίες και οι επιφυλάξεις, ακόμη και οι αγωνίες που έχουν, δεν νοείται να στέκονται εμπόδιο για την υλοποίηση μεγάλων πράσινων επενδύσεων.
Η ταραχώδης πρόσφατη συνεδρίαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Περιφέρειας έδειξε ότι ένα τμήμα πολιτών από τη Σητεία επιστρατεύτηκε από κάποιους επιτήδειους, οι οποίοι έθεσαν στόχο ζωής την ακύρωση του Υβριδικού Σταθμού Αμαρίου. Η φορτισμένη ατμόσφαιρα που επικράτησε επιβεβαίωσε ότι ουδείς απ’ αυτούς ήθελε να ακούσει τον λόγο και τον αντίλογο των όσων φορέων και δυνάμεων υποστηρίζουν το έργο.
Το χειρότερο είναι ότι τα όσα διημείφθησαν γελοιοποίησαν και ακύρωσαν μια –υποτίθεται- συμμετοχική διαδικασία. Οι αντιδρώντες προσήλθαν σε μια Επιτροπή με γνωμοδοτικό χαρακτήρα, ενώ οι ίδιοι δεν έχουν δικαίωμα ψήφου, για να επιβάλουν βιαίως τις απόψεις τους. Το παράδοξο είναι ότι δεν επέτρεψαν στα μέλη της Επιτροπής Περιβάλλοντος να τοποθετηθούν όπως το καθένα έκρινε, αλλά άσκησαν επάνω τους «ιδεολογική τρομοκρατία». Η αντιδημοκρατική συμπεριφορά, οι απαράδεκτοι χαρακτηρισμοί, οι κραυγές και οι βρισιές, η ενοχοποίηση των αντίθετων απόψεων, παραπέμπουν σε άλλους γκρίζους καιρούς.
Ερωτήματα ωστόσο ανακύπτουν και από τη διαδικασία που ακολουθήθηκε από τους υπηρεσιακούς παράγοντες. Η αυτονόμησή τους από τις καίριες στρατηγικές επιλογές της Περιφέρειας Κρήτης στην ουσία ακυρώνει τις προτεραιότητές της. Καμιά δημοκρατική αντίληψη δεν δικαιολογεί τη συγκεκριμένη πρακτική τους, λειτουργώντας στην πράξη ως επικουρική υπηρεσία στους διαφωνούντες.
Το επιχείρημα που κατά κόρον ακούστηκε από κάποιους παράγοντες της Αυτοδιοίκησης -Τοπικής, Περιφερειακής-, πως δεν συμφωνούν με τους διαφωνούντες, αλλά αναγκάζονται να συμπορευθούν μαζί τους γιατί είναι εκφραστές της τοπικής κοινωνίας, ακυρώνει τον θεσμικό ρόλο που οφείλουν να έχουν ως διοίκηση. Παραβλέπουν ότι τα αξιώματα που υπηρετούν εδράζονται στην ανάγκη υπεράσπισης του δημόσιου συμφέροντος, χωρίς υστεροβουλίες και σκοπιμότητες.
Κι επειδή όλοι τους κοσμούν τα γραφεία τους με το πορτρέτο του Ελευθερίου Βενιζέλου οφείλουν να θυμούνται την ιστορική στάση του μεγάλου Κρητικού, όταν με σθένος υποστήριξε την Αναθεωρητική Βουλή, ενώ η λαοθάλασσα του Συντάγματος του ζητούσε Συντακτική. Η υποταγή στον άκρατο λαϊκισμό, σε συνδυασμό με την απροκάλυπτη ψηφοθηρία δεν απομειώνουν μόνο την υπόστασή τους, αλλά βρίσκονται και σε πλήρη διάσταση με τις πραγματικές ανάγκες της Κρήτης και πρωτίστως των πολιτών της.
Οι μόνοι που μπορούν να χαίρονται είναι όσοι προτάσσουν τα ποικιλώνυμα συμφέροντά τους -οικονομικά, επιχειρηματικά, πολιτικά-, παραμένοντας στην ουσία συνοδοιπόροι των δυνάμεων που ενσαρκώνουν και υπηρετούν την παραγωγική και αναπτυξιακή υστέρηση της χώρας
