Στην 7 & 8 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε το 4th International Biennial Conference, με τίτλο: Inclusive Placemaking, στοManchester Metropolitan University, μια οργάνωση του Institute of Place Management (IPM) που εδρεύει στο Μάντσεστερ του Ηνωμένου Βασιλείου. Το συνέδριο του IPM πραγματοποιείτε ανά δυο χρόνια σε διαφορετική χώρα (το 2015 είχε πραγματοποιηθεί στην Πολωνία).
Εκεί, είχα την χαρά να παρουσιάσω τη στρατηγική που ακολουθεί ο Δήμος Αγίου Νικολάου για την προβολή του τόπου με γνώμονα την ανάδειξη των ποιοτικών χαρακτηριστικών και της ταυτότητας της περιοχής, μέσα σε ένα πλαίσιο δύσκολων συνθηκών όπως είναι η δημοσιονομική κρίση, η διόγκωση της γραφειοκρατίας και το μεγάλο πρόβλημα δυσπιστίας του Δημοσίου προς το πρώτο επίπεδο διοίκησης, δηλαδή το Δήμο.
Παρά την ευρεία - παγκόσμια οικονομική και πολιτική αβεβαιότητα, οι τόποι συνεχίζουν να εξελίσσονται. Ελλείψει δημόσιας ή ιδιωτικής χρηματοδότησης, δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στις τοπικές κοινωνίες για αναδιοργάνωση, μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται placemaking. Ερωτήματα, για το πώς οι ντόπιοι υποστηρίζουν τις τέχνες, τη τοπική κληρονομιά, τους ευάλωτους συνανθρώπους τους, τους νέους και τους ηλικιωμένους μπορεί να οδηγήσουν σε εμπνευσμένες απαντήσεις για δημιουργία και υποστήριξη όπως τα κοινωνικά παντοπωλεία, τα κοινωνικά φροντιστήρια, γειτονιές και κάθε μορφής ομάδες που παράγουν τοπικά φεστιβάλ και εκδηλώσεις δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους, δεν υποστηρίζονται ούτε αξιολογούνται.
Σε αυτό το πλαίσιο σκοπός του συνεδρίου ήταν να κατανοήσουμε περισσότερα σχετικά με το placemaking ως μια συμμετοχική πρακτική που περιλαμβάνει όλους τους ενδιαφερόμενους και η οποία συνδέει τα άτομα με τοπικά δίκτυα δράσης. Στόχος επίσης ήταν το συνέδριο να προχωρήσει πέρα από το στείρο ακαδημαϊκό περιβάλλον και τον επαγγελματικό τεχνοκρατισμό και να εξετάσει τη σχέση μεταξύ των επιχειρήσεων, της κοινότητας και της πολιτικής.
Σε δύο ημέρες το συνέδριο κάλυψε πολλά θέματα σχετικά με τον τόπο, όπως τοπικό λιανικό εμπόριο, επιχειρηματική εμπλοκή, ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων και δικτύων, ο ρόλος και ο αντίκτυπος των εκδηλώσεων, η σύνδεση των τόπων, ο τόπος και η υγεία, η πολυπολιτισμικότητα, η οικιστική ανάπτυξη, ο αντίκτυπος του τουρισμού, η ανεργία και ο ρόλος της ανάπτυξης των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης.
Οι ομιλητές προέρχονταν από 15 χώρες, από τη Μελβούρνη και το Σύδνεϋ, στο Σάο Πάολο, την Ινδιανάπολις, το Γιοχάνεσμπουργκ, τη Μαλαισία, την Αλβανία, την Τασμανία και τη Σιβηρία. Από τη Ρόδο, την Κέρκυρα, τον Άγιο Νικόλαο, τη Θεσσαλονίκη και το Άμστερνταμ, τη Βαλένθια, τη Λιουμπλιάνα και το Βερολίνο. Υπήρχαν επίσης πολλά παραδείγματα από το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως το Brixton, το Birmingham, το Buxton, το Bath, το Bristol, το Carlisle, το Chipping Norton, το central London, το Liverpool και φυσικά το Manchester.
Οι συμμετέχοντες αποτελούσαν ένα ισορροπημένο μίγμα επαγγελματιών, ερευνητών και πολιτικών. Η αλληλεπίδραση μεταξύ αυτών των τριών προσδιορίστηκε ως ένα από τα πιο θετικά οφέλη από τη συμμετοχή στο συνέδριο που προκάλεσε την ανατροφοδότηση των συμμετεχόντων. Σήμερα το IPM ηγείται, δημιουργώντας μια κοινότητα τόσο σε πρακτικό όσο σε επιστημονικό επίπεδο, που θα αλλάξει τον τρόπο διαχείρισης των τόπων.
Ο Δήμος Αγίου Νικολάου, σε μια προσπάθεια εναρμονισμού με τις νέες τάσεις έχει προβεί στη χάραξη στρατηγικών πολιτικών με σκοπό τη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος σε όλο το δήμο, τον προσδιορισμό της ταυτότητας του τόπου και τη διερεύνηση των χαρακτηριστικών και προοπτικών του τουριστικού προϊόντος της περιοχής, θέτοντας εξαρχής όχι ένα μανιφέστο προς το μονόδρομο της ανάπτυξης αλλά ερωτήματα και προβληματισμούς όπως: Πώς θα χαραχτεί μια στρατηγική για την προβολή του τόπου; Πως συνδέονται η στρατηγική αυτή με την τοπική κοινωνία; Τι θέση έχει ο σχεδιασμός του χώρου; Ποια είναι η ταυτότητα του τόπου; Πως και από ποιους διαμορφώνεται η στρατηγική δημιουργίας και ανάδειξης της ταυτότητας ενός τόπου;
Με βάση τα παραπάνω διαρκή ερωτήματα σε συντονισμό με το Πολιτιστικό και Αθλητικό Οργανισμό (ΠΑΟΔΑΝ), τη Δημοτική Ανώνυμη Εταιρεία (ΔΑΕΑΝ), το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο και σε συνεργασία με τις ομάδες, τους συλλόγους και τη μεγάλη, ουσιαστική βοήθεια των εθελοντών που δρουν στο δήμο επικεντρώθηκε σε δυο άξονες: στην διοργάνωση μεγάλων εκδηλώσεων (CLIFF DIVING, SUP, Φεστιβάλ Πλατείας κ.α.) και στην αναζωογόνηση του αστικού χώρο (Κανονιστική Πράξη για τους Κοινόχρηστους Χώρου, Σχεδιασμός του παραλιακού και παραλίμνιου μετώπου Αγίου Νικολάου, Δίκτυο ιστορικής ανάδειξης Νεάπολης κ.α.).
Η παρουσίαση επικεντρώθηκε στο πώς μια τοπική στρατηγική, βασισμένη στις απαραίτητες συνεργασίες, με όσο το δυνατόν περισσότερους εμπλεκόμενους, αναπτύσσεται μέσα από πρακτικές που έχουν σκοπό την ανάδειξη της ταυτότητας του τόπου. Παράλληλα, η παρουσίαση επικεντρώθηκε στη δυσκολία ανάπτυξης πρακτικών στον αστικό χώρο ο οποίος έχει ταλαιπωρηθεί από πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες, με ποσοτικά και όχι ποιοτικά κριτήρια διαχείρισης κατά τη διάρκεια (και όχι μόνο) της δημοσιονομικής κρίσης στην Ελλάδα, καθώς και τον αντίκτυπο της σε τοπικό επίπεδο.
Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά το Δήμο Αγίου Νικολάου και τη Springboard Research Ltd. για την υποστήριξη.
Ίρις Περουλιού Σεργάκη
ΜSc Αρχιτέκτων Μηχανικός,
Ειδική Συνεργάτης Δήμου Αγίου Νικολάου-
Μέλος του Institute of Place Management
