ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΤΟΥ 1974 - ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ
Στο τέταρτο ταξίδι του στην Κρήτη στις 4 Μαϊου του 1974 το απομεσήμερο, έφτανε με το «ΑQUARIUS» ο Μαραμπού στο λιμάνι του Ηρακλείου, ήταν 3 μμ – δεν είχε καμιά καθυστέρηση. Και αυτήν τη φορά τον υποδέχθηκαν οι ίδιοι άνθρωποι, μια μικρή χαρούμενη συντροφιά. Το πρόγραμμα ως συνήθως μια βόλτα και κάτι έκτακτο, ίσως κάποια επίσκεψη. Την εβδομάδα εκείνη είχε οργανωθεί μια έκθεση ζωγραφικής, από 2 έως 12 Μαϊου, σε αίθουσα της Βικελαίας βιβλιοθήκης του Δήμου, στον Δεύτερεο όροφο του κτιρίου «Αχτάρικα». Ο ζωγράφος που παρουσίαζε την εργασία του ήταν πολύ γνωστός, «διάσημος» στους φιλότεχνους της χώρας, η φήμη του είχε φτάσει και στην επαρχία. Ορέστης Κανέλλης λεγόταν και τον θεωρούσαμε δημοκρατικό, «αριστερό» κατά κάποιον τρόπο, χωρίς να ξέρουμε βιογραφικά στοιχεία, οι περισσότεροι που πέρασαν τα φοιτητικά τους χρόνια στην Αθήνα, είχαμε δει κάποιο πίνακα του, στην Επιθεώρηση Τέχνης (Αριστερό λογοτεχνικό περιοδικό) ή στις πανελλήνιες έκθεσεις του»Ζαππείου». Είχε χαρακτηριστικό στυλ, μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε ένα του έργο, στις γυναικείες μορφές του, η τρυφερότητα δεν ξέφτιζε από ψεύτικο ρωμαντισμό και η πλαστικότητα χαρακτήριζε τις αρμονικές του χαράξεις.
Στο κέντρο η Μαρία, με τις εγγονές της και φίλους του Μαραμπού
Μετά την μεγάλη περιήγηση, γύρω στην παλιά πόλη, με την στάση στη Μαρία του Λιμανιού, που βρήκε την ευκαιρία να προσθέσει έναν ακόμα καλλιτέχνη στις γνωριμίες της, όταν είχε φτάσει πια 6μμ βρεθήκαμε στα λιοντάρια, για μπουγάτσα και επίσκεψη στον Κανέλλη(την είχαμε προγραμματίσει αλλα δεν ειχε ανακοινωθεί).
Πριν καθίσουμε στο μπουγατσατζίδικο του Κιρκόρ του Αρμένη, περιεργασθήκαμε όλοι μαζί, την πινακίδα μπροστά στην Δημοτική Βιβλιοθήκη που πληροφορούσε για την έκθεση ζωγραφικης, στο Β” όροφο. Ο Καββαδίας δεν έκανε κανένα σχόλιο, όταν καθίσαμε για να απολαύσουμε το παραδοσιακό γλυκό, δεν φάνηκε να ενθουσιάζεται στην ιδέα να επισκευθούμε την έκθεση του γνωστού ζωγράφου. Αυτός που λάτρευε τη ζωγραφική, φαινόταν διστακτικός, σαν κάτι να τον απωθούσε. Δεν άργησε να μας εκμυστηρευθεί τον λόγο.
Χελιδόνια, χαρακτικό 1953-συλλογή Κοτσιγρα/Δήμος Λάρισας
Ο Ορέστης Κανέλλης ήταν παλιός (νεανικός) φίλος του. Όμως κάποτε μια παρεξήγηση τους απομάκρυνε, ένα γεγονός που συνέβη πριν περίπου 30 χρόνια. Ήταν οι πρώτες μέρες της Απελευθέρωσης , έκαναν τακτική παρέα πριν τον πόλεμο και ξαναβρέθηκαν, η αντίσταση και τα μηνύματα (κηρύγματα) του ΕΑΜ έδιναν και στους δυο φτερά, οι ελπίδες ήταν πολλές, ο κόσμος θα άλλαζε. Στις γειτονιές ξανάνθιζαν κόκκινα γαρούφαλα και κορίτσια πανέμορφα. Κι οι δυο , εκείνον τον καιρό, συγκινήθηκαν από την ίδια κοπέλα, μια τσαχπίνα μοδιστρούλα. Οπως είναι φυσικό, ο ναυτικός κέρδισε τον ζωγράφο (και τη συμπάθεια της μικρής). Η φιλία θρυμματίσθηκε , από τότε κόπηκαν οι παρέες του ποιητή με τον ζωγράφο. Παρά τα χρόνια που πέρασαν , ο Μαραμπού, δεν είχε διάθεση να τον ξαναδεί, έτσι οι δυο φίλοι δεν συναντήθηκαν τότε (και μάλλον ποτέ πια)
Στις 8.οο μμ το κρουαζιερόπλοιο σάλπαρε, ο ασυρματιστής μας αποχαιρετούσε και η Ουέντυ διακρινόταν στην πόρτα πάνω από τη σκάλα που ανέβαινε.
Τιμοκατάλογος της έκθεσης 1974-πολύ ακριβές τιμές για μεσαία βαλάντια
Την επομένη, Κυριακή 5 Μαίου, της Αγίας Ειρήνης, επισκεφθήκαμε την έκθεση και συνομιλήσαμε με τον εξαιρετικό ζωγράφο. Κάποια στιγμή φέραμε τη συζήτηση στον ποιητή και τον δικαιολογήσαμε που δεν μπόρεσε να τον δει. Ο καλλιτέχνης δεν παραξενεύθηκε όμως φάνηκε προβληματισμένος. Σαν κάποια σκέψη να τον ενόχλησε. Αργότερα, μας εξήγησε: Είμαστε κάποτε καλοί φίλοι με το Μαραμπού, αλλά κάποια στιγμή παρεξηγηθήκαμε. Να πως. Συναντιόμαστε που και που όταν είμαστε νέοι. Την τελευταία φορά είχαμε ραντεβού στην πλατεία Καρύτση, στο κέντρο, δίπλα στον Κολοκοτρώνη στις 7 το βράδυ. Άργησε, περίμενα ώρα , μα που να φανεί. Με έστησε και ήταν δύσκολοι καιροί και επικίνδυνοι. Θύμωσα πολύ, έγινα τούρκος. Συναντηθήκαμε τυχαία μετα από δυο τρεις μέρες, δεν μου είχε περάσει, με είχε νευριάσειπολύ. Μόλις πλησίασα, είχα έντονη τη επιθυμία να τον κτυπήσω, να του δώσω ένα φούσκο, ναναι όλος δικος του. Συγκρατήθηκα, έφυγα χωρίς να μιλήσουμε, από τότε δεν ξαναειδωθήκαμε.
Μείναμε έκπληκτοι, δεν γνωρίζαμε αρκετά τον εικαστικό καλλιτέχνη και είχαμε απόλυτη εμπιστοσύνη στον Καββαδία, όμως ο Μαραμπού συνήθιζε να λέει για τις ιστορίες του, όταν τον ρωτούσαμε αν είναι αλήθεια – δεν ξέρω βρε παιδιά, έτσι θυμάμαι, αλήθεια ή ψέματα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ :
ΚΙ ΟΙ ΔΥΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΝ ΣΤΑ 1910, ΕΚΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, ΘΕΛΗΣΑΝ ΝΑ ΣΠΟΥΔΑΣΟΥΝ ΙΑΤΡΙΚΗ, ΕΓΚΑΤΈΛΕΙΨΑΝ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ- //εγιναν γνωστοι στον καλλιτεχνικό κόσμο την ίδια χρονιά στα 1933 όταν ηταν μόλις 23 χρονών//ΣΥΓΚΙΝΗΘΗΚΑΝ ΚΙ ΟΙ ΔΥΟ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΞΑΓΓΕΛΙΕΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΑΜ-ΗΤΑΝ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΥΨΟΥΣ (ΧΑΜΗΛΟΥ)ΜΕ ΤΑ ΙΔΙΑ ΚΙΛΑ ΚΑΙ ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΜΑΛΛΙΑ (ΤΟΤΕ 1974)ΚΑΙ ΔΥΟ ΕΙΧΑΝ ΚΑΘΑΡΆ ΦΩΤΕΙΝΑ ΜΑΤΙΑ
Βιογραφικά του Νικου Καββαδία μέχρι 1945
____________________________________________
Ο ποιητής Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου του 1910 στο Χαρμπίν της Μαντζουρίας. Ο πατέρας του, Χαρίλαος όπως μητέρα του, Δωροθέα, ήταν κεφαλλονίτικης καταγωγής, στα 1914 επέστρεψαν στα Επτάνησα και στα 1921 μετακόμισαν στον Πειραιά( όπου τελείωσε το Δημοτικό και το Γυμνάσιο ο ποιητής)
Στα 1928 δίνει εξετάσεις στην Ιατρική Σχολή αλλά αρρωσταίνει βαριά και ο πατέρας του και αναγκάζεται να δουλέψει. Για λίγο εργάζεται σε ναυτιλιακό γραφείο και τον επόμενο χρόνο, μπαρκάρει.
Τον Ιούνιο του 1933 κυκλοφορεί την πρώτη του ποιητική συλλογή, με τίτλο «Μαραμπού» και εισαγωγικό σημείωμα του Καίσαρα Εμμανουήλ και με έξοδα του ίδιου.
Το 1939 παίρνει το δίπλωμα ασυρματιστή. Στα 1940 θα βρεθεί στρατιώτης στην Αλβανία και στα χρόνια της κατοχής θα μείνει ξέμπαρκος στην Αθήνα. Μετά την απελευθέρωση,θα ταξιδέψει ως ασυρματιστής σ” όλο τον κόσμο.
Χαρακτηριστικό έργο του Ορέστη Κανέλλη
Βιογραφικά του Ορέστη Κανέλλη μέχρι 1945
____________________________________________
Ο ζωγράφος γεννήθηκε στα 1910 στην Σμύρνη της Μικράς Ασίας.
Με την κήρυξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου ο πατέρας του αποκλείεται στη Μυτιλήνη.
Επιστροφή της οικογένειας στη Σμύρνη 1919.
Οριστική αποχώρηση από τη Σμύρνη στα 1922 και εγκατάσταση τ στην Πέτρα της Λέσβου.
Ολοκληρώνει τη βασική του εκπαίδευση στη Μυτιλήνη.
Σπουδάζει στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, 1927-29
Διακόπτει τις σπουδές του στα 1930 και φεύγει στο Παρίσι για σπουδές ζωγραφικής ύστερα από παρότρυνση του τεχνοκριτικού Ε. Teriade (Τάκη Ελευθεριάδη) έως 1932.Οικονομικοί λόγοι τον αναγκάζουν να διακόψει τις ελεύθερες σπουδές και να επιστρέψει στην Μυτιλήνη.
Διοργανώνεται στα 1933 η πρώτη ατομική έκθεση του καλλιτέχνη στον Παρνασσό της οποίας τον κατάλογο προλογίζει ο Ε. Teriade.
Συμμετέχει στην Biennaleτης Βενετίας 1934.
Ατομικές εκθέσεις 1936-38-1939
Παρουσιάζει έργα του σε ομαδική έκθεση της Ομάδος Τέχνη και στην Πανελλήνιο Καλλιτεχνική Έκθεση Ζαππείου.
Το μέγαρο της Βικελαίας-σε κακή κατάσταση τότε
Μα δεν έκανε ταξίδια στην Κρήτη ο Μαραμπού, παρατήρησε πικρόχολος φίλος μας, κάτοικος του κλεινού άστεως, μια στάση στην επαγγελματική διαδρομή του ήταν -εννοούσε δεν έκανε ταξίδια ελεύθερης επιλογής στο Ηράκλειο, αλλά η επίσκεψη ηταν υποχρεωτική. Λες κι η θάλασσα φυραίνει και το πλοίο γίνεται ποδήλατο, αν δεν κάνουμε διακοπές και διαδρομές αναψυχής. Το ερώτημα είναι πότε δημιουργούνται φιλίες, στις επαγγελματικές ή άλλες υποχρεωτικές απασχολήσεις (πχ στρατός) ή όταν έχουμε ελεύθερο χρόνο, όταν διασκεδάζουμε ή όταν επιχειρούμε τουριστικές διαδρομές (μερικοί βέβαια επιμένουν:»λένε ζήσαμε κι εννοούν γλεντήσαμε»-Μ.Αναγνωστάκης)
Ο Καββαδίας στην Κρήτη απέκτησε φίλους πολλούς, έγινε το κέντρο μιας συνεκτικής και πολυάριθμης παρέας. Κι ήταν τότε δικτατορία, δεν ήταν όλα εύκολα για αριστερούς λογοτέχνες και δημοκρατικές και φιλελεύθερες συντροφιές. Το Κάστρο σαν μια νησίδα πολιτική, πρόσφερε καλύτερες συνθήκες, αντικειμενικά, γιατι ήταν στενός ο κύκλος , ελεγχόμενες οι καταστάσεις και ήσυχοι οι χουντικοί πού μέλημα τους ήταν πως όχι θα πειθαναγκάσουν
(είχε περάσει η εποχή των συλλήψεων) αλλά θα εκθέσουν τους δημοκράτες της περιοχής.
Και στις 25 (περίπου) επισκέψεις του ποιητή, υπήρχε κάποιος να τον υποδεχθεί και στοιχειώδες πρόγραμμα παραμονής του,που περιλάμβανε μικρές εκδρομές γύρω από την πόλη και επισκέψεις χώρων ιστορικών και ανθρώπων που ήθελε να δει. Όμως κάτι έκτακτο τροποποιούσε τις προετοιμασίες η άνοιγε νέες προοπτικές.¨Οταν το καλοκαίρι του 1974 είχε ζεστάνει αρκετά, ο Μαραμπού μας κάλεσε για κάποιο «απεριτίφ» στο σαλόνι του AQUARIUS. Ένα πολύχρωμο ποτό με ομπρελίτσα και κερασάκι, κοκτέϊλ, μας πρόσφερε ο ευγενικός ραδιοτλεγραφητής.Μας γνώρισε μιαν πανέμορφη αγγλιδούλα, που ήταν στην υποδοχή, νεραϊδούλα του καλοκαιριού.
Λινοπεράματα Ηρακλείου, ακουαρέλα του Σπύρου Ζ. που γεννήθηκε στα 1974
Η κατάξανθη κοπέλα έμεινε στη μνήμη όλων των αρσενικών της συντροφιάς, που αν και φρεσκοπαντρεμένοι όλοι, πλην ενός, είχαν θαυμασμό ανυπόκριτο για τα κάλλη της. Στα επόμενα ταξίδια, όλο και ερχόταν η κουβέντα για την Ουέντι, έτσι λεγόταν το κορίτσι, που έμοιαζε με νύμφη του Βορρά, ο εργένης εκ των φίλων πρότεινε να την καλέσει ο Μαραμπού να την φιλοξενήσουμε σε κάποιο ταξίδι. Η ιδέα άρεσε σ΄όλους μας, μια κοπέλα θα έσπαζε, θα ομόρφαινε την καλογερίστικης μορφής (όλοι με γένια και χτένια) παρέα. Ο ποιητής είχε κάποιες αντιρρήσεις, εύλογες ασφαλώς, τα «καμάκια» ήταν τότε μια μόδα αποδοχής από πολλούς και απόρριψης από ορισμένους. ¨Ομως ο Μαραμπού κάτω από την πίεση ενέδωσε και ένα επόμενη Σάββατο η Ουέντι, έλαμπε μεταξύ πολλών κατάμαυρων κρητικών, αληθινή γοργόνα του παραμυθιού. Τίποτα το εξαιρετικό δεν συνέβη, όλοι ευχαριστήθηκαν, το κορίτσι ήταν πολύ χαρούμενο και σοβαρό, ο συνοδός της , ο Κόλιας,δεν χρειάστηκε να παρέμβει σε επίδοξους τουριστοκυνηγούς,που τους είχε αφοπλίσει η ευγένεια και η ομορφιά της. Η Ουέντι ξεχάστηκε, καμια φορά της στέλναμε χαιρετισμούς, υπήρχαν πολλά να γίνουν, δεν προλαβαίναμε. Πέρασαν οι μήνες, σε ένα από τελευταία ταξίδια ήταν πια φθινόπωρο του 74,ο ποιητής ήταν περίφροντις, αυτός ο λαλίστατος δεν έβγαζε κουβέντα. Δεν άργησε να εξηγήσει την κακή διάθεση. Ένα επειδόδιο στο πλοίο, τον είχε αναστατώσει. Η κοπέλα που γνωρίσαμε, η Ουέντι, είχε συνάψει δεσμό, όπως είχε κάθε δικαίωμα, με συνάδελφό της , από το πλήρωμα. ¨Ομως επειδή αναγκαστικά κρυβόταν , για να μην γίνονται κουβέντες, οι συνάδελφοί της, την έπιασαν στα «πράσα» στην καμπίνα με τον εραστή, μαζεύτηκαν πολλοί, ναύτες καμαρώτοι και μηχανικοί, άνοιξαν την πόρτα και την διαπόμπευσαν. Τρομοκρατημένο το κορίτσι έτρεξε στην καμπίνα του Καββαδία, εκεί βρήκε συμπάθεια και προστασία- μα η καριέρα της στο πλοίο είχε άδοξα και άδικα τελειώσει. Το κύμα της κακοκεφιάς μας πλημμύρισε, το γεγονός μας πρόσβαλε βάναυσα όλους, έπρεπε να βρούμε έν καλό ρακάδικο, ας πάμε δυτικά είπε ο Κ.Α. στα Λινοπεράματα.
