Έχουμε μάθει ότι τα Χριστούγεννα είναι περίοδος χαράς, ευχαρίστησης και επαφής με την οικογένεια και τους κοντινούς μας ανθρώπους. Η πόλη στολίζεται, τα μαγαζιά το ίδιο, οι άνθρωποι βγαίνουν έξω να διασκεδάσουν και να ψωνίσουν δώρα για τους αγαπημένους τους ανθρώπους. Όμως είναι σύνηθες φαινόμενο, αρκετά μεγάλο ποσοστό ανθρώπων να αντιμετωπίζουν διαταραχές διάθεσης με κορύφωση καταθλιπτικά συναισθήματα. Ειδικοί ψυχικής υγείας αναφέρουν ότι οι περιπτώσεις ατόμων που σπεύδουν για θεραπευτική υποστήριξη, αυξάνονται αυτή την περίοδο. Αντίστοιχες είναι και οι περιπτώσεις ατόμων σε θεραπεία, όπου κορυφώνεται ο προβληματισμός τους αυτή την περίοδο. Γιατί όμως ενώ κυκλοφορεί τόση "χαρά" εκεί έξω, κάποιοι άνθρωποι δυσκολεύονται να την βρουν?
Μήπως είναι λόγω του χειμώνα που κάνει κρύο και του μουντού καιρού που καλλιεργεί αυτή τη διάθεση; Σίγουρα παίζει και αυτό το δικό του ρόλο, όμως έχει να κάνει και με άλλους παράγοντες που βασίζονται σε μη αληθινές προσδοκίες.
Αρκετοί άνθρωποι, δημιουργούν διάφορες ψευδαισθήσεις γύρω από το πνεύμα των Χριστουγέννων με όλες αυτές τις υπερβολικές απαιτήσεις που βάζουν οι ίδιοι στον εαυτό τους. Στην προσπάθεια να κάνουν τους άλλους χαρούμενους και πάντα υπό την προσταγή της επιβαλλόμενης χαράς, ξοδεύουν πολλά χρήματα για δώρα, συνδέοντας το ακριβό με τη χαρά. Μπαίνουν, ταυτόχρονα, σε μία διαδικασία υπερβολής, προσπαθώντας να ξεπεράσουν τον εαυτό τους, στις προετοιμασίες, στο στόλισμα, στην διοργάνωση του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού, σαν να επιθυμούν να ξορκίσουν τα αρνητικά συναισθήματα ή στην καλύτερη να τα βάλουν κάτω από το χαλάκι.
Σε μία τέτοια γιορτινή περίοδο, άλλοι άνθρωποι μπαίνουν σε μία διαδικασία αυτογνωσίας και επεξεργασίας της ζωής τους. Αυτά τα new years resolutions που γίνονται κάθε χρόνο, δεν είναι εποικοδομητικά για όλους. Κάνοντας ανασκόπηση στη ζωή μας και έχοντας την τάση να σκεφτόμαστε το αρνητικό ή αυτό που δεν έχουμε καταφέρει τον περασμένο χρόνο, βουλιάζουμε περισσότερο, μένοντας με συναίσθημα αποτυχίας. Την ίδια στιγμή, κάνουμε ασυναίσθητα σύγκριση με τους διπλανούς μας και τους εξυψώνουμε, χωρίς κανένα ρεαλισμό, αποδίδοντάς τους ιδιότητες που δεν έχουν, μόνο και μόνο για να επιβεβαιώσουμε οι ίδιοι το συμπέρασμα που θέλουμε να καταλήξουμε. Επίσης, άλλοι άνθρωποι, δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στην υπερ-προβολή που προστάζει αυτή τη περίοδος. Αυτή η ψυχαναγκαστική χαρά που επιβάλουν τα Χριστούγεννα, η ανάγκη να είναι μαζί με τους συγγενείς, δεν είναι για όλους ευχάριστη. Η προσταγή να περάσουν μαζί τις διακοπές, δεν είναι επιθυμητή και γυρίζει μπούμερανγκ στη διάθεση του καθενός. Όλοι οι παραπάνω λόγοι, είναι καλή αφορμή για να περάσει κάποιος με άσχημη διάθεση τα Χριστούγεννα. Η επιταγή της χαράς, που έρχεται ως δώρο μαζί με αυτά, είναι για πολλούς ακάλυπτη. Μπορεί να δείχνει ότι έχει αρκετά μηδενικά από πίσω, αλλά στην ουσία παραμένει μόνο το μηδέν. Άρα, πώς μπορεί να εξαργυρώσει κανείς αυτή την επιταγή;
Σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες που αντιμετωπίζουμε, οφείλουμε να κάνουμε ένα δώρο στον εαυτό μας. Ένα δώρο συναίσθησης. Να αλλάξουμε τη ματιά μας και να χαρούμε τα Χριστούγεννα όπως αξίζει στον καθένα μας. Δε χρειάζεται να προβούμε σε καμία σύγκριση με το παρελθόν και κυρίως δε χρειάζεται να κρίνουμε τη χαρά μας από τις πλαστές οικονομικές επιταγές του παρελθόντος. Αν μπούμε στη διαδικασία σύγκρισης, πως περνάγαμε παλιότερα, με το πώς "καταντήσαμε" (από τις πιο άκυρες λέξεις που μπορεί να επιλέξει κανείς για να τον χαρακτηρίσει) φέτος, είναι σίγουρο ότι θα αγγίξει τα όρια της κατάθλιψης. Φτάνοντας σε αυτό το σημείο, θα αρχίσει να κατηγορεί όλους τους άλλους, τις συνθήκες, την κατάσταση, θα του φταίνε τα πάντα... εκτός από τον ίδιο που δεν επέλεξε να δει την πραγματικότητα και να αντλήσει το μεγαλύτερο κέρδος που μπορεί να είχε από αυτή.
Τα Χριστούγεννα οφείλουν να μεταλλαχθούν από μία ταμπέλα χαράς, σε εργαστήρι χαράς. Σε ένα συνειδητοποιημένο συναίσθημα που ο καθένας επιλέγει πως θα το αναδείξει. Είναι στις δυνατότητες του καθενός να περάσει τα Χριστούγεννα όπως ακριβώς επιθυμεί. Δεν υπάρχει "τέλειος" τρόπος διακοπών των γιορτών, ας μην αφήσουμε να μας επηρεάσουν ειδήσεις και αναφορές, "τέλειων" διακοπών με τις "τέλειες" οικογένειες που η "τελειότητά" τους αποτυπώνεται μόνο στα ΜΜΕ. Ο τρόπος να περάσει κανείς τις γιορτές είναι μοναδικός, γιατί είναι ο ίδιος ο άνθρωπος μοναδικός προσδίδοντας σε αυτές το δικό του στίγμα. Με αυτόν τον τρόπο, θα έχει πετύχει να περάσει τα δικά του τέλεια Χριστούγεννα, όπως ακριβώς επέλεξε. Δεν αφήνει να του κλέψει κανείς τη δική του χαρά.
Δεν χρειάζεται να δούμε τα Χριστούγεννα σαν αφορμή για να μας πάρει όλη τη θλίψη, όλον τον προβληματισμό, όλο το βάρος που νιώθουμε αντιμετωπίζοντας αυτές τις δυσκολίες. Τα Χριστούγεννα έρχονται και φεύγουν, το γνωρίζουμε. Αν επενδύσουμε σε αυτά, μόνο ως φάρο που μας δείχνει το δρόμο για να περνάμε καλά, θα φύγουν και μετά θα μείνουμε περισσότερο κενοί από πριν, ερχόμενοι αντιμέτωποι με την πραγματικότητα. Η ουσία είναι να είμαστε εμείς καλά με αυτό που κάνουμε, όχι να περνάμε καλά. Αποενοχοποιούμε τον εαυτό μας από αρνητικές παρελθοντικές σκέψεις και βλέπουμε τις πραγματικές διαστάσεις των γιορτών. Απολαμβάνουμε τα Χριστούγεννα για αυτό που είναι, για τις αξίες που πρεσβεύουν, τις κρυμμένες αξίες, που οφείλουμε να φέρουμε πλέον στην επιφάνεια.
Η περίοδος των Χριστουγέννων είναι δύσκολη για αρκετούς ανθρώπους, με πολλούς να παρουσιάζουν καταθλιπτικά συμπτώματα. Όσοι δεν αντιμετωπίζουν δυσκολίες αυτή την περίοδο, μπορούν να βοηθήσουν αυτούς που αισθάνονται μόνοι ή καταθλιπτικοί. Ας αναγνωρίσουμε όμως ότι τα πάντα, ξεκινάνε από την ευχή που δίνουμε στον άλλον. Ας είναι πηγαία, χαμογελαστή και επιτρέπεται να μην συνοδεύεται φέτος από δώρο.
Χαράλαμπος Παν. Πίσχος, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής
