ΤΟΥ ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΣΑΡΑΝΤΙΔΗ
Η ιστορία των Δήμων της Κρήτης , αρχίζει από την εποχή της Τουρκοκρατίας και στην ιστορία αυτή καθρεφτίζεται όλη η πολυτάραχη πορεία του νησιού.
Το 1864 η «Υψηλή Πύλη» αναδιοργανώνει την διοίκηση των βιλαετιών της και δίνει κάποια «ψίχουλα» αυτοδιοίκησης, αλλά με δημάρχους και δημοτικά συμβούλια που ήταν μόνο μουσουλμάνοι και μάλιστα διορισμένοι.
Το 1878 με «Υψηλόν Αυτοκρατορικόν Φιρμάνιον», επικυρώνεται η «Σύμβαση της Χαλέπας» και τίθεται σε ισχύ ο «Οργανικός Νόμος» που προέβλεπε καθολική ψηφοφορία και ισότιμη αναλογική συμμετοχή για χριστιανούς και μουσουλμάνους.
Στον Δήμο Χανίων το πρώτο δημοτικό συμβούλιο αποτελείτο από πέντε Χριστιανούς και δέκα Μουσουλμάνους συμβούλους ή εκλέκτορες όπως αποκαλούντο.
Το πρώτο Δημαρχείο λειτουργούσε σε τμήμα του παλιού βενετσιάνικου μοναστηριού στην πλατεία της Σπλάντζιας, αλλά το 1894 επί Δημαρχίας του Μουσουλμάνου Αλί Βέη Καλλιοντζηζαδέμεταφέρεται στην συμβολή των σημερινών οδών Χάληδων και Ζαμπελίου.
Στο μεταξύ με την ανακήρυξη της Αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας και τον ορισμό του Πρίγκιπα Γεωργίου ως Ύπατου Αρμοστή, ο δημοτικός Νόμος αλλάζει αλλά προς το χειρότερο, καθώς καταργούνται οι εκλογές και οι δήμαρχοι διορίζονται από τον Πρίγκιπα. Δήμαρχοι Χανίων την τελευταία τριετία του 19ου αιώνα ήταν οι : Χουσεΐν Βέης Γιαννιτσαράκης,Ιωάννης Ξηράς και Αριστείδης Κριάρης.
Δήμαρχοι Χανίων 1900-1950
Από το 1900 έως το 1905 ως δήμαρχοι Χανίων διορίζονται οι Μεχμέτ Χαμίτ Μπεηζαδέ, Χαράλαμπος Πλουμιδάκης ,Κων/νος Μάνος , Χουσεΐν Μπαλζάκης.
Το 1906 γίνονται Δημαρχιακές εκλογές στις οποίες αναδείχθηκε δήμαρχος Χανίων ο Εμμανουήλ Σειραδάκης.
Στις επόμενες εκλογές του 1911, δήμαρχος Χανίων εκλέγεται ο Εμμανουήλ Μουντάκης ο οποίος κερδίζει όλες τις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις μέχρι και το 1929.
Στην εκλογική αναμέτρηση εκείνης της χρονιάς δήμαρχος αναδυκνείεται ο Ιωάννης Μουντάκης ο οποίος παρέμεινε στην θέση αυτή μέχρι το 1937, όταν η δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά έκρινε πως οι εκλεγμένοι δήμαρχοι ήταν επικίνδυνοι. « Δυνάμει του από 27ης Ιουνίου ε.ε. Διατάγματος…διελύθη το Δημοτικόν Συμβούλιον και απελύθη οριστικώς ο Δήμαρχος. Δια την άσκησιν των αρμοδιοτήτων του Δημοτικού Συμβουλίου ….διωρίσθη δια του ιδίου διατάγματος πενταμελής Διοικούσα Επιτροπή εκ των κ.κ. Νικ.Σκουλά, Μιχ.Ε.Παπαγιαννάκη, Κυριάκου Γεωργακάκη, Παναγιώτη Μαλινάκη και Αντωνίου Μελισσάκη υπο Δήμαρχον τον κ.Νικόλαον Σκουλάν.» (Εφημ. «Βήμα του λαού» 6/7/1937).
Το 1939, λίγο πριν τον πόλεμο, ο διορισμένος δήμαρχος Νικόλαος Σκουλάς έρχεται σε σύγκρουση με την Γενική Διοίκηση για το θέμα της ύδρευσης των Χανίων από τις πηγές της Αγυιάς και εξαναγκάζεται σε παραίτηση. «…Εις γενομένην παρατήρησιν της Γενικής Διοικήσεως δια την ανακολουθίαν σκέψεων και αποφάσεων, ο Δήμαρχος υπέβαλε την παραίτησίν του ήτις και εγένετο αμέσως αποδεκτή.» (Εφημ. «Έρευνα» 16/7/1939). Χρέη δημάρχου εκτελεί ο Π.Μαλινάκης μέχρι τις 5 Μαρτίου 1940 που διορίζεται ως δήμαρχος ο Αντώνιος Ησυχάκης που παραμένει μέχρι το 1941.
Στο μεταξύ ξεσπά ο Β’ Π.Π. και ακολουθεί η Γερμανική κατοχή και βέβαια συνεχίζεται ο διορισμός δημάρχων στα Χανιά. Από το 1941 έως το 1945 δήμαρχοι ήταν οι : Νικόλαος Σκουλάς, Απόστολος Φυτράκης, Μιχάλης Αρπακουλάκης, Ιωάννης Μουντάκης.
Το 1946,ουσιαστικά, απολύεται ο Ιωαν. Μουντάκης και τον Ιούλιο του 1946 δήμαρχος διορίζεται και πάλι ο Αντώνιος Ησυχάκης , ενώ χαρακτηριστικό για το κλίμα της εποχής είναι δημοσίευμα της εφημ. «Κήρυξ» στις 10/7/1946 στο οποίο αναγράφονται και τα εξής : «Ο κ. Νομάρχης προσφωνών τον νέον Δήμαρχον ετόνισε μεταξύ άλλων ότι η Κυβέρνησις , ως υπέχουσα της ευθύνης και της απροσκόπτου λειτουργίας της κρατικής μηχανής εις όλας τα εκδηλώσεις της , εθεώρησε ορθόν να θέση επικεφαλής των Δήμων και Κοινοτήτων πρόσωπα απολύτου εμπιστοσύνης της. Ως τοιούτον δε προέκρινε τον κ. Ησυχάκη για τον Δήμον Χανίων...Ο κ. Μουντάκης απαντών εις τον κ. Νομάρχην εδήλωσε εμφαντικώς ότι διαφωνεί απολύτως με την κυβερνητικήν άποψιν καθ’ήν τα όργανα της τοπικής αυτοδιοικήσεως πρέπει να είναι πρόσωπα εμπνέοντα εμπιστοσύνης εις την Κυβέρνησιν, διότι τούτο αντιτίθεται εις τα άρθρα 7 του Συντάγματος και 122 του Κώδικος περι Τοπικής Αυτοδιοικήσεως τα οποίο ορίζουν ότι τα όργανά της εκλέγονται παρα του λαού…». Τον Ιούλιο του 1950, ο Αντ. Ησυχάκης , λόγω ασθένειας υποβάλλει την παραίτησή του στον Νομάρχη Χανίων και αντικαθίσταται από τον Στυλιανό Τσιλιγκερίδη.
Δήμαρχοι Χανίων 1951-1967
Στις 4 Απριλίου 1951 κυρώνεται από την Βουλή ο νόμος «περί παροχής ψήφου εις τας γυναίκας» και στις 15 Απριλίου 1951, μετά από 17 ολόκληρα χρόνια διεξάγονται δημοτικές και κοινοτικές εκλογές και μάλιστα – για πρώτη φορά - με την συμμετοχή των γυναικών.
Για τον Δήμο Χανίων συμμετείχαν έξη συνδυασμοί και δύο μεμονωμένοι, ενώ τα αποτελέσματα όπως δημοσιεύθηκαν στον Τύπο της εποχής ήταν :
« Εγγεγραμμένοι 11.879. Ψήφισαν 8.462. “Ανασυγκρότηση” (Νικ.Σκουλά) 2821 ψ., “Δημοκρατικός Συνδυασμός” (Αριστεροί) 2.249 ψ. , “Εθνική Προοδευτική Παράταξις” (Αντ. Μαρής) 1768 ψ. , “Πρόνοια – Έργα” (Μουντάκης) 1745 ψ. , “Πρωτοπόροι Χανίων” (Αρετάκης) 230 ψ. , “Δικαιοσύνη” (Τζανουδάκης) 56 ψ., Μεμονωμένοι 2 ψ.» Σύμφωνα με τον τότε Νόμο, ο Δήμαρχος δεν εκλεγόταν απευθείας από τους δημότες, αλλά από τους δημοτικούς συμβούλους , όπως π.χ. γίνεται σήμερα με την ανάδειξη προέδρων στα διοικητικά συμβούλια επιμελητηρίων, συλλόγων κλπ. Έτσι μετά από τρεις ψηφοφορίες δήμαρχος Χανίων αναδυκνείεται ο Νικόλαος Σκουλάς.
Τα χρόνια είναι δύσκολα , «πέτρινα» όπως έχουν χαρακτηρισθεί και στις εκλογές της 21 Νοεμβρίου 1954 συμμετέχουν μόλις τρεις συνδυασμοί με τα εξής αποτελέσματα :
« Εγγεγραμμένοι 14357.Ψήφισαν 9851. Άκυρα 25.Λευκά 3. Συνδυασμός Νικ.Μουντάκη 3852 ψ. Συνδυασμός στρατ.Λεκανίδη 3384 ψ. Συνδυασμός Σκουλά 2587 ψ.» Επειδή όμως ο Νόμος έχει αλλάξει και απαιτείται πλειοψηφία οι εκλογές επαναλαμβάνονται στις 28 Νοεμβρίου και αναδυκνείεται δήμαρχος ο Νικόλαος Μουντάκης με 5058 ψ. με δεύτερο τον στρατ. Λεκανίδη με 4603 ψ.
Το 1959 κυβερνήτης της χώρας είναι ο Κ. Καραμανλής και στις εκλογές της 5ης Απριλίου 1959 , οΝικόλαος Σκουλάς εκλέγεται πάλι δήμαρχος Χανίων σύμφωνα με τα αποτελέσματα που ήταν : « Εγγεγραμμένοι άνδρες 10721 , γυναίκες 8842, σύνολο 19203. Ψήφισαν άνδρες 7122, γυναίκες 6172. Έγκυρα ανδρών 7111, γυναικών 6172, σύνολο εγκύρων 13283. “Ενιαίος Συνδυασμός Ανορθώσεως Πόλεως Χανίων” (Νικ. Σκουλάς) 7965 ψ. “Αλλαγή” (Λεκανίδης-ΕΔΑ) 5318 ψ.»
Όμως , φαίνεται πως τα γνωστά γεγονότα στην κεντρική πολιτική σκηνή με τους κ.κ. Παπανδρέου, Καραμανλή και το Παλάτι , έχουν τον αντίκτυπό τους και στα Χανιά, καθώς το 1963, ο Νικόλαος Σκουλάς έρχεται σε σύγκρουση με την Νομαρχία Χανίων και καλείται σε απολογία από τον Νομαρχούντα Διευθυντή. Ο Ν.Σκουλάς δεν δέχεται να απολογηθεί και παραιτείται ενώ προσωρινός δήμαρχος διορίζεται ο Ιωάννης Λελεδάκης και μετά από ψηφοφορία των μελών του δημοτικού συμβουλίου δήμαρχος Χανίων αναδυκνείεται ο Στέφανος Λεκανίδης. Ο Τύπος της εποχής γράφει στις 8/10/1963: « Γενομένης προχθές ψηφοφορίας εις δημαρχιακόν μέγαρον προς εκλογήν νέου Δημάρχου Χανίων, μετά την παραίτησιν του κ.Ν.Σκουλά , εξελέγει δια ψήφων 15 και δύο λευκών, ο κ.Στέφανος Λεκανίδης , υποστράτηγος ε.α., της Ενώσεως Κέντρου. Ο διορισθείς υπο της Νομαρχίας προσωρινός Δήμαρχος κ.Ι. Λελεδάκης πολιτευτής της ΕΡΕ συγκέντρωσε 5 ψήφους. Αι τρεις υπόλοιποι ψήφοι ερρίφθησαν υπερ του δημ.συμβούλου κ.Ν.Παπαδογιάννη επίσης φιλελευθέρου.»
Όμως ο Στ. Λεκανίδης ήταν και ο τελευταίος δήμαρχος των Χανίων που εξελέγει έστω και έμμεσα από τις ψήφους των δημοτικών συμβούλων, καθώς στις 21 Απριλίου 1967 η χώρα μπαίνει κάτω από τα άρβυλα των συνταγματαρχών. Στις 28 Ιουλίου 1967 ο Στ. Λεκανίδης εξαναγκάζεται σε παραίτηση και στην θέση του «δι’ αποφάσεως του κ.υπουργού των Εσωτερικών» διορίζεται ως δήμαρχος Χανίων ο δικηγόρος Γεώργιος Μπρεδάκης εγκαινιάζοντας μια ακόμη μαύρη σελίδα στην ιστορία του τόπου.
Δήμαρχοι Χανίων 1974-1990
Τον Αύγουστο του 1974 οι Έλληνες γιορτάζουν την πτώση της δικτατορίας. Οι βουλευτικές εκλογές του ίδιου χρόνου αναδυκνείουν κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας με πρωθυπουργό τον Κων/νο Καραμανλή. Οι πρώτες δημοτικές εκλογές μετά τον Απρίλιο του 1959, γίνονται στις 30 Μαρτίου 1975.
Τα αποτελέσματα στον Δήμο Χανίων ήταν : « Εγγεγραμμένοι 28204.Ψήφισαν 15834.Έγκυρα 15704. Υπερκομματικός Συνδυασμός Δημοκρατικής Ενότητας (Αντ. Μαρής) 6818 ψ.(43,4%). Συνδυασμός Στ.Λεκανίδη 4622 ψ.(29,4%). Δημοτική Αναγέννηση (Χιωτάκης) 4264 (27,2%).» Στις επαναληπτικές εκλογές της 6ης Απριλίου, πρώτος μετά την δικτατορία δήμαρχος Χανίων αναδυκνείεται ο Αντώνιος Μαρής με 9868 ψήφους (63,8%) , ενώ ο Στ. Λεκανίδης έλαβε 5069 ψήφους (36,2%).
Οι επόμενες δημοτικές εκλογές έγιναν στις 15 Οκτωβρίου 1978 και από τότε καθιερώθηκε και οι δημοτικές εκλογές διεξάγονται κατά τον μήνα Οκτώβριο. Στο Δήμο Χανίων τα αποτελέσματα των εκλογών ήταν : «Εγγεγραμμένοι 27836. Ψήφισαν 17111.Έγκυρα 16961. “Χανιά” (Γαλάνης) 5998ψ.(35,4%). “Δημοκρατική Συνεργασία” (Ιων. Κλωνιζάκης) 5727ψ.(33,8%). “Δημοτική Αναγέννηση” (Χιωτάκης) 5236ψ.(30,8%).» Στις επαναληπτικές εκλογές της 22ας Οκτωβρίου, δήμαρχος Χανίων εκλέγεται ο Ιωάννης Κλωνιζάκης με 10540 ψήφους (60,4%) , ενώ ο δεύτερος κ. Γαλάνης παίρνει 6903 ψήφους (39,6%) .
Το 1981, η ΝΔ χάνει στις βουλευτικές εκλογές και κυβέρνηση σχηματίζει το ΠΑΣΟΚ. Οι δημοτικές εκλογές διεξάγονται στις 17 Οκτωβρίου 1982 και οι υποψήφιοι δήμαρχοι Χανίων είναι πέντε. « Εγγεγραμμένοι 29893. Ψήφισαν 19888. Έγκυρα 19672. “Αλλαγή” (Αλ. Μαρκογιαννάκη) 6774 ψ.(34,3%). “Δημοκρατική Συνεργασία” (Γιώργος Κατσανεβάκης) 5769 ψ.(29,3%). “Δημοκρατική Ενότητα” (Καλαιτζάκης) 5206 ψ.(26,5%). “Ανεξάρτητη Δημοκρατική Ενότητα” (Ιωαν.Κλωνιζάκης) 1145 ψ. (5,8%) . “ Δημοτική Κίνηση” (Μανώλης Γκαζής) 808 ψ. (4,1%).» Στις επαναληπτικές εκλογές της 24ης Οκτωβρίου, ο πρωτοεμφανίζόμενος και μη στηριζόμενος από κάποιο κόμμα, Γιώργος Κατσανεβάκης αναδυκνείεται δήμαρχος Χανίων με 10581 ψήφους (55,3%) ενώ η υποστηριζόμενη από το ΠΑΣΟΚ , Αλέκα Μαρκογιαννάκη πήρε 8548 ψήφους (44,7%).
Στις 14 Οκτωβρίου 1986 οι υποψήφιοι συνδυασμοί περιορίζονται σε τρεις , δήμαρχος Χανίων επανεκλέγεται ο Γιώργος Κατσανεβάκης ενώ για πρώτη φορά από το 1974 και μετά, εκλέγεται δήμαρχος Χανίων από την πρώτη Κυριακή και μάλιστα με μεγάλη πλειοψηφία. «Εγγεγραμμένοι 32330.Ψήφισαν 21791.Έγκυρα 21497. “Δημοκρατική Συνεργασία” (Γ.Κατσανεβάκης) 12979 ψήφοι (60,4%). “Ανεξάρτητη Δημοτική Κίνηση” (Παναγ.Κλάδος) 7415 ψ.(34,5%). “Τα Χανιά” (Μαν. Γκαζής) 1303 (5,1%).»
Δήμαρχοι Χανίων 1991 - 1998
Το 1990 η πολιτική κατάσταση είναι ιδιαίτερα ταραγμένη και πολωμένη. Στις δημοτικές εκλογές της 14ης Οκτωβρίου 1990 τα δύο κόμματα που κυριαρχούν στην πολιτική σκηνή ρίχνουν μεγάλο βάρος στο θέμα της εκλογής δημάρχου Χανίων με αποτέλεσμα ο ανταγωνισμός να είναι ιδιαίτερα έντονος. « Εγγεγραμμένοι 33040. Ψήφισαν 22879. Έγκυρα 22497. Έλαβαν : “Η Εποχή των Χανίων” (Χάρης Καρατζάς) 8081 ψ.(35,9%). “Δημοτική Αναγέννηση” (Γεώργιος Τζανακάκης) 7820 ψ.(34,8%). “Δημοτική Συνεργασία” (Γιώργος Κατσανεβάκης) 6596 (29,3%).» Στις επαναληπτικές εκλογές της 21ης Οκτωβρίου, έρχονται αντιμέτωποι οι υποψήφιοι που στηρίζονται από ΝΔ (Χ. Καρατζάς) και ΠΑΣΟΚ (Γ. Τζανακάκης), ενώ δήμαρχος Χανίων εξελέγει ο Γιώργος Τζανακάκης με 11430 ψήφους (53,4%), ενώ ο Χάρης Καρατζάς έλαβε 9974 ψήφους (46,6%).
Το 1994 η γενική πολιτική κατάσταση είναι πολύ ενδιαφέρουσα ενώ καθιερώνεται και ο θεσμός της αιρετής Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Στις 16 Οκτωβρίου 1994 για πρώτη φορά διεξάγονται Νομαρχιακές και Δημοτικές εκλογές και στον Δήμο Χανίων συμμετέχουν αρκετοί συνδυασμοί μεταξύ των οποίων και ένας «αντάρτης» του ΠΑΣΟΚ η ύπαρξη του οποίου φαίνεται πως στέρησε την νίκη του Γ. Τζανακάκη από την πρώτη Κυριακή. Οι συνδυασμοί που συμμετέχουν στις εκλογές είναι : «Δημοτική Αναγέννηση» με τον Γ. Τζανακάκη (ΠΑΣΟΚ), «Χανιά Πάνω Απ’ όλα» με τον Γιάννη Ντερμανάκη (“αντάρτης” ΠΑΣΟΚ), «Χανιά Ποιότητα Ζωής» με τον Δημ. Καρτάκη (ΝΔ), «Αγωνιστική Δημοτική Κίνηση» με τον Δημήτρη Βλησίδη (ΚΚΕ), «Συνεργασία για τα Χανιά» με τον Μανώλη Γκαζή (Αριστεροί) και «Ριζοσπαστική Εναλλακτική Οικολογική Κίνηση» με τον Κώστα Νικηφοράκη (Αριστ/οικολ). Τα αποτελέσματα της εκλογικής αναμέτρησης ήταν : « Εγγεγραμμένοι 34212.Ψήφισαν 23593.’Εγκυρα 22237. ‘Έλαβαν : Δημοτική Αναγέννηση (Γ. Τζανακάκης) 6203 ψ.(27,9%). Χανιά Ποιότητα Ζωής (Δημ. Καρτάκης) 5977 ψ.(26,9%). Χανιά Πάνω Απ’ Όλα (Ιωαν. Ντερμανάκης) 5380 ψ.(24,2%). Ριζοσπαστική Εναλλακτική Οικολογική Κίνηση (Κ. Νικηφοράκης) 1549 ψ.(7,0 %). Συνεργασία για τα Χανιά (Μαν. Γκαζής) 1717 ψ.(7,7%) και Αγωνιστική Δημοτική Κίνηση (Δημ. Βλησίδης) 1411 ψ.(6,3%).»
Στις επαναληπτικές εκλογές της 23ης Οκτωβρίου δήμαρχος Χανίων επανεκλέγεται ο Γιώργος Τζανακάκης αν και με σχετική δυσκολία καθώς έλαβε 9.988 ψήφους (51,5%) ενώ ο Δημήτρης Καρτάκης έλαβε 9.388 ψήφους (48,5%).
Δήμαρχοι Χανίων 1998-2010
Το 1998 γίνεται η μεγάλη αλλαγή. Μετά από πολλές συζητήσεις εφαρμόζεται ο Νόμος περι συνενώσεως των Δήμων και Κοινοτήτων που πήρε το όνομα του «Καποδίστρια» με αποτέλεσμα να τροποποιηθεί τελείως ο χάρτης της τοπικής αυτοδιοίκησης. Βέβαια , παρά τις εισηγήσεις ορισμένων, κάποιοι δεν τόλμησαν να κάνουν το βήμα της συνένωσης του Δήμου Χανίων με τους όμορους περιαστικούς Δήμους και έτσι ο Δήμος Χανίων παραμένει ως ήταν.
Στις δημοτικές εκλογές της 11ης Οκτωβρίου 1998 υποψήφιοι δήμαρχοι Χανίων είναι οι : Γιώργος Τζανακάκης («Δημοτική Αναγέννηση» - ΠΑΣΟΚ/ΠΟΛΑΝ) , Κυριάκος Βιρβιδάκης («Χανιά 21ος Αιώνας» - ΝΔ), Στρατής Παπαμανουσάκης («Νέα Δημοτική Κίνηση Πολίτες για τα Χανιά» - ΣΥΝ/ΔΗΚΚΙ), Νίκος Παπαντωνάκης («Αγωνιστική Δημοτική Συνεργασία» - ΚΚΕ) και Γιώργος Σιδεράς («Αριστερή Δημοτική Κίνηση Χανίων» - Εξωκοινοβ.αριστερά). Τα αποτελέσματα της εκλογικής αναμέτρησης ήταν : «Εγγεγραμμένοι 34745. Ψήφισαν 24258. Έγκυρα 22773.’Ελαβον: Γιώργος Τζανακάκης 10542 ψ.(46,3%), Κυριάκος Βιρβιδάκης 8348 ψ. (36,7%), Στρατής Παπαμανουσάκης 2362 ψ.(10,4%), Νίκος Παπαντωνάκης 1080 ψ.(4,7%) και Γιώργος Σιδεράς 441 ψ.(1,9%). Στις επαναληπτικές εκλογές της 18ης Οκτωβρίου επανεκλέγεται για τρίτη τετραετία ο Γιώργος Τζανακάκης με 10902 ψήφους (50,8%) ενώ ο Κυριάκος Βιρβιδάκης βρέθηκε σε απόσταση αναπνοής με 10568 ψήφους (49,2%).
Όμως το 2002 το γενικότερο πολιτικό κλίμα ήταν σε βάρος των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και οι πολίτες των Χανίων το έδειξαν και στην κάλπη των δημοτικών εκλογών της 13ης Οκτωβρίου 2002, δίνοντας την δυνατότητα στον Κυριάκο Βιρβιδάκη να πάρει ρεβάνς από τον Γιώργο Τζανακάκη.
Σε αυτές τις εκλογές υποψήφιοι για τον Δήμο Χανίων ήταν οι : Κυριάκος Βιρβιδάκης («Χανιά 21ος Αιώνας» - ΝΔ), Γιώργος Τζανακάκης («Δημοτική Αναγέννηση» - ΠΑΣΟΚ), Αντώνης Σχετάκης («Πολίτες για τα Χανιά» - ΣΥΝ), Νίκος Παπαντωνάκης («Αγωνιστική Δημοτική Συνεργασία» - ΚΚΕ) και Αρτέμης Αρχολέων («Αριστερή Δημοτική Κίνηση Χανίων» - Εξωκοινοβ.αριστερά). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των εκλογών : « Εγγεγραμμένοι 42545.Ψήφισαν 28346.’Εγκυρα 27530.’Ελαβαν : Γιώργος Τζανακάκης 11567 ψ.(43,4%), Κυριάκος Βιρβιδάκης 11517 ψ.(43,2%),Αντώνης Σχετάκης 1927 ψ.(7,2%), Νίκος Παπαντωνάκης 1105 ψ.(4,1%) και Αρτέμης Αρχολέων 534 ψ.(2,0%).»
Στις επαναληπτικές εκλογές της 20ης Οκτωβρίου και για πρώτη φορά από την μεταπολίτευση δήμαρχος Χανίων αναδεικνύεται υποψήφιος υποστηριζόμενος από την «Νέα Δημοκρατία» καθώς οΚυριάκος Βιρβιδάκης έλαβε 13569 ψήφους (52,8%) , ενώ ο Γιώργος Τζανακάκης μετά από 12ετή θητεία χάνει τις εκλογές με 12123 ψήφους (47,2%).
Το 2006 ,η κυβέρνηση της ΝΔ τροποποιεί τον Νόμο των Νομαρχιακών και Δημοτικών εκλογών και «κατεβάζει» το πλαφόν της εκλογής από το 50% στο 42%. Στο μεταξύ εν όψει της εκλογικής αναμέτρησης για τον Δήμο Χανίων, οι μόνοι σταθεροί είναι ο Κυριάκος Βιρβιδάκης – ο οποίος δεσμεύεται πως θέλει μια ακόμη τετραετία για να ολοκληρώσει το έργο του και δεν θα θέσει υποψηφιότητα το 2010 – και οι εκ νέου υποψήφιοι δήμαρχοι, Αντώνης Σχετάκης, Νίκος Παπαντωνάκης και Αρτέμης Αρχολέων.
Όμως στο ΠΑΣΟΚ υπάρχουν εντονότατες ζυμώσεις και αντιπαραθέσεις καθώς ο Γιώργος Τζανακάκης φέρεται αποφασισμένος να διεκδικήσει την ρεβάνς από τον Κυριάκο Βιρβιδάκη, αλλά τελικά πείθεται να θέσει υποψηφιότητα στις Νομαρχιακές εκλογές, ενώ για τον Δήμο Χανίων μεταξύ των Γιάννη Ντερμανάκη και Μάρκο Βεκρή, το ΠΑΣΟΚ επιλέγει τον Γιάννη Ντερμανάκη, τον οποίο ξανασυναντήσαμε σε άλλο ρόλο στις εκλογές του 1994.
Στις εκλογές της 15ης Οκτωβρίου 2006 ,επανεκλέγεται ο Κυριάκος Βιρβιδάκης ενώ τα αποτελέσματα ήταν : «Εγγεγραμμένοι 42174.Ψήφισαν 27652.Έγκυρα 26096.’Ελαβον: Κυριάκος Βιρβιδάκης 11671 ψήφους (44,7%), Γιάννης Ντερμανάκης 10668 ψ.(40,9%), Αντώνης Σχετάκης 1955 ψ.(7,5%), Νίκος Παπαντωνάκης 1244 ψ.(4,8%) και Αρτέμης Αρχολέων 558 ψ. (2,1%).
Το 2010 γίνεται η δεύτερη μεγάλη αλλαγή, μετά τον “Καποδίστρια”. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ που προέκυψε από τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2009, ψηφίζει τον Νόμο για την διοικητική μεταρρύθμιση που παίρνει το όνομα του “Καλλικράτη” και με τον οποίο θεσμοθετείται η αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, καταργείται η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και γίνονται ακόμη μεγαλύτερες – απ’ότι με τον “Καποδίστρια” – συνενώσεις δήμων. Ο νέος Δήμος Χανίων αποτελείται από τις δημοτικές ενότητες (πρώην δήμοι) Ακρωτηρίου, Ελ. Βενιζέλου, Θερίσου, Κεραμειών, Νέας Κυδωνίας, Σούδας και Χανίων. Με τον ίδιο Νόμο «ανεβαίνει» και πάλι το πλαφόν της εκλογής από το 42% στο 50,01%. Επίσης ορίζεται πως οι εκλογές θα γίνονται μαζί με τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο , ενώ οι πρώτες αυτοδιοικητικές εκλογές με τον νέο Νόμο ορίζονται για τις 7 Νοεμβρίου 2010.
Ο δήμαρχος Χανίων Κυριάκος Βιρβιδάκης, κάνοντας λόγο για την “πρόκληση του Καλλικράτη” ανακοινώνει πως θα είναι υποψήφιος και για τρίτη φορά. Όμως την υποψηφιότητά του για τον δημαρχιακό θώκο ανακοινώνει και ο Νομάρχης Χανίων Γρηγόρης Αρχοντάκης ο οποίος ξεκίνησε την «καριέρα» του στην αυτοδιοίκηση το 2002 ως δημοτικός σύμβουλος στον συνδυασμό του Κυριάκου Βιρβιδάκη. Την υποψηφιότητά του ανακοινώνει και ο πρόεδρος του φαρμακευτικού συλλόγου Τάσος Βάμβουκας, καθώς επίσης και ο Νίκος Παπαντωνάκης , ενώ το ΠΑΣΟΚ - εν μέσω έντονου παρασκηνίου και ενώ ήδη είχε ανακοινώσει πως θέλει να είναι υποψήφιος ο Γιάννης Κουλιεράκης - ανακοινώνει την υποψηφιότητα του Βουλευτή Χανίων Μανώλη Σκουλάκη.
Έτσι στις εκλογές της 7ης Νοεμβρίου 2010 υποψήφιοι ήταν οι : Γρηγόρης Αρχοντάκης («Χανιά – Ανοιχτή Πολιτεία» - Ανεξάρτητος ), Κυριάκος Βιρβιδάκης («Χανιά 21ος Αιώνας» - Ανεξάρτητος, ΝΔ) , Τάσος Βάμβουκας («Δήμος Ενεργών Πολιτών» - ΣΥΝ,ΣΥΡΙΖΑ, Οικολόγοι, Δημοκρατική Αριστερά), Νίκος Παπαντωνάκης («Λαϊκή Συσπείρωση Χανίων» - ΚΚΕ), Μανώλης Σκουλάκης («Χανιά ο Δήμος μας Αλλάζει» - ΠΑΣΟΚ).
Η προεκλογική περίοδος κύλησε σε ιδιαίτερα “βαρύ” πολιτικό κλίμα λόγω της οικονομικής κρίσης και των μέτρων από την κυβέρνηση του Γ.Παπανδρέου, αλλά και λόγω της έντονης αμφισβήτησης και της ΝΔ, ενώ ήδη είχε προηγηθεί η διαγραφή από την ΝΔ και η ανεξαρτητοποίηση των Βουλευτών Ντόρα Μπακογιάννη και Χρήστου Μαρκογιαννάκη.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των εκλογών : Εγγεγραμμένοι : 76.254. Ψήφισαν : 47.774. Αποχή : 37,35%. Έγκυρα : 45.511. Άκυρα & Λευκά : 4,73%. Έλαβαν : Μανώλης Σκουλάκης 17.951 ψ. (39,44%), Γρηγόρης Αρχοντάκης 11.979 ψ. ( 26,32%), Κυριάκος Βιρβιδάκης 7.488 ψ.(16,45%) – 4 έδρες, Τάσος Βάμβουκας 5.626 ψ. (12,36%) – 3 έδρες, Νίκος Παπαντωνάκης 2.467 ψ. (5,42%) – 1 έδρα.
Στις επαναληπτικές εκλογές της 15ης Νοεμβρίου, μεταξύ των Μανώλη Σκουλάκη και Γρηγόρη Αρχοντάκη, νέος Δήμαρχος Χανίων αναδεικνύεται ο Μανώλης Σκουλάκης.
Τα αποτελέσματα ήταν: Εγγεγραμμένοι: 76,254. Ψήφισαν: 37.801. Αποχή: 50,43%.
Άκυρα & Λευκά: 6,08%.
Έλαβαν: Μανώλης Σκουλάκης 19.064 ψήφους (53,70%) - 27 έδρες , Γρηγόρης Αρχοντάκης 16.437 ψήφους (46,30%) – 10 έδρες.
Επιμύθιο
Στην μεγαλύτερη από έναν αιώνα ιστορία των Δημάρχων των Χανίων, διαπιστώνεται πως σε κάθε εποχή υπάρχουν κάποια ονόματα που επαναλαμβάνονται. Κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι – χωρίς να κρίνεται το έργο τους – δραστηριοποιήθηκαν έντονα στα τοπικά πολιτικά δρώμενα της εποχής τους και μάλιστα από διαφορετικές θέσεις. Έτσι ξεχωρίζουν οι Νικόλαος Σκουλάς, Εμμανουήλ, Ιωάννης και Νικόλαος Μουντάκης, Αντώνιος Ησυχάκης, Στέφανος Λεκανίδης, Γιάννης Κλωνιζάκης, Γιώργος Κατσανεβάκης, Γιώργος Τζανακάκης, Κυριάκος Βιρβιδάκης, Μανώλης Σκουλάκης.
Όμως και οι 27 Δήμαρχοι , διορισμένοι ή εκλεγμένοι που ασχολήθηκαν με τις τύχες της πόλης των Χανίων στο διάβα των 120 χρόνων από το 1984 μέχρι και σήμερα άφησαν – όλοι τους – κάτι σε αυτή την πόλη. Ακόμη κι αν δεν έγινε άμεσα ορατό - σε κάποιο υλικό έργο - το πέρασμά τους από τον Δημαρχιακό θώκο, το βέβαιο είναι πως άφησαν το στίγμα τους στην μακραίωνη ιστορία της τοπικής αυτοδιοίκησης της πόλης των Χανίων. Και τουλάχιστον για αυτόν τον λόγο, τους οφείλεται έστω ένα απλό «ευχαριστώ» από τις νέες γενιές των Χανιωτών.
Ναπολέων Σαραντίδης
sarantidis@flashnews.gr
