ΓΑΛΙΑ - ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Η Γαλιά είναι χωριό της επαρχίας Καινούργιου, με 899 κατοίκους και ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα στο Δήμο ΦΑΙΣΤΟΥ του νομού Ηρακλείου. Βρίσκεται στις βόρειες παρυφές του κάμπου της Μεσσαράς, 5 χλμ. βορειοδυτικά των Μοιρών και 57,3 χλμ. από το Ηράκλειο. Παράγει λάδι, σιτηρά και οπωροκηπευτικά. Οι κάτοικοι οργάνωσαν αγροτολέσχη και Μορφωτικό Σύλλογο Αγροτικής Νεολαίας. Υπάρχει επίσης Νηπιαγωγείο και Δημοτικό σχολείο. Η πρόσβαση στο χωριό μπορεί να γίνει με διακλάδωση από τις Μοίρες στο 1ο χιλιόμετρο του δρόμου προς το Τυμπάκι. Κεντρικός ναός στον οικισμό είναι ο Άγιος Γεώργιος, του οποίου η χάρη εορτάζεται κάθε χρόνο στις 3 Νοεμβρίου.
Το Δημοτικό διαμέρισμα έχει συνολικά 909 κατοίκους (απογρ. 2001). Οι οικισμοί που το συναποτελούν με τον πληθυσμό τους το 2001, είναι:
- η Γαλιά [ 899 ] , έδρα.
- ο Απόλυχνος [ 0 ] , ακατοίκητος. Βρίσκεται σε υψόμετρο 220 μέτρων και υπαγόταν πριν την εφαρμογή του Σχεδίου Καποδίστριας στην κοινότητα Γαλιάς. Ο κύριος ναός είναι ο Άγιος Παντελεήμων, με τοιχογραφίες.
- το Μονόχωρο [ 10 ] , σε υψόμετρο 190μ. Στον οικισμό βρίσκεται ο ναός της Παναγίας με ξυλόγλυπτο τέμπλο και τοιχογραφίες του 1345.
Η Γαλιά αναφέρεται από τις απογραφές των Ενετών με το όνομα Gaglia με 120 κατοίκους το 1583. Ο Απόλυχνος αναφέρεται στην ίδια απογραφή με 100 κατοίκους και με την ονομασία Ippolighno. To 1971 είχε 34 κατοίκους έναντι 114 το 1961. Το χωριό αναφέρεταιApolichino ως φέουδο της Αρχιεπισκοπής το 1248. Εξάλλου, το Μονόχωρο από πολύ παλιά υπαγόταν στη Γαλιά και με τέτοιο όνομα (Monoghoro di Gaglia) γράφεται στην ενετική απογραφή με 86 κατοίκους το 1583.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ - ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
