Το
Αρχοντικό με 186 κατοίκους το 2001 αποτελεί χωριό της επαρχίας
Μονοφατσίου στο Δήμο Μινώα Πεδιάδος του Νομού Ηρακλείου. Βρίσκεται σε
γήλοφο με πανοραμική θέα σε όλη την περιοχή. Υπάγεται στο Δημοτικό
διαμέρισμα Αρκαλοχωρίου και απέχει από το Ηράκλειο 34,7 χλμ. και από το
Αρκαλοχώρι 3,6 χιλιόμετρα. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια
της ελιάς και του αμπελιού. Παράγεται κυρίως λάδι και σταφίδα. Στον
οικισμό βρίσκεται ο ναός του Αγίου Ανδρέα και πριν τον οικισμό ο ναός
του Μιχαήλ Αρχαγγέλου (μνημείο) και το κοιμητήριο (Άγιος Γεώργιος).
Η
παλαιότερη ονομασία του χωριού είναι Αλιτζανή, πιθανότατα από τη λέξη
άλικος= ροδόχρωμο. Στη βενετικές απογραφές γράφεται Alizagni και
Alizani, που σημαίνει ότι το όνομα είναι παλιό. Το 1583 είχε 210
κατοίκους και ήταν μεγαλύτερο από το Αρκαλοχώρι (Καστροφύλακας, Κ 96).
Μερικοί σχετίζουν το χωριό με την ονομασία Αλή Τζανής, ωστόσο αυτό το
όνομα αναφέρεται 100 χρόνια πριν έρθουν οι Τούρκοι στην Κρήτη. Συνεπώς,
δεν είναι τουρκικό το όνομα. Αναφέρεται επίσης η ιστορία ότι οι Τούρκοι,
για να εκδικηθούν τους ανθρώπους του χωριού, έκαναν την κεντρική
εκκλησία του χωριού στάβλο, βάζοντας μέσα τα ζώα τους. Το πρωί όμως οι
Τούρκοι βρήκαν τα ζώα νεκρά και αυτό αποδόθηκε σε θαύμα του Αγίου
Ανδρέα.
Οι
σημερινοί κάτοικοι του χωριού κατάγονται από το Λασίθι. Η μετονομασία
του χωριού σε Αρχοντικό έγινε τα τελευταία χρόνια. Ήταν τουρκικό χωριό
και το 1881 δεν κατοικούσε κανένας Χριστιανός.
To
Αρχοντικό είναι γενέτειρα του καθηγητή Ιατροδικαστικής Κωνσταντίνου
Χουρδάκη (1939-). Το χωριό έλαβε τη σημερινή του ονομασία το1955.
