ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΑΓΙΟΣ ΜΥΡΩΝ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Ο Άγιος Μύρων είναι χωριό στην επαρχία Μαλεβιζίου του Νομού Ηρακλείου και ανήκει στον ΔΗΜΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (από το 1881) με 717 κατοίκους. Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι 18 χιλιόμετρα. Διακρίνεται για την πολύ ενδιαφέρουσα πολεοδομική του συγκρότηση και την εξαιρετικών δειγμάτων παραδοσιακή αρχιτεκτονική του.

Είναι κτισμένος στην κορυφή δύο λόφων και για το λόγο αυτό οι Τούρκοι το ονόμαζαν Τσατάλ Κιογιού, δηλ. Δίκορφο Χωριό. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και παράγουν σταφίδα και κρασί.Χαρακτηριστικό του γνώρισμα αποτελεί το ρολόι του σχολείου που διακρίνεται απ’ ολόκληρη την επαρχία Μαλεβιζίου.

Σε περίοπτη θέση βρίσκεται ο καθεδρικός ναός του Αγίου Μύρωνα, ο οποίος έδωσε και το όνομά του στο χωριό. Μέσα στο ναό βρίσκεται ο τάφος του Αγίου όπως και τα λείψανά του μέσα σε πολυτελή λειψανοθήκη. Στα δυτικά και κάτω από το ναό βρίσκεται η σκήτη όπου μόνασε ο Άγιος, η οποία μετατράπηκε σε παρεκκλήσι. Στις 8 Αυγούστου , ημέρα εορτασμού του Αγίου, γίνεται μεγάλο πανηγύρι.Ανάμεσα στα άλλα, στο χωριό υπάρχει Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο και Λύκειο, αστυνομικό τμήμα, ταχυδρομείο και περιφερειακό ιατρείο, το οποίο υπάγεται στο Κέντρο Υγείας Αγίας Βαρβάρας.

Η αρχαιότερη ονομασία του ήταν Ραύκος και ταυτίζεται με την αρχαία πολιτεία, που ήκμασε τη μινωική εποχή στην περιοχή του σημερινού χωριού. Τα ελάχιστα τυχαία ευρήματα τα οποία ευρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου , μεταξύ αυτών επιγραφές και νομίσματα, χρονολογούνται από το 1900 π.Χ. Ο Άγιος Μύρωνας πήρε το όνομά του από τον Άγιο Μύρωνα (έζησε μεταξύ 250 - 350) που γεννήθηκε στην αρχαία Ραύκο και ήταν επίσκοπος Κρήτης στον επισκοπικό θρόνο της Γόρτυνας στο τέλος του 4ου αιώνα.

Η πρώτη μνεία για το χωριό γίνεται σε συμβόλαιο προς τιμήν του Αγίου Μύρωνα, το 1281. Στη απογραφή του Καστροφύλακα , το 1583, (Κ102) το χωριό αναφέρεται Samiro και με 254 κατοίκους.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ο Άγιος Μύρωνας έγινε το κέντρο της αντίστασης κατά των Οθωμανών. Πολλοί Αγιομυργιανοί συμμετείχαν στο Μακεδονικό Αγώνα (1904-1908) με οπλαρχηγό το Γιάννη Μακράκη, καθώς και στην επανάσταση του Θερίσου στο πλευρό του Ελευθέριου Βενιζέλου, αλλά και στους Βαλκανικούς Αγώνες του 1912 – 1913. Τέσσερις κάτοικοι βρήκαν το θάνατο ηρωικά, στο έπος του 1940. Στα χρόνια της κατοχής η σύσσωμη η κωμόπολη συμμετείχε στην αντίσταση.

Το 1856 το χωριό καταστράφηκε ολοσχερώς από σεισμό. Ξαναχτίστηκε έπειτα και σήμερα αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά χωριά της περιοχής.