Η ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΕΘΙΑ ΣΤΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΑ ΟΡΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Η Εθιά είναι χωριό στην επαρχία Μονοφατσίου, στα Αστερούσια Όρη, σε υψόμετρο 740 μέτρων. Υπάγεται διοικητικά στο Δημοτικό διαμέρισμα Εθιάς του δήμου Αστερουσίων. Με βάση την απογραφή του 2001, έχει 32 κατοίκους. Απέχει από το Ηράκλειο 55,5 χλμ.

Βρισκεται στις νοτιοδυτικές υπώρειες του υψώματος Ασφεντηλιάς , όπου στεγάζεται και τηλεοπτικός σταθμός

Οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία αλλά και τη γεωργία . Κύρια προϊόντα είναι τα παράγωγα της εκτροφής προβάτων και αιγών (κρέας, γάλα και τυροκομικά προϊόντα) το λάδι και η σταφίδα, όπως επίσης και τα κτηνοτροφικά φυτά. Στην Εθιά μπορεί κανείς να βρει τις εκκλησίες του Προφήτη Ηλία, της Παναγίας, του Αγίου Γεωργίου, των Αγίων Πάντων και των Αγίων Αναργύρων. Υπάρχουν επίσης τα εξωκλήσια του Αγίου Ευμενίου, της Ζωοδόχου Πηγής και της Αγίας Άννας

Η Μαρία Κακουδάκη είναι από τους λίγους κατοίκους της Εθιάς που δεν εγκατέλειψε το σπίτι της ακόμα και τότε, παρότι ο σύζυγός της παραπονιόταν ότι δεν είχε παρέα.

«Εδώ γεννήθηκα, μεγάλωσα, παντρεύτηκα και έκανα δύο κορίτσια», λέει η 85χρονη. Το σπίτι της είναι σήμερα το μουσείο του χωριού. Εχει κρεμάσει στους τοίχους τα παλιά σύνεργα υφαντικής και τα παρουσιάζει σαν εκθέματα στους επισκέπτες. «Το χωριό μια στιγμή είχε χαλαρώσει. Δεν ήξερα κι εγώ τι να κάνω αλλά έμεινα».

Πρόσφατα (10/04/2011) έγινε και η θεμελίωση της εκκλησίας του Αγίου Αντύπα. Εδώ γίνεται κάθε χρόνο μεγάλο πανηγύρι προς τιμή του Προφήτη Ηλία. Στο κέντρο του χωριού χτίστηκε και εγκαινιάστηκε το 2007 ξενώνας προς τιμήν του Αγίου Ευμενίου όπου φιλοξενούνται εκτός των άλλων και πολλές εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα στο χωριό, πάντα με την βοήθεια και συμβολή των φιλόξενων κατοίκων του.

Το Δημοτικό διαμέρισμα έχει συνολικά 365 κατοίκους. Απαρτίζεται , εκτός από την Εθιά, από τους οικισμούς

το Ροτάσι, με 329 κατοίκους.
η Αγία Άννα , με 4 κατοίκους.

Η ονομασία του χωριού είναι φυτωνύμιο, από το Ιτιά<Εθιά. Το χωριό αναφέρεται για πρώτη φορά το 1577. Από τον Καστροφύλακα αναφέρεται Ettea (K 98) με 46 κατοίκους το 1583. To 1834 κατοικούνταν από 10 οικογένειες Χριστιανών και 5 Τούρκων. Το 1881 οι Χριστιανοί ήταν 127. Όταν η Εθιά έγινε κοινότητα, σε αυτήν υπήχθη και ο οικισμός Ροτάσι.