ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΩΝ ΓΕΡΟΝΤΩΝ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ ΑΝΑΙΩΝΕΙ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΔΙΑΒΑΙΔΕ

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Διαβαϊδέ, ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΣΦΑΚΙΩΤΗΣ αναβιώνει, κάθε Καθαρή Δευτέρα, το παιχνίδι των γερόντων, τα «ΑΠΑΛΕΤΙΑ». Πρόκειται για παιχνίδι που παιζόταν από τον 18ο αιώνα στο χωριό και στην ευρύτερη περιοχή του Καστελλίου Πεδιάδος.

Την ονομασία του την πήρε από το όνομα της πέτρας την οποία πετούνε οι αγωνιζόμενοι παίκτες προκειμένου να ρίξουν τον «Μούτσο» και να πάρουν τα κέρματα που έχει πάνω του. Κάνοντας μια σύντομη αναδρομή τόσο στην αναβίωση του παιχνιδιού, όσο και στην πορεία του Πολιτιστικού Συλλόγου, που ουσιαστικά χρωστά την ίδρυσή του στο συγκεκριμένο παιχνίδι, αναφέρω τα παρακάτω. Πρωτοχρονιά του 1982 στην πλατεία του Διαβαϊδέ, ενός μικρού χωριού της κοινότητας Καστελλίου Πεδιάδος, χτίζεται ένα καινούριο σπίτι.

Ο δάσκαλος ο Μιχάλης αγόρασε το χάλασμα που στέγαζε παλιότερα το μπακάλικο του Κοσμά, το χαρκιδιό του Καμάνη και το καφενείο του Κλινάκη, το κατεδάφισε και ανεγείρει οικοδομή. Το χώμα που έχει σκεπάσει τα θεμέλια της οικοδομής μόλις έχει στεγνώσει από την βροχή και έχει πατηθεί. Ξαφνικά κάποιος από τους θαμώνες του καφενείου του Κάπελα, που βρίσκεται στην πλατεία, ρίχνει την ιδέα λέγοντας: «Παίζουμε Απαλέτια ;» Άλλος τον ρωτά: «Που το θυμήθηκες εδά τούτονα το παιχνίδι που παίζανε οι πατεράδες μας;» Τότε σηκώνεται αυτός που είχε την ιδέα, παίρνει μια πλακουτσωτή πέτρα, κόβει ένα στρογγυλό κομμάτι από τα ξύλα που είχε ο Κάπελας για τη σόμπα και κατευθύνεται προς τη μπαζωμένη οικοδομή. Στήνει το ξυλαράκι στο χώμα, βάζει πάνω του μερικά κέρματα και φωνάζει προς τους υπόλοιπους: « Με ποιον μαζί θα πάρω τα λεφτά;» Χωρίς άλλη κουβέντα πάνε και πιάνουν Απαλέτια όλοι όσοι καθότανε στο καφενείο και ξεκινούν το παιχνίδι. Πετά ο καθένας το Απαλέτι του προς τον Μούτσο με σκοπό να τον ρίξει και να πάρει τα κέρματα που έχει πάνω του.

Την ώρα του «αγώνα» κάποιος παρακινεί τους υπόλοιπους λέγοντας: « Να παίξουμε Απαλέτια την Καθαρή Δευτέρα;» Όλοι συμφώνησαν και μόλις ήρθαν οι Αποκριές η ιδέα υλοποιήθηκε. Την Καθαρή Δευτέρα του 1982 στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου όλο το χωριό έπαιζε Απαλέτια. Εκείνη τη μέρα, και αφού είχαν κάνει τις απαραίτητες συζητήσεις, όλοι οι Διαβαϊδιανοί ίδρυσαν τον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού. Στην πρώτη συνεδρίαση έψαχναν να βρουν όνομα για τον καινούριο Σύλλογο. Αποφάσισαν λοιπόν ο Σύλλογος να έχει το όνομα του ξωκλησιού που αποτελεί σημείο αναφοράς για το χωριό μας: «ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΣΦΑΚΙΩΤΗΣ». Από τότε μέχρι σήμερα, στην διάρκεια των 33 χρόνων λειτουργίας του, ο Σύλλογος πέρασε μέσα από στενωπούς και δυσκολίες που, κατά ένα περίεργο τρόπο, αντί να γίνουν αιτίες καταστροφής και διάλυσης του, έγιναν αιτίες ανάπτυξης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το Διαβαϊδέ να διατηρεί αναλλοίωτα στο χρόνο και να αναδεικνύει τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις του. Να γίνεται όλο και πιο όμορφο και οι άνθρωποί του να είναι πάντα μονιασμένοι και αγαπημένοι χωρίς καυγάδες και μίση. Οι νέοι διατηρούν πάντα το ίδιο πάθος για το χωριό και την ίδια διάθεση να βρεθούν εκεί, οπουδήποτε κι αν κατοικούν. 　 

　 　

ΠΩΣ ΠΑΙΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΑΠΑΛΕΤΙΑ 　 　

ΥΛΙΚΑ:

ΕΝΑΣ ΠΡΟΚΟΣ (Κομμάτι ξύλου που καρφώνεται στο έδαφος ως σταθερό σημείο)

ΕΝΑΣ ΜΟΥΤΣΟΣ (Κομμάτι ξύλου πάνω στο οποίο τοποθετούνται κέρματα)

ΑΠΑΛΕΤΙΑ (Πέτρες πλακουτσωτές τις οποίες πετάμε στον Μούτσο) * *Σε κάθε παίκτη αντιστοιχεί ένα Απαλέτι που μπορεί να είναι και ξύλινο.

ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ: Οι παίκτες προσπαθούν να ρίξουν τον Μούτσο πετώντας τα Απαλέτια τους για να πάρουν τα κέρματα που έχει πάνω του.

ΠΩΣ ΠΑΙΖΕΤΑΙ: Καρφώνουμε τον Πρόκο και, πριν από κάθε φορά που αρχίζει το παιχνίδι, καθορίζουμε την σειρά των παικτών ρίχνοντας προς αυτόν τα Απαλέτια . Αυτός που το Απαλέτι του πάει κοντύτερα στον Πρόκο παίζει πρώτος κ.ο.κ. Αφού καθοριστεί η σειρά των παικτών, στήνουμε τον Μούτσο και ο κάθε παίκτης τοποθετεί πάνω του ένα κέρμα, όσης αξίας έχει προσυμφωνηθεί μεταξύ των παικτών (συνήθως ένα κέρμα των 0,50 €).

Στη συνέχεια οι παίκτες πετούνε τα Απαλέτια προς τον Μούτσο από απόσταση άνω των 20 (είκοσι) μέτρων με σκοπό να τον ρίξουν και να πάρουν όσα κέρματα πέσουν κοντά στο Απαλέτι του καθενός. Γι’ αυτό κανένα Απαλέτι δεν μαζεύεται από κάτω αν δεν έρθει σειρά του παίκτη να ξαναπαίξει. Όταν πέσει ο Μούτσος και τα κέρματα εφάπτονται και μ’ αυτόν και με κάποιο Απαλέτι, τότε είναι ΤΟΚΑ. Σ’ αυτήν την περίπτωση το παιχνίδι αρχίζει από την αρχή με επανακαθορισμό της σειράς χωρίς να τοποθετηθούν άλλα κέρματα πάνω στον Μούτσο. Στην περίπτωση που η πρόσβαση για το Απαλέτι προς τον Μούτσο είναι αδύνατη εξαιτίας των πεσμένων γύρω του Απαλετιών άλλων παικτών, τότε ο παίκτης που έχει σειρά να παίξει φωνάζει «ΚΑΤΩ ΚΙ ΑΠΟ ΕΝΑ». Τότε, πριν ξαναρχίσει το παιχνίδι, τοποθετείται άλλο ένα κέρμα για κάθε παίκτη πάνω στον Μούτσο. Αν πει μόνο «ΚΑΤΩ» τότε ξαναρχίζει το παιχνίδι χωρίς να τοποθετηθούν άλλα κέρματα πάνω στον Μούτσο. Αν κάποιο Απαλέτι σπάσει κατά την πτώση του, τότε για τον Μούτσο μετράει το μεγαλύτερο από τα κομμάτια του και το παιχνίδι συνεχίζεται αφού καθαριστεί ο χώρος από τα μικρότερα κομμάτια. 　

 　 　 　 　

ΕΙΔΗ ΜΟΥΤΣΑΣ 　

Η ρίψη του Απαλετιού, στη γλώσσα του παιχνιδιού ονομάζεται «ΜΟΥΤΣΑ» και είναι δύο ειδών:

ΑΝΕΚΑΜΠΑΝΙΣΤΗ :

Όταν πετάει ο παίκτης το Απαλέτι του στον αέρα με τέτοιο τρόπο ώστε να κατέβει όσο πιο κάθετα γίνεται προς τον Μούτσο.

ΒΟΛΟΣΥΡΤΗ :

Όταν ο παίκτης πετάει το Απαλέτι του με τέτοιο τρόπο ώστε να σέρνεται στο έδαφος και να χτυπήσει τον Μούτσο χαμηλά. 　

Περισσότερο αντιληπτά γίνονται τα παραπάνω κατά την διάρκεια του παιχνιδιού. Γι΄ αυτό σας περιμένουμε όλους και φέτος να παιξουμε και να γευτούμε χειροποίητα εδέσματα από τις νοικοκυρές του χωριού μας