Η ΥΔΑΤΟΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΜΟΡΟΖΙΝΙ ΣΤΟ ΚΑΡΥΔΑΚΙ ΑΡΧΑΝΩΝ

Πανέμορφο τετράτοξο υδατογέφυρο με δύο σειρές επάλληλων οξυκόρυφων τόξων. Στο κάτω διάζωμα θα συναντήσουμε ένα τόξο και στο πάνω άλλα τρία. Γεφυρώνει τον Κέρατο ή Κατσαμπά ή Σπηλιοπόταμο ο οποίος πηγάζει από τις Αρχάνες.

Το υδραγωγείο του Μοροζίνι βρίσκεται μέσα στο Αρχανιώτικο Φαράγγι, σε τοποθεσία με οργιώδη βλάστηση στη θέση Καρυδάκι.

Χρονολογία κατασκευής 1627 απο τον Francesco Morosini

Μορφή: Τετράτοξο Υδατογέφυρο

Άνοιγμα Τόξου:

10,00 μ. - 10,00 μ. - 10,00 μ. - 10,00 μ.

Μήκος Καταστρώματος: 65,00 μ.

Πλάτος Καταστρώματος: 1,20 μ.

Επειδή το Ηράκλειο είχε ανέκαθεν πρόβλημα λειψυδρίας, το 1627 ο Ενετός προβλεπτής Φρατζέσκο Μοροζίνι αποφάσισε την εκτέλεση ενός έργου το οποίο θα έλυνε το πρόβλημα άπαξ και διά παντός. Κατασκεύασε ένα υδραγωγείο, όπου συγκεντρώνονταν τα νερά από τρεις πηγές των Αρχανών: των Πελεκητών, του Αγίου Γεωργίου και του Καρυδάκι (κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας στο υδραγωγείο διοχετεύθηκαν κι άλλες πηγές). Με πέτρινο αγωγό συνολικού μήκους 15 χιλιομέτρων τα νερά οδηγούνταν, μέσω Σύλλαμου και Φορτέτσας, στην κεντρική πλατεία του (τότε) Χάνδακα, στην κρήνη των Λιονταριών. Πάνω στη γέφυρα, υπάρχει επιγραφή στα λατινικά, με ημερομηνία 1627.

Από το υδραγωγείο του Μοροζίνι υδρευόταν το Ηράκλειο μέχρι το 1927! Τα εγκαίνια του υδραγωγείου του Μοροζίνι έγιναν το 1628, την ημέρα της γιορτής του Αγίου Μάρκου, προστάτη της Βενετίας, στην πλατεία των Λιονταριών. Ο Μοροζίνι μάλιστα έκοψε και αναμνηστικό μετάλλιο με την όψη του στη μία πλευρά και στην άλλη το Δία πάνω σε έναν αετό, να χύνει νερό από το Γιούχτα. Κυκλικά υπήρχε η επιγραφή: «Quadet feumine non fulmine», δηλαδή «Χαίρεται με το νερό, όχι με τον κεραυνό». Για να περιφρουρήσει την ασφαλή λειτουργία του έργου, ο Ενετός προβλεπτής εξέδωσε διαταγή, με την οποία προβλέπονταν αυστηρές ποινές (φυλάκιση, καταναγκαστικά έργα, εξορία, δήμευση περιουσίας) σε όποιον προξενούσε ζημιά στο υδραγωγείο και απαγορευόταν η φύτευση δένδρων σε απόσταση 10 βημάτων από τις δυο πλευρές του αγωγού. Επίσης διέταξε την εκκένωση της μονής της Παναγίας της Καρδιώτισσας, για το φόβο της δολιοφθοράς. Το εκκλησάκι της Παναγίας σώζεται μέχρι σήμερα, κοντά στην υδατογέφυρα, και αναστηλώνεται.