ΤΟ ΦΡΑΓΜΑ ΤΟΥ ΑΠΟΣΕΛΕΜΗ

Ως γνωστόν το φράγμα Αποσελέμη του Δήμου Χερσονήσου του Ηρακλείου Κρήτης, αποτελεί ένα μεγάλο και πολύ σημαντικό έργο που κατασκευάζεται στην Κρήτη για να υδρεύσει το Ηράκλειο και τον Άγιο Νικόλαο, έχει προϋπολογισμό 114 εκατ. ευρώ και συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

1. Ιστορικό

Το 2000 οι Ελληνικές Αρχές υπέβαλαν αίτημα στην Ε.Ε. για την ύδρευση της πόλης του Ηρακλείου. Με την υπ. αριθμ. Ε(2002) 4696/27.12.2002 απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το έργο «Ύδρευση πόλης του Ηρακλείου και Αγίου Νικολάου από το φράγμα Αποσελέμη, φάση κατασκευής» εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον, με εγκεκριμένο προυπολογισμό 114 εκ.€ και συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής 2000-2006. Φορέας υλοποίησης ήταν η Διεύθυνση Έργων Ύδρευσης Αποχέτευσης (Δ6) του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.

Το συνολικό έργο περιελάμβανε την κατασκευή του φράγματος και του ταμιευτήρα Αποσελέμη, της παρακαμπτήριας οδού, του αγωγού προσαγωγής ύδατος από το οροπέδιο στον ταμιευτήρα Αποσελέμη, του διυλιστηρίου και των δικτύων ύδρευσης του Ηρακλείου και του Αγίου Νικολάου, με τα συμπαραμαρτούντα τους (αντλιοστάσιο, φρεάτια διακοπής ενέργειας, συνδέσεις με τη ΔΕΗ κλπ), έτσι ώστε να καθίσταται το έργο ολοκληρωμένο και πλήρως λειτουργικό

2. Τα προβλήματα

Κατά την διαδικασία συμβασιοποίησης και υλοποίησης του έργου λόγω αντιδράσεων από Τοπικές Αρχές, φορείς και κατοίκους της περιοχής, οι εργασίες καθυστέρησαν και τελικά ξεκίνησαν το Φεβρουάριο του 2007, με καθυστέρηση 4 ετών.

Ταυτόχρονα η ΚΓ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων επέφερε πρόσθετη καθυστέρηση στην εξέλιξη των εργασιών.

Τέλος, παρόλο που υπήρχαν εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι κατά την υποβολή του ελληνικού αιτήματος το 2000, παρουσιάστηκε αδυναμία κατασκευής των έργων παραγωγής νερού από το οροπέδιο Λασιθίου, με αποτέλεσμα την αναζήτηση εναλλακτικής λύσης. Τα έργα παραγωγής αφαιρέθηκαν από την εργολαβία, δημοπρατήθηκαν εκ νέου και τελικά συμβασιοποιήθηκαν στις 2.5.2012.

Ως αποτέλεσμα, κατά την υποβολή του αιτήματος αποπληρωμής στην ΕΕ τον Ιούνιο του 2012 υπήρχαν σημαντικές εκκρεμότητες μεγάλου κόστους. Να σημειωθεί ότι μόνο το κόστος των συμβασιοποιημένων έργων προσαγωγής του νερού από το οροπέδιο Λασιθίου σύμφωνα με τη νέα τεχνική λύση ανερχόταν περίπου σε 47.000.000€.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, το σύνολο των έργων χωρίστηκε σε 2 φάσεις. Στην τελική έκθεση που υποβλήθηκε στην Ε.Ε. με το αίτημα αποπληρωμής δηλώθηκε ότι τα έργα της Β΄ φάσης (έργα προσαγωγής νερού από το οροπέδιο Λασιθίου, τμήμα υδραγωγείου εντός της πόλης του Ηρακλείου) θα υλοποιούνταν μέσω του ΕΣΠΑ 2007-2013

Ο Ποταμός Αποσελέμης είναι ένας από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Κρήτης, ο οποίος δέχεται τα υπόγεια ύδατα του Οροπεδίου Λασιθίου από τις πηγές στις Φλέγες Κασταμονίτσας. Στην συνέχεια διέρχεται κοντά στο χωριό Αβδού, όπου ενώνεται με το ποταμό του φαραγγιού της Αμπέλου και αφού αλλάξει πορεία, περνάει από το χωριό Ποταμιές, όπου υπάρχει ένα μεγάλο φράγμα. Στη συνέχεια, όσο νερό ξεφεύγει από το φράγμα φτάνει στη θέση Ξεροκαμάρες, όπου και ενώνεται με τον μικρό ποταμό των Καρουζανών. Στις Ξεροκαμάρες θα δείτε τα ερείπια του παλιού υδραγωγείου που υδροδοτούσε τη Χερσόνησο. Στην συνέχεια, περνάει μέσα από το φαράγγι του Αποσελέμη και κατευθύνεται προς τις βόρειες ακτές του Ηρακλείου, όπου εκβάλει στον μοναδικό υδροβιότοπο κοντά στις Κάτω Γούβες.