Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΧΟΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Ο γάμος στα χωριά της Κρήτης ήταν παλιά, αλλά και σήμερα μεγάλο γεγονός. Οι προετοιμασίες άρχιζαν πολλές μέρες πριν. Στο σπίτι της νύφης μαζεύονται οι κοπελιές και καταστένουν (δηλαδή ετοιμάζουν όπως λέγεται στην Κρητική διάλεκτο) τα προικιά ή προυκιά της και λένε μαντινάδες για κάθε είδος χωριστά.

Ο κρητικός Γάμος ήταν ένα γεγονός !!! μια γιορτή όπου συμετείχαν όλοι, πιο συγκεκριμένα ο Γάμος στα χωριά ήταν ενα πανηγύρι χαράς με την συμμμετοχή όλου του χωριού, διαρκούσε τα παλιότερα χρόνια πολλές μέρες και η προετημασία του είχε την φροντίδα φίλων και συγγενών.

Την μέρα του γάμου το μεσημέρι, το σπίτι γεμίζει καλεσμένους, τους οποίους κερνάνε γλυκά και σουμάδα. Σύντομα αρχίζει ο χορός και οι νέοι και οι νέες στόλιζουν και ντύνουν το γαμπρό και τη νύφη, τραγουδώντας. Πρώτα ξύριζουν το γαμπρό, ύστερα τον ντύνουν και του ρίχνουν ρύζι φωναζοντας «Άξιος», να βγει στην κοινωνία και να κάνει καλή οικογένεια.

Το ξύρισμα του γαμπρού είναι από τα πιο διαδεδομένα γαμήλια έθιμα και τηρείται μέχρι τις μέρες μας στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας.

το μεσημέρι ξύριζαν το γαμπρό, εννοείται με συνοδεία κρητικής λύρας.

Το απόγευμα της ημέρας του γάμου οι νέοι στόλιζαν το γαμπρό και τα κορίτσια τη νύφη και όταν όλα ήταν έτοιμα, ξεκινούσαν για τη στεφάνωση. Πρώτος πηγαίνει ο γαμπρός που τον συνοδεύουν συγγενείς και φίλοι ενώ στην πομπή μπροστά πηγαίνουν ο λυράρης και ο λαουτιέρης.

Με πομπή συγγενών και φίλων, ενώ ακούγονται κρητικές μαντινάδες. Η τελετή ξεκινά με πομπή από το σπίτι του γαμπρού που συνοδεύεται από μαντινάδες-ντουφεκιές και καταλήγει στο σπίτι της νύφης. Εκεί με μια μαντινάδα πείθεται η οικογένεια της νύφης να ανοίξει την πόρτα.

Ανοίξετε την πόρτα σας να δείτε το γαμπρό μας,
τέτοιο σγουρό βασιλικό δεν έχει το χωριό μας

Αφού ανταλλάσονται ευχές, το χτύπημα της καμπάνας ειδοποιεί τους μελλόνυμφους πως πρέπει να κατευθυνθούν προς την εκκλησία.

Ακολουθεί το γαμήλιο γλέντι το οποίο συνήθως συνεχίζεται ως το πρωί. Ανάλογα με τον τόπο, στο κάθε τραπέζι έχει βραστό αρνί ή γίδα, γαμοπίλαφο ή μακαρόνια με ανθότυρο, γουρουνόπουλο ψητό, πίτες, ριζόπιτες, ενώ στο τέλος προσφέρονται κουραμπιέδες, καρυδόπιτες, φρούτα . Όλη τη νύχτα κερνούν ώσπου να ξημερώσει. Στα χωριά, τα ξημερώματα προσφέρεται σούπα, για να φάνε όλοι οι καλεσμένοι.