ΜΥΡΤΙΑ, ΒΑΡΒΑΡΟΙ - ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Η Μυρτιά (361 κάτοικοι το 2001) είναι χωριό και ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Αρχανών - Αστερουσίων του νομού Ηρακλείου στην επαρχία Πεδιάδας . Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι 24,7 χλμ. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την αμπελοκαλλιέργεια και την ελαιοκομία, ενώ μεταξύ άλλων στο χωριό υπάρχει Δημοτικό Σχολείο, Νηπιαγωγείο, οινοποιείο, πτηνοτροφεία, Μορφωτικός Σύλλογος για αγρότες και Φιλανθρωπικός Σύλλογος γυναικών. Ποδοσφαιρικά δραστηριοποιείται ο Αστέρας Μυρτιάς, ομάδα του τοπικού πρωταθλήματος ιδρυθείσα το 1978.

Στο χωριό βρίσκονται οι ιεροί ναοί της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου , το Γενέθλιον της Θεοτόκου, του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Αντωνίου.

Ο οικισμός φημίζεται εδώ και 7 αιώνες για την παραγωγή κρασιού. Το παλαιότερο όνομά του ήταν Βαρβάροι (αρσενικό) και οφείλεται στην εγκατάσταση σε αυτό βαρβάρων, δηλαδή μη Ελλήνων στρατιωτών από το Νικηφόρο Φωκά, έπειτα από την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Σαρακηνούς το 961. Αναφέρεται ότι το 1206 ο κρητάρχης Στέφανος Αγιοστεφανίτης και η σύζυγός του, Άννα, δώρισαν στη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου της Πάτμου αμπέλια που βρίσκονταν στο χωριό Βαρβάρο

Αναφέρεται επίσης σε συμβόλαιο του 1271 : 19 Luglio 1271, Sabathinus Georgius habitator in casali Varvari dare tenetur Abrae iudeo…(Ant. Creta, Torino, 1942, p. 153).

Το 1583 αναφέρεται από τον Καστροφύλακα με το όνομα Varvarus με 106 κατ. (Κ 95). Στην τουρκική απογραφή (1671) αναφέρεται Varvaru με 36 χαράτσια Είναι το πατρικό χωριό του Νίκου Καζαντζάκη, όπου βρίσκεται και το Μουσείο προς τιμήν του λογοτέχνη.

Το Μουσείο ανακαινίστηκε πλήρως το 2009 και οι συλλογές του παρουσιάζονται με νέο τρόπο. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να εξοικειωθούν με την προσωπικότητα του συγγραφέα μέσα από:

χειρόγραφα
επιστολές και ημερολόγια
προσωπικά αντικείμενα και ενθύμια ταξιδίων
δυσεύρετες φωτογραφίες
μακέτες σκηνικών και κοστούμια από παραστάσεις έργων
σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό
έργα τέχνης

Σήμερα το Μουσείο εξακολουθεί να εμπλουτίζει τις συλλογές του, να συντηρεί και να αξιοποιεί κάθε είδος «καζαντζακικού» υλικού. Παράλληλα, αναπτύσσει δράσεις, όπως η επιστημονική τεκμηρίωση και ψηφιοποίηση του Αρχείου του, η παραγωγή και υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, η παραγωγή έντυπων και ηλεκτρονικών εκδόσεων, μέσα σε μια προσπάθεια βελτίωσης των υπηρεσιών που προσφέρει. Ο επόμενος, στόχος του Μουσείου είναι η ενίσχυση και η ενθάρρυνση της επιστημονικής έρευνας πάνω στο έργο του Καζαντζάκη και η γενικότερη ανάδειξη του γνωστικού και του εκπαιδευτικού του ρόλου, με την υλοποίηση τέτοιων δράσεων που θα του επιτρέπουν να ικανοποιεί τους στόχους ύπαρξής του.