Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Λίγα βήματα μακριά από την πολύβουη κεντρική αγορά του Ηρακλείου βρίσκεται ένα ‘άλλο’ κέντρο, ξεχασμένο και παραμελημένο για χρόνια. Πρόκειται για την Αγία Τριάδα ή αλλιώς το ‘παλιό Ηράκλειο’ ή όπως ήταν γνωστή κάποτε η ‘ξύλινη ντάμπια’ που κάποτε έσφυζε από ζωή. Σήμερα, αυτή η περιοχή παραμένει μια γραφική αλλά προβληματική γειτονιά που αν αξιοποιηθεί σωστά μπορεί να γίνει μια από τις ομορφότερες της πόλης. Η Αγία Τριάδα είναι ‘περικυκλωμένη’ από την πολυσύχναστη παραλιακή, και τις οδούς Καλοκαιρινού, Γιαμαλάκη, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, και τα γραφικά σπιτάκια της με τις εσωτερικές αυλές είναι επίσης ‘περικυκλωμένα’ από τις τσιμεντένιες και άχαρες πολυκατοικίες της πόλης. Πολλά από αυτά, ερείπια πλέον, συχνά αποτελούν δημόσιο κίνδυνο

‘Τα πιο όμορφα σπίτια της Αγίας Τριάδας είναι εγκαταλελειμμένα’ Ειρήνη Κοκκινάκη

Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας η Αγία Τριάδα κατοικούνταν από τουρκοκρητικούς και αργότερα, μετά την ανταλλαγή πληθυσμού και την μικρασιατική καταστροφή κατοικήθηκε κυρίως από Μικρασιάτες. Στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα κατασκευάστηκαν βιοτεχνίες και εργοστάσια στα οποία δούλευαν οι κάτοικοι της, περίοδος όπου η περιοχή ήταν στα ‘φόρτε’ της!

Στην οδό Ντεντιδάκηδων απλωνόταν η αγορά της περιοχής με φούρνους, μαχαιράδικα, οδοντοτεχνίτες, μπακάλικα, τσαγκάρικα, ραφεία κτλ. Υπήρχαν αυλές κατάφυτες, σοκάκια με γιασεμί, κόσμος που συναναστρεφόταν στους δρόμους και στα πολλά καφενεία, στις ταβέρνες και στα μαγαζιά. Από τότε που τα εργοστάσια και οι βιοτεχνίες έκλεισαν, ο κόσμος άρχισε να φεύγει από την περιοχή και πολλά σπίτια έμειναν άδεια. Η Αγία Τριάδα σήμερα κατοικείται κυρίως από τους τελευταίους λίγους παλιούς κατοίκους που έμειναν και παραμένει η ‘συνοικία των μειονοτήτων’, όπως λένε μερικοί υποτιμητικά, καθώς εκεί διαμένουν και πολλοί μετανάστες και τσιγγάνοι.

‘Αν δεν ήταν κι αυτοί η Αγία Τριάδα θα ήταν ένα νεκροταφείο, δεν θα έμενε κανείς’. Γιάννης Πακές

Παράλληλα, οι περισσότεροι αποδίδουν την υποβάθμιση της περιοχής στην εγκατάσταση των μειονοτήτων σε συνδυασμό με την εγκατάλειψη του κράτους και των αρμόδιων αρχών. Πολλοί άνθρωποι έχουν κλειστεί στα σπίτια τους. Στην περιοχή πια δεν υπάρχουν μαγαζιά πέρα από τρία μανάβικα, δυο καφενεία κι ένα περίπτερο. Τα ερειπωμένα σπίτια, σε συνδυασμό με τα πολλά σκουπίδια που συγκεντρώνονται στην περιοχή, δημιουργούν εστίες μόλυνσης, κάνοντας τη ζωή των κατοίκων δύσκολη. Επιπλέον, η έλλειψη δρόμων κάνει δύσκολη την πρόσβαση ασθενοφόρων και πυροσβεστικών οχημάτων. έγιναν έργα ανάπλασης στην παραλιακή, στη βιτρίνα δηλαδή, αλλά το εσωτερικό της συνοικίας ξεχάστηκε’ Γιάννης Πακές

Οι ηλικιωμένοι κάτοικοι νοσταλγούν εξιστορώντας τις παλιές καλές εποχές, τότε που η Αγία Τριάδα ήταν ακόμα το κέντρο της πόλης. Παρότι ήταν και τότε μια ‘συνοικία των μειονοτήτων’ όπου σύχναζαν μάγκες και ρεμπέτες, η περιοχή είχε αναπτυχθεί και είχε ένα ιδιαίτερο κύρος και ομορφιά σε αντίθεση με τον «λάκκο» που ήταν τότε η πιο παρακμιακή περιοχή του Ηρακλείου. Στα καφενεία και τις ταβέρνες της Αγίας Τριάδας σύχναζαν και ‘εξέχοντα’ μέλη της ηρακλειώτικης κοινωνίας, όπως γιατροί και δικηγόροι, οι οποίοι ερχόντουσαν να πιούν το καφεδάκι τους και να καπνίσουν αργιλέ. Οι παλιοί θυμούνται ακόμα το καφενείο του Αϊβαλιώτη, το οποίο αναφέρεται ως το παλιότερο καφενείο του Ηρακλείου, καθώς λένε ότι λειτουργούσε και επί Τουρκοκρατίας. Εκεί έπαιζε το ούτι του ο Αρτίν ‘ο Αρμένης’, του οποίου οι κόρες ζουν ακόμα στην περιοχή.

"Μαζεύονταν καλλιτέχνες, ρεμπέτες και μερακλήδες, το ‘high society’ του Ηρακλείου που ήταν όμως και λίγο μάγκες, όχι χλεχλέδες. Θυμάμαι σαν παιδί, ο παππούς μου για να πάει στο καφενείο του Αϊβαλιώτη τις Κυριακές το πρωί έβαζε το κουστούμι με τη ρίγα, το καπέλο, το μπαστούνι και το ωρολόγιο για να πιεί έναν ελληνικό. Και καθόντουσαν εκεί με τους άλλους μικρασιάτες και συζητούσαν για πολιτική" Γωγώ Πετραλή

Από μια άποψη, όπως επεσήμαναν γηραιότεροι κάτοικοι της περιοχής, η συνοικία έχει αναβαθμιστεί σε κάποια θέματα με διάφορα έργα υποδομών που έλυσαν κάποια σημαντικά προβλήματα, όπως τις συχνές καταστροφικές πλημμύρες. Όμως παρ’ όλα αυτά, πολλοί, ακόμα δυσανασχετούν με τα προβλήματα και ανησυχώντας για το μέλλον.

Υπάρχει βέβαια και μια άλλη πλευρά. Όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι, συνήθως ‘εναλλακτικοί’ τύποι και καλλιτέχνες, επιλέγουν την Αγία Τριάδα ως τόπο διαμονής. Όπως μας είπε μια νέα κοπέλα που αποφάσισε να μετακομίσει εκεί, με σωστή διαχείριση και φροντίδα η Αγία Τριάδα έχει προοπτικές να εξελιχθεί σε μια πολυπολιτισμική περιοχή όπου θα συμβιώνουν αρμονικά ντόπιοι, μετανάστες και τσιγγάνοι.

‘Δε νομίζω ότι οι άνθρωποι εγκαταλείπουν την Αγία Τριάδα. Πιστεύω ότι στο μέλλον η περιοχή μπορεί να εξελιχθεί περίπου όπως το Μεταξουργείο στην Αθήνα, ένα χίπικο, εναλλακτικό στέκι’. Ειρήνη Κοκκινάκη

Παρά τα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν, η περιοχή παραμένει μια ευχάριστη νότα στο κέντρο του Ηρακλείου, όπου μπορείς να ξεφύγεις από τη βοή τη πόλης και να χαθείς στα στενάκια της, ανακαλύπτοντας την ιστορία της πόλης χαραγμένη στα μνημεία και τα χαλάσματα της. Ένα μικρό χωριό στο κέντρο του Ηρακλείου, με παλιά γραφικά σπιτάκια, σοκάκια και αυλές οπού τα παιδιά μπορούν ακόμα να παίζουν έξω, ένας ανεκμετάλλευτος θησαυρός που το μόνο που περιμένει είναι το ‘φιλί της ζωής’ για να ξαναγεννηθεί.

Ο περιβαντολογικός Σύλλογος Αγίας Τριάδας είναι μια ανεξάρτητη πρωτοβουλία των κατοίκων της περιοχής που αποφάσισαν να πάρουν τις τύχες τους στα χέρια τους και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους σε συνεργασία με τον Δήμο Ηρακλείου. Στόχος τους είναι να λύσουν πολεοδομικά ζητήματα και τα βασικά προβλήματα της περιοχής αναδεικνύοντας την με σεβασμό στο περιβάλλον και στον παραδοσιακό χαρακτήρα της συνοικίας.