ΧΡΥΣΑΥΓΗ - ΝΟΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ

Η Χρυσαυγή (πρώην Μούλετες) είναι ένας ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 160 μ. ) του νομού Χανίων, ο οποίος διοικητικά ανήκει στον πρώην Δήμο Βουκολίων.

Το χωριό έχει 169 κατοίκους σύμφωνα με την Απογραφή του 2000

Προχωρώντας προς την ενδοχώρα συναντούμε τον συνοικισμό Καλλιθέα, του οποίου το όνομα περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο τη μοναδική θέα

που προσφέρει, η οποία οφείλεται στη αμφιθεατρική του θέση. Ακολουθεί η Χρυσαυγή με τον όμορφο ελαιώνα με μεγάλες αιωνόβιες ελιές και το παλιό

Δημοτικό Σχολείο - το λεγόμενο της Αγ. Τριάδος - που γίνεται κάθε χρόνο ένα φανταστικό πανηγύρι στην ομώνυμη γιορτή.

Χρυσαυγή (Μούλετε)

Αναφέρεται το 1577 στην επαρχία Κισάμου από τον Fr. Barozzi και από τον Καστροφύλακα με 88 κατοίκους το 1583.

Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 με 30 χριστιανικές οικογένειες και 2 τουρκικές. Το 1881 αναφέρεται στο Δήμο Βουκολιών με 279 κατοίκους,το 1900 στον Δήμο Δρομονέρου με 359 κατοίκους, ενώ το 1920 είναι έδρα της ομώνυμης κοινότητος με 266 κατοίκους και το 1940 με 517.

Στην χωρογραφία Νουχάκη αναφέρεται ως «μεγάλη κώμη εκ των συνοικιών Σφενδυλιανής, Παθιακιανής και Χαϊδεργιανής αποτελουμένη».

Η Μαρία Γλυμιδάκη-Μανωλαράκη από τη Χρυσαυγή Κισάμου αντιμετωπίζει μια κρίσιμη σκηνή όπου ο μικρότερος αδερφός της βρίσκεται

σε μια εξοντωτική πάλη με Γερμανό αλεξιπτωτιστή. Χωρίς να χάσει καιρό επιτίθεται στο Γερμανό, του παίρνει το όπλο, τον χτυπά και τον αφήνει αναίσθητο.

Συλλαμβάνεται όμως και καταδικάζεται μαζί με τον αδερφό της από το Γερμανικό στρατοδικείο Χανίων σε θάνατο.

Με χάρη όμως που δίνεται από το Χίτλερ μετατρέπεται η ποινή της σε ισόβια κάθειρξη, για να αρχίσει ο γολγοθάς του μαρτυρίου της στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Φυλακίζεται μαζί με τον αδερφό της στο στρατόπεδο ομήρων του Ζέμουν κοντά στο Βελιγράδι. Το 1943 μεταφέρεται στο στρατόπεδο κολαστήριο του Αουσβιτς στην Πολωνία.

Εκεί χάνει το όνομά της γιατί σφραγίζεται με τον αριθμό 82211 στο αριστερό της χέρι, που θα διατηρήσει ως το θάνατό της πριν πέντε περίπου χρόνια.

Από το Αουσβιτς μεταφέρεται στο στρατόπεδο Ράβενσμπρουκ, όπου την υποχρώνουν να εργάζεται σε πολεμικό εργοστάσιο μαζί με τις αδερφές Μοσχογιαννάκη από το Ηράκλειο.

Με την είδηση ότι φεύγουν οι Γερμανοί, οι όμηροι καταφέρνουν και φεύγουν από το στρατόπεδο, για να πάρουν το δρόμο της επιστροφής με τα πόδια οι τρεις Κρητικοπούλεςπου κράτησε τρεις και μισό μήνες.