ΜΟΝΗ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ ΤΡΑΧΗΛΑ ΣΗΤΕΙΑΣ

Η μονή της Παναγίας της Φανερωμένης Τράχηλα στη Σητεία βρίσκεται στην άκρη μιας απόκρημνης περιοχής ανάμεσα στο Ακρωτήριο του Τράχηλα και της Μπαμπακιάς, περίπου 1.5km από την θάλασσα και 8km δυτικά της Σητείας. Είναι κτισμένη σε μια καταπράσινη περιοχή μέσα στο μικρό φαράγγι των Αγίων Πάντων, ιδανική για μια εύκολη φυσιολατρική διαδρομή. Μέσα στο φαράγγι υπάρχουν πολλές σπηλιές, όπου διέμεναν οι ερημίτες της Μονής.

Στο κέντρο της μονής βρίσκεται ο δίκλιτος ναός που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου (15 Αυγούστου) και στον Άγιο Γεώργιο (3 Νοεμβρίου). Το καθολικό είναι γεμάτο με πολύ παλιές τοιχογραφίες, που χρονολογούνται στο 1455, αλλά έχουν υποστεί φθορά από μεταγενέστερη πυρκαγιά που προκάλεσαν οι Τούρκοι. Τριγύρω υπάρχουν νεώτερα μικρά κτίρια, όπου διαμένουν οι προσκυνητές το Δεκαπενταύγουστο, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί ένας μικρός ιδιότυπος οικισμός. Εκτός από τα νεώτερα κτίρια όμως, υπάρχουν έξι πολύ παλιά κελιά που διατηρούν τον μεσαιωνικό αρχιτεκτονικό ρυθμό τους. Στη μονή θα δείτε επίσης το «Μεγάλο Κελί» με τη μεσαιωνική καμάρα που ήταν παλιά φάμπρικα (ελαιοτριβείο). Στα πάνω κελιά υπάρχει ένα άλλο μεγάλο κελί, το «Φουρνόσπιτο», όπου ζύμωναν το ψωμί.

Το όνομα της το οφείλει στην εικόνα της Μαριάμ που βρέθηκε σε μια μικρή σπηλιά, στο «Σπήλιο του Ασκητή», δίπλα στην εκκλησία, η οποία πλέον πλαισιώνεται από το ιερό του ναού. Σύμφωνα με την παράδοση, κάποτε ένας βοσκός βρήκε μια μικρή εικόνα της Παναγίας στη σπηλιά και την φύλαξε στο σακούλι του, μαζί με το κολατσιό του. Αφού τη μετέφερε σπίτι του, είπε στη γυναίκα του να ανοίξει την τσάντα για να δει κάτι, η γυναίκα βρήκε μόνο το φαγητό. Πράγματι, την επόμενη μέρα, ο βοσκός ξαναεπισκέφτηκε τη σπηλιά και είδε ότι η εικόνα είχε φανερωθεί στο ίδιο σημείο (=>Φανερωμένη). Την ξαναπήρε, αλλά το ίδιο επαναλήφθηκε και τις άλλες δύο μέρες. Τότε κατάλαβε πως ήταν θέλημά της Παναγίας να βρίσκεται εκεί ψηλά και ειδοποίησε δύο μοναχούς, οι οποίοι έκτισαν το μοναστήρι εκεί. Ακόμη και σήμερα η εικονίτσα υπάρχει στην τρύπα αυτή.

Σήμερα το μοναστήρι υπάγεται στη Σκοπή και είναι σχεδόν εγκαταλελειμμένο. Μόνον το Δεκαπενταύγουστο κατακλύζεται από τους προσκυνητές που μένουν στον οικισμό. Τότε, γίνεται και η λαμπρή τελετή μεταφοράς της εικόνας της Παναγιάς, της «Κυρίας Φανερωμένης», που φυλάσσεται όλο το χρόνο στον Ενοριακό Ναό του Αγίου Γεωργίου Σκοπής. Πλήθος προσκυνητών με τα πόδια συνοδεύουν την ιερά εικόνα με εξαπτέρυγα και λάβαρα, ψάλλοντας ύμνους Παναγιά.